علائم پارگی مینیسک زانو: درد و ورم زانو بعد از پارگی مینیسک

پارگی مینیسک زانو، آسیب به صفحه C‌ شکل غضروفی درون زانوست. عمده علائم پارگی مینیسک زانو شامل درد و تورم می‌باشد و بسته به محل پارگی، سن و شدت پارگی ممکن است با علائم دیگر مانند سفتی یا صدا دادن زانو نیز همراه باشد. پارگی مینیسک می‌توان دردناک باشد و در موارد وخیم فرد حتی قادر به راه رفتن نخواهد بود. البته اغلب پارگی‌های مینیسک جزئی هستند و با روش‌های غیرجراحی درمان می‌شوند. موثرترین تکنیک‌های درمان عبارتند از فیزیوتراپی، استفاده از زانوبندهای طبی، لیزردرمانی، تزریق استروئید و پی‌آرپی. در صورتی که علائمی مشابه با پارگی مینیسک زانو دارید، حتما به پزشک مراجعه نمایید تا با بررسی‌های لازم، درمان توانبخشی را آغاز نماید.

مینیسک زانو چیست و چطور پاره می‌شود؟

مینیسک‌ها غضروف‌های هلالی ‌شکل هستند که مانند یک بالشتک بین استخوان ساق و ران پا قرار دارند که در هر زانو دو تا از آن‌ها وجود دارد. مینیسک‌ها از جنس فیبروغضروف (نوعی غضروف متشکل از آب و الیاف کلاژن) هستند نسبتا سفت و الاستیک هستند که وزن را در حین راه رفتن توزیع و متعادل می‌کنند، به پایداری و ثبات استخوان ران و مفصل زانو کمک ‌می‌کنند.

هر نوع فعالیت و حرکتی که باعث شود زانوی خود را سریع، به شدت یا ناگهانی بچرخانید، خم کنید یا بپیچانید ممکن است باعث آسیب دیدن و پارگی مینیسک شود به ویژه اگر تمام وزن خود را روی زانو وارد کرده باشید. به جز این، پارگی مینیسک می‌تواند در اثر کهولت سن و از بین رفتن تدریجی غضروف و یا ضربه دیدن زانو هم ایجاد شود. پارگی مینیسک زانو یکی از شایع‌ترین آسیب‌دیدگی‌های زانو است که در مردان متداول‌تر است، علت آن احتمالا مشارکت کردن بیشتر مردان در ورزش‌های سنگین مانند فوتبال و بسکتبال است. (منبع)

علائم پارگی مینیسک زانو

علائم پارگی مینیسک زانو در هر فرد متفاوت است و شدت علائم را نوع و اندازه پارگی تعیین می‌کند. گاهی پارگی مینیسک جزئی است و فرد حتی متوجه آن نمی‌شود و علائم پس از یک روز یا بیشتر بروز پیدا می‌کنند و گاه بسیار حاد و جدی است و علائم شدیدی نشان می‌دهد. علاوه بر این محل آسیب دیدن مینیسک بر نوع و شدت علائم موثر است. نشانه‌های متداول پارگی مینیسک عبارتند از:

