جراحی آرتروسکوپی زانو می‌تواند یکی از گزینه‌های درمانی برای برخی از نوع خاص دردهای زانو باشد. در این نوع جراحی، با استفاده از یک برش کوچک، یک دوربین کوچک وارد مفصل زانو می‌شود. در طول این جراحی، ممکن است از برش‌های کوچک دیگری برای وارد کردن ابزارهای ویژه جهت ترمیم یا از بین بردن ساختارهای آسیب دیده درون زانو استفاده شود. جراحی آرتروسکوپی زانو به عنوان “اسکوپ زانو” یا جراحی بسته زانو نیز شناخته می‌شود. در حالت‌های معمول، بسیاری از جراحی‌های آرتروسکوپی به جای یک برش بزرگتر، از برش‌های کوچکتری استفاده می‌کنند. یکی از مزایای جراحی آرتروسکوپی نسبت به جراحی باز این است که می‌توان عملیات جراحی را بدون آسیب رساندن به ساختارهای طبیعی اطراف مفصل انجام داد. هرچه جراحی کمتر تهاجمی باشد، احتمال درد پس از عمل کمتر و فرآیند بهبودی سریعتر خواهد بود.
با این حال، جراحی آرتروسکوپی همچنان یک جراحی اصلی و مهم است که ممکن است خطراتی را به همراه داشته باشد و نیاز به توانبخشی مناسب داشته باشد. برای دستیابی به نتیجه موفق، بیماران باید درباره ماهیت و روش انجام جراحی، خطرات مرتبط و فرآیند بهبودی پس از عمل کاملاً آگاهی داشته باشند.
پزشکان ما در کلینیک امید برای درمان انواع مشکلات زانو و تسکین درد ، ابتدا با استفاده از معاینات دقیق و بررسی وجود دردهای ارجاعی و انجام تصویر برداری‌های لازم از زانو و سپس با ارائه برنامه درمانی اثربخش و پیشرفته با رویکرد پلکانی یعنی شروع درمان با روش‌های درمانی ساده مانند دارو و فیزیوتراپی و سپس متدهای پیشرفته مانند انواع تزریق ازجمله تزریق اوزون، استروئید و PRP به شما در غلبه بر درد زانویتان کمک می‌کنند. تزریقات در کلینیک امید تحت هدایت دستگاه سونوگرافی انجام می‌پذیرد. در صورت نیاز به جراحی پزشکان ما شما را به جراح متخصص ارجاع خواهند داد.
مزایا
در اکثر این موارد ، جراحی آرتروسکوپی تنها چیزی است که بیماران برای درمان به آن نیاز دارند. بسیاری از بیماران به خاطر مزایای زیر به جای سایر روش‌های جراحی، روش آرتروسکوپی را انتخاب کنند زیرا در این روش اغلب:
- آسیب کمتری به بافت‌ها وارد می‌شود
- زمان بهبودی سریعتر است
- نیاز به بخیه‌های کمتری است
- درد بعد از عمل کمتر است
- از آنجا که برش‌های کوچکتری ایجاد می‌شود خطر عفونت کمتر است.
دلایل انجام جراحی آرتروسکوپی زانو
همه انواع زانو درد را نمی‌توان با روش آرتروسکوپی درمان کرد. برخی از دلایل انجام جراحی آرتروسکوپی زانو عبارتند از:
ترمیم پارگی غضروف / منیسک
منیسکتومی نام رسمی جراحی است که در ان بخشی از غضروف منیسک از مفصل زانو برداشته می‌شود. منیسک غضروفی شبیه به یک گوه است که بین قسمت‌های انتهایی استخوان قرارگرفته و به عنوان یک ضربه‌گیر یا پشتیبان، فشار و شوک وارد بر آن‌ها را جذب می‌کند. معمولاً می‌توان با ترمیم پارگی‌های جزئی‌تر منیسک علائم پارگی منیسک را برطرف کرد.