• درد: درد شایع ترین علامت پارگی مینیسک زانو است. درد در پارگی مینیسک معمولا قابل توجه است و بسته به ناحیه آسیب دیده می‌تواند در پشت زانو، بیرون زانو(lateral)، داخل زانو (medial) و در مواردی در تمام زانو احساس شود. این درد به ویژه هنگام استفاده از زانو(راه رفتن، خم کردن، تکان دادن و…) بدتر می‌شود. درد آسیب دیدگی مینیسک ممکن است شدید باشد یا به تدریج شدت آن افزایش یابد.
• تورم: در اغلب موارد، چند ساعت تا چند روز پس از حادثه به تدریج ، ورم کوچکی در زانو ایجاد می‌شود. البته اگر تورم بلافاصله پس از آسیب دیدگی ایجاد شود، اغلب نشان‌دهنده خون‌ریزی داخلی و آسیب به یکی از اجزای ساختار داخلی زانو مانند استخوان یا رباط است. بنابراین اگر تورم زانوی شما حدود 24 الی 36 ساعت بعد و به آرامی ایجاد شده، احتمال آسیب دیدگی مینیسک بیشتر است. اما اگر ورم زانو پس از آسیب، بلافاصله و ناگهان ایجاد شده؛ احتمال آسیب دیدگی رباط و استخوان بیشتر است. لذا برای تشخیص دقیق‌تر حتما به پزشک مراجعه کنید.
• حساسیت به لمس و فشار: در این حالت ممکن است فشار جزئی یا حتی لمس کردن زانو باعث ایجاد درد و ناراحتی شود.
• کاهش دامنه حرکت مفصل: یکی از وظایف اصلی مینیسک کمک به حرکت و ثبات زانو و توزیع متعادل وزن است. بنابراین در صورتی که مینیسک آسیب ببیند حرکت کردن سخت و محدود می‌شود. مثلا زانوی بیمار نمی‌تواند وزنش را مثل سابق تحمل کند یا اینکه پایش را کاملا صاف کند. همچنین بیماران معمولا از ضعف زانوی خود شکایت دارند و عنوان می‌کنند که عملکرد آن مثل قبل نیست.
• قفل کردن زانو: پارگی مینیسک زانو شایع ترین علت قفل‌شدگی زانو است. قفل کردن زانو معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که یه تکه از مینیسک آسیب دیده کاملا پاره و جدا شود و بین دو استخوان اصلی مفصل زانو (استخوان ران و ساق پا) گیر کند. اغلب ورزشکاران از این حالت شکایت دارند و عنوان می‌کنند که در انجام برخی حرکات مانند چرخش با سرعت زیاد نمی‌توانند به زانوی خود در تحمل وزن اعتماد کنند. در برخی موارد که آسیب دیدگی مینیسک ناشی از فرسایش غضروف‌ها و آرتروز زانو باشد که قفل شدن کاذب زانو اتفاق می‌افتد.
• صدا دادن زانو: این حالت معمولا در ورزش یا حرکات ناگهانی پیش می‌آید و ممکن است صدای تق تق زانو شنیده شود. در این حالت معمولا بیماران آغاز و علت درد را به خاطر می‌آورند. گاهی اوقات صدا آن قدر بلند است که بیمار آن را می‌شنود.
• سفتی و سختی زانو: در این حالت انعطاف زانو کاهش پیدا می‌کند و بیمار حرکاتی را که پیش‌تر به آسانی انجام میداد مانند کشیدن پا و خم و راست کردن پا را با درد و سختی انجام می‌دهد یا کلا نمی‌تواند انجام دهد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمایید؟

اغلب آسیب‌های وارد شده به مینیسک جزئی هستند اما در مواردی که آسیب‌ها شدید باشند بایستی هر چه زودتر به پزشک مراجعه نمایید. علائم زیر نشان می‌دهند که آسیب وارد شده به مینیسک نیاز به بررسی فوری پزشکی دارد:

• درد شدید به طوری که نتوانید روی پاهایتان بایستید
• تورم شدید و تغییر حالت زانو
• درد هنگام تغییر حالت و تکان دادن زانو
• قفل شدن مکرر مفصل زانو
• قرمز شدن محل آسیب
• بی‌حسی در محل آسیب
• سردرگمی از میزان دقیق آسیبب وارد شده به مینیسک

در صورتی که هر یک از این علائم بعد از حدود 72 ساعت کاهش نیافت، بایستی حتما به پزشک مراجعه نمایید.

 تشخیص پارگی مینیسک

پزشک با استفاده از تست‌های تشخیص به معاینه جسمانی می‌پردازد و در نهایت در صورت نیاز شما را برای عکس‌برداری ارجاع می‌دهد. تشخیص پارگی مینیسک با استفاده از جزئیات سابقه پزشکی شما بسیار کمک کننده است. بنابراین در اولین مراجعه به پزشک اگر سابقه آسیب قبلی به زانو یا بیماری‌های زمینه‌ای دارید حتما به آن اشاره کنید.

پزشک ممکن است از شما بخواهد زمان و اتفاقی که باعث شروع علائم شده است را شرح دهید. سعی کنید اطلاعات کامل و دقیقی را در اختیار پزشک قرار دهید. درباره علائم خود با جزئیات صحبت کنید. مثلا بگویید دقیقا در کدام قسمت زانو درد دارید.

ترمیم و درمان پارگی مینیسک زانو

ترمیم مینیسک پاره شده زانو به عوامل مختلفی مانند سن، میزان فعالیت جسمانی و پتانسیل بهبودی بیمار، محل و شدت پارگی مینیسک و… بستگی دارد. با در نظر گرفتن همه این عوامل پزشک بهترین راه درمان را به شما پیشنهاد می‌کند. در بسیاری از موارد درمان‌های اولیه و فیزیوتراپی اثربخش هستند؛ مثلا اگر پارگی مینیسک در یک سوم خارجی اتفاق افتاده باشد معمولا خود به خود درمان می‌شود اما در مواردی هم نیاز به جراحی فوری وجود دارد.

کاهش فعالیت‌های جسمی و استراحت

تا به دست آوردن مجدد سلامتی و بهبودی کامل از انجام هرکاری که باعث درد زانو و فشار آوردن به آن شود خودداری کنید. سعی کنید از رانندگی کردن، ورزش‌ کردن، جا به جا کردن یا تکان دادن اجسام با پا، استفاده از توالت ایرانی، چمباتمه زدن، بالا رفتن و پایین آمدن از پله‌ها، دویدن، نشستن بر روی صندلی‌های کوتاه، دو زانو یا چهار زانو نشستن و… خودداری کنید.

استراحت دادن پا و زانو و کنار گذاشتن فعالیت‌هایی که باعث پارگی مینیسک شده‌اند، می‌تواند در درمان و بهبود علائم پارگی مینیسک به شما کمک کند. برداشتن وزن از روی زانو با استفاده از عصا نیز ممکن است به شما توصیه شود. بالا نگه داشتن پاها در هنگام استراحت نیز می‌تواند به کاهش تورم کمک کند.

استفاده از یخ

قرار دادن بسته‌های یخ روی ناحیه آسیب دیده می تواند با کاهش گردش خون در مفصل زانو مانع از ایجاد یا افزایش تورم شود. استفاده از یخ معمولا روزی دو بار و هر بار به مدت 20 دقیقه توصیه می‌شود.

دارودرمانی

داروهایی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین و ناپروسین باعث کاهش درد و تورم می‌شوند. این داروها با خاصیت ضد التهابی‌شان باعث کاهش تورم می‌شوند که این خود منجر به کاهش درد نیز می‌شود. بهترین داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین هستند که معمولا بدون نسخه هم در دسترس هستند. پیش از مصرف این داروها حتما با پزشک مشورت کنید زیرا مصرف خودسرانه آن‌ها با عوارض جانبی مانند خون‌ریزی معده همراه است.

زانوبند طبی

استفاده از انواع زانوبندهای طبی می‌تواند با ثابت نگه‌داشتن مفصل زانو و ایجاد فشار بر روی آن، به کاهش درد و التهاب ناشی از پارگی مینیسک کمک نماید و از آسیب و پارگی بیشتر جلوگیری می‌نماید. اگرچه پوشیدن زانوبند طبی به ترمیم پارگی مینیسک کمکی نمی‌کند اما می‌تواند از آسیب بیشتر و ناپایداری مفصل پا جلوگیری نماید.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپیست به دقت زانوی شما را ارزیابی و سپس یک برنامه انفرادی از تمرینات توانبخشی را برنامه‌ریزی می‌کند. این تمرینات برای کمک به تقویت تدریجی عضلات زانو و ساق پا طراحی شده اند که کمک می‌کنند تا دامنه حرکتی کامل و همچنین قدرت و ثبات زانوی خود را بازیابی کنید. مطمئن شوید که تمرینات را به درستی انجام می دهید زیرا بخش مهمی از بهبودی شما از پارگی مینیسک است. بسته به شدت پارگی ممکن است فیزیوتراپی 4 الی 8 هفته یا بیشتر از 8 هفته به طول بیانجامد. علاوه بر این، فیزیوتراپی بعد از عمل جراحی مینیسک نیز پیشنهاد می‌شود. زیرا بیمار به مدت طولانی در دوره نقاهت در حال استراحت کردن بوده است و به کمک فیزیوتراپی می‌تواند ضعف عضلاتش را کم کم از بین ببرد و به زندگی روزمره‌اش بازگردد.

درمان دستی و ماساژ درمانی

تکنیک‌های مختلف ماساژدرمانی و درمان دستی اگرچه نمی‌توانند پارگی مینیسک را درمان کنند، علائم ناخوشایند و درد ناشی از عضلات اطراف مفصل زانو را کاهش می‌دهد. پزشک با استفاده از تکنیک‌های کششی، ماساژ بافت عمیق و ماساژ نقاط ماشه‌ای به کاهش خشکی، سفتی و گرفتگی عضلات کمک نموده تا در نهایت فرد دامنه حرکتی خود را به دست بیاورید.

آب درمانی

ورزش‌های آبی و نرمش در استخر به فرد کمک خواهد کرد تا در فضایی که فشار و تنش کمتری به مفصل زانو وارد می‌شود عضلات خود را تقویت نماید. بعد از پارگی مینیسک، انجام حرکات ورزشی و فیزیوتراپی در آب به بیمار اجازه می‌دهد تا با درد کمتری فرایند توانبخشی خود را ادامه دهد. به علاوه این روش فیزیوتراپی برای ورزشکاران که نیاز دارند تا فیزیوتراپی طولانی‌تری انجام دهند و برای افراد مسن که به دلیل خشکی مفاصل نمی‌توانند حرکات را به خوبی انجام دهند، مناسب‌تر است.

لیزردرمانی

لیزرکم‌توان یک درمان موثر در مدیریت درد و التهاب ناشی از آسیب‌های اسکلتی، عضلانی است. در این روش امواج نوری LED به عمق بافت آسیب دیده نفوذ نموده و با افزایش جریان خون و اکسیژن به ناحیه آسیب دیده، ترمیم بافت را تحریک می‌کند. لیزر کم‌توان با کاهش التهاب و درد، همچنین می‌تواند دامنه حرکتی و انعطاف بیمار را افزایش دهد. این روش به همراه تکنیک‌های درمانی دیگر همچون فیزیوتراپی انجام می‌شود تا تاثیر خود را به خوبی نشان دهد.