ترمیم منیسک
ترمیم منیسک جراحی است که برای ترمیم منیسک‌های آسیب دیده انجام می‌شود. به کمک عمل ترمیم منیسک می‌توان آناتومی طبیعی زانو را به آن بازگرداند این عمل در صورت موفقیت چشم انداز طولانی مدت بهتری خواهد داشت. از آنجا که ترمیم منیسک یک جراحی مهم است، طبیعتا دوران نقاهت و بهبودی پس از آن نیز طولانی‌تر است ولی به دلیل خونرسانی محدود به منیسک ، ترمیم منیسک همیشه امکان پذیر نیست.
ترمیم رباط صلیبی قدامی زانو
رباط صلیبی قدامی زانو یا ACL یکی از چهار رباط اصلی در زانو است. رباط صلیبی برای پایداری زانو بسیار مهم است و افرادی که این رباط در زانویشان مجروح شده باشد ، اغلب از این مسله شکایت دارند که زانویشان ناگهان خالی می‌کند. بنابراین ، بسیاری از بیمارانی که دچار پارگی رباط صلیبی شده باشند ، برای درمان این آسیب می‌توانند جراحی کنند. اکثر جراحی‌های مربوط به رباط صلیبی به صورت آرتروسکوپی انجام می‌شود.
خارج کردن پلیکا
پلیکا بقایای بافتی است که از دوران جنینی باقی مانده است. در مراحل اولیه رشد ، زانوی به محفظه‌های جداگانه‌ای تقسیم شده است. دیواره‌هایی که این محفظه‌ها را از هم جدا می‌کنند به تدریج با گذشت زمان از بین می‌روند ، اما بخشی از بقایای آن همچنان باقی می‌مانند. در صورتی که این بافت باقیمانده بیرون‌زده و واضحتر باشد ، به آن پلیکا گفته می‌شود. هنگامی که پلیکا تحریک شود ، به آن سندرم پلیکا گفته می‌شود. در عمل برداشتن پلیکا این بافت تحریک‌پذیر از زانو خارج می‌شود.
رهاسازی جانبی یا یک طرفه زانو
کشکک زانو انتهای استخوان ران را در یک شیار غضروفی به بالا و پایین حرکت میدهد. ممکن است کشکک زانو به سمت خارج این شیار کشیده شده و یا حتی ممکن است از این شیار جدا شده و در این حالت در هنگام خم و ر است شدن مفصل زانو باعث درد شود. عمل رهاسازی جانبی یا یک طرفه زانو برای شل کردن رباط‌هایی انجام می‌شود که کشکک را به سمت بیرون شیار می‌کشند.
جراحی میکروفرکچر یا ریز شکستگی
جراحی میکروفرکچر یا ریز شکستگی درمانی است که برای تحریک بدن برای ساخت غضروف جدید در ناحیه غضروف آسیب دیده استفاده می‌شود. در عمل میکروفرکچر، سوراخ‌هایی در لایه سخت بیرونی استخوان حفر می‌کنند تا لایه‌های داخلی استخوان که سلول‌های مغز استخوان در آن قرار دارند ، آشکار شوند. به این شکل این سلول‌ها می‌توانند به ناحیه آسیب دیده دسترسی پیدا کرده و شکاف و فاصله ایجاد شده در غضروف را پر کنند.
کاشت کندروسیت خودی
عمل کاشت کندروسیت خودی شامل انتقال غضروف از قسمت‌های سالم مفصل به مناطق آسیب دیده است. در این عمل قطعات کوچکی از غضروف همراه با بخشی از استخوان زیرین برداشته شده و به قسمت آسیب‌دیده منتقل می‌شوند. این قطعات از قسمت‌هایی از مفصل برداشته می‌شوند که نیازی به غضروف در آن‌ها نیست.