شاک ویو

شاک ویو امواج صوتی با طول موج‌ کوتاه و فشار بالا تولید می‌کند که نفوذ این امواج به عمق بافت آسیب دیده می‌تواند در ترمیم آن موثر باشد. نفوذ امواج باعث تحریک عوامل زیستی بافت آسیب دیده خواهد شد و با افزایش جریان خون و اکسیژن در محل به ترمیم بافت کمک خواهد کرد. علاوه بر این، فشار وارد شده به ناحیه باعث تخریب بافت نکروزشده نیز خواهد شد و در پی آن، عضو شروع به ترمیم بافت خواهد کرد. این خاصیت می‌تواند به درمان پارگی‌های مینیسک کمک کند البته بهترین تاثیر زمانی مشخص خواهد شد که این روش با درمان‌های دیگر همراه شود.

تحریک الکتریکی TENS

از روش تحریک الکتریکی می‌توان در کاهش درد ناشی از پارگی مینیسک بهره برد. در این روش سنسورهایی که بر زانو نصب می‌شوند، سیگنال‌هایی ارسال می‌کنند که با سیگنال‌های درد اعصاب مرکزی تلاقی می‌کند. در نتیجه درد ناشی از پارگی مینیسک کاهش می‌یابد. همچنین تحریک الکتریکی، گرفتگی عضلات پا از بین برده و با ریلکس شدن ماهیچه‌ها درد به طور چشم‌گیری کاهش می‌یابد.

طب سوزنی

طب سوزنی یک روش سنتی چینی است که در آن سوزن‌های ظریفی به نقاط خاصی از بدن می‌زنند که می‌تواند ترشح اندورفین را افزایش داده و درد ناشی از پارگی مینیسک را کاهش دهد و ترمیم بافت را تحریک نماید. علاوه بر این طب سوزنی التهاب ناشی از آسیب را نیز کاهش می‌دهد و فرایند بهبود را سرعت می‌بخشد.

درمان‌های تزریقی

درمان‌های تزریقی از موثرترین روش‌های غیرتهاجمی در درمان آسیب‌های زانو هستند که به کاهش درد، التهاب و تحریک ترمیم بافت آسیب دیده کمک می‌کنند.

تزریق کورتون

تزریق کورتیکواستروئید یا کورتون یک روش موقت کاهش درد و التهاب زانو است که با بی حسی موضعی انجام می‌شود. این روش تزریق خشکی و سفتی زانو کاهش داده و با روان‌تر نمودن حرکت مفصل به بهبود دامنه حرکتی کمک خواهد کرد. استفاده زیاد از این روش با عوارض جانبی مانند آسیب به بافت غضروف همراه است که احتمال ابتلا به آرتروز زانو را افزایش می‌دهد. همچنین این روش به دلیل بالا بردن قند خون به بیماران دیابتی توصیه نمی‌شود.

تزریق پلاسمای غنی شده با پلاکت (PRP)

در این روش پلاکت‌های پلاسمای خون را به وسیله سانتریفیوژ جدا می‌کنند. تزریق پلاسمای غنی شده با پلاکت با داشتن فاکتورهای رشد قابلیت زیادی برای ترمیم و بازسازی بافت آسیب دیده مینیسک زانو دارد. تزریق پلاسمای غنی شده به محل آسیب دیدگی یک روش نسبتا جدید است که برخلاف تزریق کورتون عوارض چندانی ندارد و یک روش ایمن بیولوژیکی است. به این دلیل که از خون خود بیمار برای این کار استفاده می‌شود، احتمال آلرژی و عوارض جانبی بسیار پایین است.

بعد از تزریق پی‌آرپی، تراکم عوامل زیستی ترمیم کننده در ناحیه آسیب افزایش می‌یابد، التهاب کاهش یافته و سرعت ترمیم بیشتر از قبل خواهد شد. یکی دیگر از مزایای تزریق PRP، روان‌تر شدن حرکت مفاصل است که به افزایش دامنه حرکتی و کاهش درد نیز کمک خواهد کرد.

تزریق اوزون

تزریق اوزون نیز یکی از روش‌های موثر در ترمیم آسیب‌های زانو به شمار می‌رود. در این روش، اوزون مایع به بخش آسیب دیده تزریق خواهد شد و اوزون ناپایدار به اتم و مولکول اکسیژن تجزیه خواهد شد. افزایش تراکم مولکول‌های اکسیژن در بافت آسیب دیده، به بهبود آن کمک خواهد کرد. همچنین اوزون با خاصیت اکسیدکنندگی بالایی که دارد عوامل التهابی را خنثی خواهد کرد. در نهایت با کاهش التهاب و افزایش اکسیژن رسانی به ناحیه آسیب دیده، سرعت ترمیم بافت افزایش خواهد یافت.

عمل جراحی

اگر سایر درمان‌های غیر تهاجمی در بهبود آسیب‌دیدگی مینیسک موثر نباشند، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد کند. در برخی موارد مانند پارگی کامل و جدا شدن قسمتی از مینیسک زانو، جراحی الزامی است.

• آرتروسکوپی زانو: یکی از رایج‌ترین عمل‌های جراحی است که برای پارگی مینیسک انجام می‌شود. در این عمل جراحی یک دوربین مینیاتوری از طریق یک برش موضعی به داخل بدن فرستاده می‌شود. این دوربین، تصویری واضح از سطح داخلی زانو فراهم می‌کند. جراح ارتوپد می‌تواند ابزارهای جراحی مینیاتوری دیگری را نیز از طریق سایر برش‌های کوچک، برای بریدن یا ترمیم پارگی وارد زانو کند.
• مینیسککتومی جزئی: در این روش بافت آسیب دیده که به طور کامل پاره شده و از باقی بافت مینیسک زانو جدا شده، برداشته و از زانو خارج می‌شود. با این روش جراحی گرفتگی و قفل شدگی زانو درمان می‌شود.
• ترمیم مینیسک: برخی از پارگی‌های مینیسک را میتوان با بخیه زدن قطعات پاره شده به یکدیگر ترمیم کرد. اینکه آیا میتوان یک پارگی مینیسک را با موفقیت ترمیم کرد به نوع پارگی و همچنین وضعیت کلی مینیسک آسیب دیده بستگی دارد. از آنجا که در این روش، مینیسک باید مجدداً و به طور کامل بهبود پیدا کند، دوران نقاهت برای جراحی ترمیم مینیسک از دوران نقاهت جراحی مینیسککتومی بسیار طولانی تر است.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر پارگی مینیسک زانو هستند؟

با آن که پارگی مینیسک زانو یک آسیب شایع است که ممکن است برای هرکسی اتفاق بیفتد اما بعضی افراد به دلیل استفاده زیاد از زانو، انجام برخی حرکات، سابقه آسیب به زانو و… بیشتر در معرض خطر آسیب دیدگی مینیسک زانو هستند.

• ورزشکاران: ورزشکاران و افرادی که از لحاظ بدنی فعال هستند بیشتر در معرض خطر پارگی مینیسک هستند تا جایی که پارگی مینیسک زانو یکی از متداول‌ترین آسیب‌دیدگی‌های ورزشی است. ورزش‌های مانند فوتبال، بسکتبال، راگبی و… که در آن‌ها ورزشکاران حرکات با سرعت و ناگهانی انجام می‌دهند می‌‎توانند باعث آسیب دیدگی و پارگی مینیسک زانو شوند.
• افرادی که مشاغل سنگین دارند: باغبانان، کشاورزان، نصابان موکت و پارکت، لوله‌کشان، کارگران ساختمانی و به طور کلی هر شغلی که باعث شود فرد به مدت طولانی چمباتمه بزند، بیش از حد بنشیند و برخیزد و یا اجسام سنگین را جا به جا کند در معرض خطر برای پارگی مینیسک زانو قرار دارند.
• سالمندان: هرچقدر سن فرد بیشتر باشد، غضروف‌هایش فرسوده‌تر شده‌اند. قابلیت ترمیم غضروف‌ها توسط بدن، با کهولت سن از بین می‌رود و روش‌های درمان و داروهای ترمیم کننده غضروف آن چنان کارآمد نیستند، به همین دلیل سالمندان بیشتر در معرض آسیب‌دیدگی مینیسک که نوعی غضروف است، قرار دارند.
• مردان: مردان بیشتر از زنان دچار پارگی مینیسک زانو می‌شوند و علت آن تمایل بیشتر مردان به شرکت در بازی‌ها و ورزش‌های حرفه‌ای و سنگین است. همچنین مردان بیشتر از زنان در مشاغل سنگین کارگری مشغول به کار هستند.
• افراد با سابقه آسیب جدی به زانو: کسانی پیش‌تر دچار آسیب دیدگی زانو یا ترومای حاد شده‌اند نسبت به سایر افراد در معرض خطر بیشتر پارگی مینیسک زانو هستند چرا که مفصل آن‌ها ضعیف‌تر شده است. برای مثال پارگی مینیسک زانو در بیمارانی که دچار پارگی رباط صلیبی قدامی زانو(ACL) شده‌اند بسیار رایج است.
• افراد مبتلا به آرتروز زانو: آرتروز زانو یک بیماری شایع فرسایشی است که در آن غضروف مفصل زانو به تدریج از بین می‌رود. آرتروز زانو می‌تواند از طریق تجزیه و تضعیف مینیسک زانو منجر به پارگی خود به خود مینیسک شود که به آن پارگی دژنراتیو مینیسک هم می‌گویند که برخلاف پارگی‌های مینیسک ناشی از ورزش، ناگهانی و بلافاصله به وجود نمی‌آید، بلکه در طول سال‌ها و به واسطه تخریب مداوم غضروف اتفاق می‌افتد.
• افراد دارای اضافه وزن: محققان عنوان کرده‌اند که با افزایش شاخص توده بدنی، فشار و گشتاور مفصل زانو در طول چرخش به احتمال زیاد افزایش می‌یابد و ریسک پارگی مینیسک را افزایش می‌یابد. افراد دارای اضافه وزن به علت وارد شدن فشار و تنش بیشتر به زانوهایشان، احتمالا زودتر غضروف‌هایشان تخریب می‌شود و بیشتر به آرتروز زانو مبتلا می‌شوند. آرتروز زانو خود ریسک پارگی مینیسک را افزایش می‌دهد. (منبع)
• افراد دارای ناهنجاری‌های زانو: این ناهنجاری‌ها ممکن است مادرزادی باشند یا بر اثر دلایلی مانند آسیب‌دیدگی ایجاد شده باشند. مینیسک دیسکوئید یا مینیسک دیسکی یک اختلال مادرزادی نادر است که در آن به جای آن که مینیسک شکل هلالی داشته باشد به صورت صفحه‌ای است که اغلب بدون علامت است ولی می‌تواند خطر پارگی مینیسک زانو را افزایش دهد. در این حالت به دلیل آناتومی متفاوت مینیسک، احتمال پارگی و گیر کردن آن بین استخوان‌های زانو بیشتر است.