عمل انتقال غضروف OATS
عمل انتقال غضروف نیز شامل انتقال غضروف از قسمت‌های سالم مفصل به مناطق آسیب دیده آن است. در این عمل قطعات کوچکی از غضروف همراه با بخشی از استخوان زیرین برداشته شده و به قسمت آسیب‌دیده منتقل می‌شوند. این قطعات از قسمت‌هایی از مفصل برداشته می‌شوند که نیازی به غضروف در آن‌ها نیست.
آرتروز یا التهاب مفصل زود هنگام زانو
يكی از کاربردهای جالب آرتروسكوپي زانو استفاده از این روش براي درمان آرتروز زود هنگام زانو است. تا کنون مطالعاتي در خصوص استفاده از جراحي آرتروسكوپي زانو برای بيماران مبتلا به آرتروز زودرس مفصل زانو انجام شده است. به طور کلی ، جراحی آرتروسکوپی، برای بیمارانی که به آرتروز زانو مبتلا هستند، در صورتی که علائم آن‌ها در درجه اول ناشی از لقی یا پارگی غضروف باشد ، تاثیر خوبی دارد ، در حالی که جراحی آرتروسکوپی زانو در بهبود مشکلات عمومی زانو چندان موثر نیست. به همین دلیل مشخص کردن منبع و علتی که باعث ناراحتی و درد شده برای پیش بینی نتایج جراحی بسیار مهم است.
آمادگی برای عمل آرتروسکوپی زانو
بسیاری از پزشکان برنامه‌ای برای آمادگی قبل از آرتروسکوپی به بیماران پیشنهاد می‌کنند که ممکن است شامل انجام بعضی تمرینات ملایم نیز باشد.
لازم است شخص قبل از عمل درباره هر نوع دارویی که استفاده می‌کند ، چه داروهای معمولی بدون نیاز به نسخه باشند و چه داروهایی که پزشک آن‌ها را تجویز کرده است، با پزشک خود صحبت کند. ممکن است لازم باشد فرد قبل از جراحی مصرف برخی از داروها را متوقف کند. این مساله حتی ممکن است شامل داروهای بدون نیاز به نسخه رایج مانند ایبوپروفن نیز بشود.
احتمالا لازم است بیمار از 12 ساعت قبل از عمل از خوردن و آشامیدن غذا و نوشیدنی خودداری کند ، به خصوص اگر نیاز به بیهوشی عمومی باشد. پزشک باید اطلاعات مفصلی راجع به آنچه بیمار مجاز به خوردن یا آشامیدن آن است ، در اختیار او قرار دهد.
برخی پزشکان از قبل برای بیمار داروهای مسکن تجویز می‌کنند که فرد باید از قبل از عمل از آن‌ها استفاده کند تا برای دوران نقاهت و بهبودی آماده شود.
انجام جراحی آرتروسکوپی زانو
عمل آرتروسکوپی زانو را می‌توان تحت بی حسی عمومی، یا موضعی انجام داد. بعد از بی‌هوش شدن بیمار یا پس از آن که ناحیه به اندازه کافی بی‌حس شد، جراح برای دستیابی به مفصل زانو، پورتال‌هایی ( سوراخ‌هایی) ایجاد می‌کند. این پورتال‌ها در نواحی مشخصی ایجاد می‌شوند که احتمال آسیب دیدگی اعصاب، رگ‌های خونی و تاندون‌ها به حداقل برسند. از طریق یکی از این سوراخ‌ها، دوربینی را وارد مفصل می‌کنند و از طریق سوراخ‌های دیگر می‌توانند ابزارهای کوچکی برای رفع مشکل زانو وارد آن کنند. بیمارانی که جراحی آرتروسکوپی زانو برایشان با بی حسی موضعی انجام می‌شود، اغلب می‌توانند روند جراحی را روی مانیتور تماشا کنند تا ببینند چه چیزی باعث ایجاد مشکل در آن‌ها شده است.