در صورت پارگی مینیسک از چه چیزهایی باید پرهیز کرد؟

بعد از پارگی مینیسک و آغاز درمان‌های توانبخشی، لازم است تا مراقبت‌هایی را در منزل و طی فرایند درمان انجام دهید، تا هم بهبودی‌تان تسریع شود و هم از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود. از این رو، رعایت نکات مراقبتی زیر می‌توانند روند ترمیم پارگی مینیسک را سرعت بخشد.

• ورزش‌های سنگین: از انجام ورزش‌های پربرخورد و به ویژه آن‌هایی که نیازمند چرخاندن، پیچش یا خم کردن زیاد زانو هستند مانند فوتبال، بسکتبال و دو و میدانی خودداری کنید. همچنین انجام برخی حرکات ورزشی مانند اسکوات، پریدن، کرال سینه و به طور کلی هر موقعیتی که زانو را درگیر کند و به آن فشار زیادی وارد کند مانند چمباتمه زدن را متوقف کنید. بهتر است برای اطلاع از زمان دقیق از سر گرفتن فعالیت‌های ورزشی‌تان با پزشک مشورت کنید اما معمولا تا 4 ماه باید از انجام چنین ورزش‌ها و فعالیت‌هایی پرهیز کنید.
• حمام آب داغ یا کیسه آب گرم: اگر دچار آسیب‌دیدگی یا پارگی مینیسک زانو شده‌اید از دوش گرفتن با آب گرم خودداری کنید. سعی نکنید از کیسه‌های آب گرم یا پک‌های گرمای مرطوب استفاده نکنید حتی اگر این کار باعث شود دردتان تسکین یابد. گرما باعث افزایش فشار خون در قسمت آسیب دیده و درنتیجه افزایش تورم زانو می‌شود. حتی ممکن است منجر به خون‌ریزی داخلی مفصل زانو شود و به طور بالقوه بهبودی شما را به تعویق بیاندازد. البته توجه داشته باشید موارد ذکر شده تا 72 ساعت پس از آسیب‌دیدگی صادق است و ممکن است پس از گذشت چندین روز و یا حصول بهبودی نسبی پزشک تجویز دیگری داشته باشد و گرما را توصیه کند.
• ماساژ: از ماساژ دادن زانوی آسیب دیده خودداری کنید. ممکن است پس از آسیب دیدگی و بهبود نسبی، برای تکمیل روند درمان و جلسه‌های فیزیوتراپی‌، ماساژ درمانی پیشنهاد شود اما ماساژ زانو بلافاصله پس از آسیب باعث افزایش تورم می‌شود و خطر خون‌ریزی داخلی زانو را افزایش می‌دهد.. برای این که بدانید ماساژ دقیقا چه زمانی برای شما مناسب است با پزشک مشورت کنید.
• مشروبات الکلی: به چند دلیل باید از مصرف نوشیدنی‌های الکلی در صورت آسیب دیدگی مینیسک زانو خودداری کرد. الکل می‌تواند با ایجاد اختلال در سیستم ایمنی بدن در ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده، روند بهبود طبیعی بدن را کند یا مختل کند. در نتیجه جراحات مدت طولانی‌تری در بدن باقی می‌ماند و شانس بهبودی آن‌ها کمتر می‌شود. دلیل بعدی که باید الکل را ترک کنید این است که الکل با افزایش فشار خون باعث گرم شدن بدن و درنتیجه مفصل آسیب دیده می‌شود. این موضوع تورم زانو را افزایش می‌دهد و حتی ممکن است منجر به خون‌ریزی داخلی شود. در دوران نقاهت پس از پارگی مینیسک زانو ممکن است پزشک داروهایی را برای‌تان تجویز کند که دردتان را تسکین دهد. تداخل این مسکن‌ها با الکل می‌تواند باعث خواب‌آلودگی و تهوع شود.
• رانندگی: رانندگی کردن به ویژه در مسافت‌های طولانی و ترافیک سنگین می‌تواند درد زانو را بیشتر کند و با وارد کردن فشار به مینیسک بهبود آن را به تعویق بیاندازد. رانندگی با ماشین‌های دنده‌ای نیازمند این است که به طور مداوم پدال‌ها را بگیرید که مستلزم خم و راست شدن بیش از حد زانو و چرخش آن است مخصوصا اگر پارگی مینیسک در زانوی چپ‌تان باشد.
• توالت ایرانی: یکی از مواردی که باعث می‌شود آسیب‌دیدگی مینیسک زانو بدتر شود استفاده از توالت ایرانی است. در این حالت بیمار مجبور است چمباتمه بزند و این کار را روزانه چندین بار انجام دهد که فشار مضاعفی به زانو وارد می‌کند. بنابراین استفاده از توالت فرنگی در تمام آسیب‌دیدگی‌های زانو از جمله پارگی مینیسک زانو پیشنهاد می‌شود.
• نشستن‌های نامناسب: برخی افراد عادت دارند که دو زانو یا چهار زانو بنشینند. برخی دیگر موقع نشستن بر روی صندلی یک پای خود را خم می‌کنند و روی آن می‌نشینند و یا هر دو زانویشان را در شکم جمع می‌کنند. همه این حرکات که باعث خم شدن بیش از حد زانو می‌شود مینیسک زانوی آسیب دیده را تحت فشار و تنش قرار می‌دهد و روند بهبود را کند می‌کند. بهترین حالت نشستن در صورت پارگی مینیسک این است که روی صندلی بنشینید و پاهایتان را به آرامی و بدون وارد کردن فشار روی زمین بگذارید.
• عدم تحرک و بی‌حرکتی کامل: درست است که اولین چیزی که برای بهبود پارگی مینیسک زانو پیشنهاد می‌شود استراحت کردن است اما در نظر داشته باشید اگر قرار باشد در تمام مدت دوره نقاهت‌ کاملا بی‌حرکت بمانید و مطلقا استراحت کنید، به مرور زمان با سفت شدن زانو، کاهش انعطاف‌پذیری و ضعف عضلات روبه‌رو خواهید شد. انجام برخی تمرین‌های سبک و آرام باعث می‌شود عضلات پا تقویت شوند و بهبود سرعت پیدا کند.
• شکر، چربی و موادغذایی التهاب زا: در زمان بهبودی از مصرف شکر، غذاهای چرب، لبنیات و گوشت قرمز و هرگونه ماده‌ای که التهاب زانوهایتان را افزایش می‌دهد، خودداری کنید. در عوض رژیم غذایی سالم غنی از انواع سبزیجات و میوه‌ها و مواد ضد التهابی در پیش بگیرید.

سخن نهایی

پارگی مینیسک یکی از آسیب‌های رایج در میان ورزشکاران است و ممکن است خفیف، متوسط، یا باشد. در اغلب موارد آسیب وارد شده به مینیسک با روش‌های غیرجراحی مثل فیزیوتراپی، تزریق اوزون و استروئید، لیزردرمانی و… درمان می‌شود و نیاز به جراحی نیست. در صورت مشاهده هرگونه علامت ناشی از آسیب به مینیسک، حتما به متخصص طب فیزیکی مراجعه نمایید زیرا در با درمان به موقع از هرگونه عوارض نظیر آرتروز زانو در آینده جلوگیری خواهد شد.

سوالات متداول

عدم درمان پارگی مینیسک چه عوارضی دارد؟

اگر پارگی مینیسک درمان شود باعث بدتر شدن درد، بزرگ‌تر شدن پارگی و کاهش دامنه حرکت زانو می‌شود. همچنین پارگی مینیسک می‌تواند با بزرگ‌تر شدن بافت غضروف زانو را به تدریج تخریب کند و احتمال ابتلا به آرتروز زانو را به طور قابل توجهی افزایش دهد.

بهترین درمان پارگی مینیسک چیست؟

بهترین روش درمانی ترکیبی از فیزیوتراپی، لیزر ، شاک ویو ، تزریق پی‌آرپی خواهد بود.

آیا پارگی مینیسک به طور خود به خود نیز درمان خواهد شد؟

اگر آسیب مینیسک جزئی باشد ممکن است به طور خود به خودی نیز درمان شود. اغلب آسیب‌هایی که در یک سوم خارجی مینیسک هستند به طور خود به خود ترمیم خواهند شد.