طول عمل آرتروسکوپی زانو، بسته به کاری که لازم است انجام شود متفاوت است. بعد از عمل، یک پانسمان نرم اطراف زانو انجام می‌شود. بسته به نوع جراحی انجام شده، پزشک ممکن است بعد از عمل اجازه ندهد وزن بدن روی پایی که جراحی شده قرار گیرد. بیشتر بیماران برای بازیابی حرکت و قدرت مفصل خود لازم است فیزیوتراپی انجام دهند. طول مدت توانبخشی نیز بسته به نوع عملی که انجام شده متفاوت خواهد بود.
عوارض عمل
از جمله عوارض جراحی آرتروسکوپی زانو می‌توان به احتمال عفونت، تورم و لخته شدن خون در پا اشاره کرد. ایجاد عوارض بعد از آرتروسکوپی زانو چندان شایع نیست و عمل آرتروسکوپی زانو یک جراحی کم خطر محسوب می‌شود.
دوران نقاهت و بهبودی
دوران نقاهت و بهبودی پس از عمل آرتروسکوپی معمولاً کوتاهتر از جراحی باز است.
بیشتر افراد در همان روز عمل با دریافت دستورالعمل‌های خاصی که لازم است در دوران نقاهت از ان‌ها پیروی کنند، از بیمارستان مرخص می‌شوند.
نکات عمومی که لازم است در دوره بهبودی رعایت شوند ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- قرار دادن یخ روی پانسمان و نواحی اطراف آن به منظور کاهش تورم و درد
- بالا نگه داشتن پا تا چند روز پس از عمل
- استراحت خوب و زیاد
- تعویض منظم پانسمان
- استفاده از عصای زیر بغل و رعایت توصیه‌های پزشک در مورد وارد آمدن یا نیامدن فشار وزن بر زانو
پزشکان معمولاً قبل از اینکه بیمار بیمارستان را ترک کند، دستورالعمل‌های خاصی به او ارائه می‌دهند. همچنین ممکن است برای بیمار داروهای مسکن تجویز کنند یا توصیه کنند از داروهای معمولی برای کنترل درد خود استفاده کند.
در برخی موارد، پزشکان ممکن است برای کاهش خطر لخته شدن خون به بیماران توصیه کنند آسپرین مصرف کنند. طول دوره بهبودی در بیماران مختلف متفاوت است. بعضی افراد ممکن است بتوانند در عرض 1 تا 3 هفته فعالیت‌های سبک و در عرض 6 تا 8 هفته اکثر فعالیت‌های بدنی دیگر خود را از سر بگیرند.
تمرینات ورزشی
انجام تمرینات ورزشی قبل و بعد از جراحی آرتروسکوپی زانو، می‌تواند مفید باشند. انجام فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف زانو نیز می‌تواند به بهبودی کامل زانو کمک کند. پزشکان ممکن است از بیمار بخواهند حرکات کششی و تمرینات ساده‌ای را نیز در منزل انجام دهد.
تمرینات ورزشی بخش مهمی از درمان هستند. انجام این حرکات ورزشی برای بازگرداندن قدرت و دامنه حرکتی زانو لازم است.
انتخاب تمرینات بستگی به میزان مشکل و وضعیت کلی فرد دارد. صحبت کردن با پزشک یا فیزیوتراپی قبل از انجام تمرینات در خانه ضروری است.
چشم انداز پس از عمل
چشم انداز بعد از عمل آرتروسکوپی زانو در افراد مختلف متفاوت است. شدت و نوع مشکل زانوی فرد می‌تواند بر نتیجه جراحی تأثیر بگذارد.
تعهد و توانایی خود شخص در رعایت نکات و دستورالعمل‌های لازم در دوران بهبودی نیز ممکن است در نتیجه نهایی نقش داشته باشد.
بسیاری از افراد، در صورتی که به خوبی از برنامه و دستورالعمل‌هایی که پزشکان برای دوران نقاهت توصیه می‌کنند، که شامل انجام تمرینات و دستورات مراقبتی هستند، پیروی کنند، پس از آرتروسکوپی مجدداً می‌توانند عملکرد کامل زانوی خود را به دست بیاورند.