آیا می‌توان بعد از پارگی مینیسک راه رفت؟

بله راه رفتن با مینیسک پاره نیز امکان پذیر است و مشکلی ایجاد نخواهد کرد، تنها در پارگی‌های شدید که منجر به قفل شدن زانو می‌شود، راه رفتن و فعالیت کمی مختل می‌شود.

بهبود پارگی مینیسک چقدر زمان می‌برد؟

ترمیم آسیب مینیسک به شدت، محل آسیب و سلامت جسمانی بیمار بستگی دارد اما در شرایط عادی و با رعایت نکات مراقبتی، پارگی خفیف طی 4 تا 12 هفته بهبود می‌یابد.

آیا می‌توان بعد از پارگی مینیسک ورزش کرد؟

تعیین زمان دقیق ورزش به نظر پزشک شما بستگی دارد زیرا در صورت آسیب شدید مینیسک ممکن است، ورزش کردن میزان آسیب را افزایش دهد، بنابراین در صورتی که تورم، درد و التهاب زانو از بین رفته باشد می‌توانید ورزش را با احتیاط شروع کنید.

آیا پارگی مینیسک ممکن است برای نوجوانان و کودکان هم اتفاق بیفتد؟

به دلیل علاقه‌ی نوجوانان به مشارکت جستن در ورزش‌های پربرخوردی مانند فوتبال بله کاملا متحمل است و در نوجوانان پسر بیشتر از دختران شایع است اما پارگی مینیسک برای کودکان زیر 10 سال غیر عادی است.

آیا پارگی مینیسک زانو به گچ گرفتن احتیاج دارد؟

گچ گرفتن در پارگی مینیسک چندان معمول نیست و معمولا زانوبندهای طبی(بریس) پیشنهاد می‌شوند اما ممکن است پزشک برای ثابت ماندن زانو آن را تجویز کند یا از باند استفاده کند.

آیا مشخص می‌شود پارگی مینیسک زانو جدیدا اتفاق افتاده یا قدیمی است؟

بله این موضوع معمولاً قابل تشخیص است به ویژه این که علائم آن‌ها می‌تواند متفاوت باشد. پارگی‌های قدیمی معمولا حاصل فرسایش بافت غضروف‌اند و به مرور زمان ایجاد شده‌اند برخلاف پارگی‌های جدید که معمولا با بروز ناگهانی علائم همراه‌اند.

چه آسیب دیگری ممکن است هنگام پارگی مینیسک رخ دهد؟

اگرچه پارگی مینیسک می‌تواند به تنهایی اتفاق بیفتد اما اغلب با سایر آسیب‌ها در زانو نیز همراه است. هنگام پارگی مینیسک ممکن است پارگی رباط‌های صلیبی و شکستگی استخوان درشت نیز همراه باشد.

آیا میتوانیم پارگی مینیسک زانو را در منزل تشخیص بدهیم؟

تست مک موری و تست Ege برای تشخیص پارگی مینیسک به کار می‌روند که به ابزار خاصی نیاز ندارند و می‌توانید در منزل هم آن‌ها را انجام دهید اما با توجه به این که این آزمایش‌ها دقت صددرصدی ندارند پیشنهاد می‌کنیم که به پزشک متخصص مراجعه کنید.

بهترین دارو برای پارگی مینیسک زانو چیست؟

داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپوفن و ناپروکسن از بهترین داروهای موجود برای کاهش درد و التهاب زانو هستند. البته توجه کنید که این داروها نمی‌توانند پارگی مینیسک را ترمیم و درمان کنند.

چه زمانی به جراحی برای درمان پارگی مینیسک نیاز است؟

در صورتی که علائم ناخوشایند بیمار، مثل درد با روش‌های غیرجراحی بهبود نیافت و تا حدود سه ماه ادامه دار شد، پزشک روش‌های جراحی را پیشنهاد خواهد نمود.

نقاهت پس از عمل جراحی مینیسک چقدر طول می‌کشد؟

بستگی به نوع جراحی و شدت آسیب دیدگی دارد اما معمولاً نقاهت جراحی برای ترمیم پارگی مینیسک زانو 4 الی 6 هفته طول می‌کشد.

عمل جراحی پارگی مینیسک چقدر طول می‌کشد؟

بستگی به نوع جراحی دارد به عنوان مثال عمل آرتروسکوپی معمولا کمتر از یک ساعت طول می‌کشد.

چقدر بعد از جراحی مینیسک زانو میتوان ورزش کرد؟

معمولا نقاهت جراحی 4 الی 6 هفته طول می‌کشد و حداقل 4 هفته هم به فیزیوتراپی احتیاج است. بعد از این مدت می‌توانید ورزش را شروع کنید اما ممکن است انجام برخی حرکات و استفاده 100% از زانوی‌تان به 6 ماه زمان احتیاج داشته باشد.