سوالات متداول پارگی رباط صلیبی زانو و درمان به روش جراحی

رباط صلیبی قدامی (anterior cruciate ligament) که به ACL نیز معروف است یکی از چهار رباط اصلی زانو است و نقش اصلی را در حفظ ثبات زانو ایفا می‌کند. این بخشی از شبکه پیچیده تاندون‌ها و رباط‌ها است که به تثبیت و حمایت از زانو کمک می‌کند. رباط صلیبی زانو به ویژه در اثر فعالیت‌های ورزشی یا در نتیجه ضربه آسیب‌پذیر است و پارگی رباط صلیبی یک آسیب شایع در ورزشکاران در تمام سطوح است. این امر به ویژه در ورزش‌هایی که دارای دویدن، پرش و چرخش زیادی هستند مانند فوتبال، بسکتبال، اسکی و فوتبال امریکایی بسیار زیاد اتفاق می‌افتد. جراحی رباط صلیبی زانو اغلب برای ترمیم پارگی مورد نیاز است.

رباط صلیبی زانو چگونه پاره می‌شود؟ 

پارگی جزئی یا کامل رباط صلیبی اغلب با یک حرکت پیچش ناگهانی اتفاق می‌افتد که در آن فرد به سرعت متوقف شده و جهت خود را تغییر می‌دهد، به خصوص هنگام چرخش‌های محوری یا فرود پس از پرش. ضربه ناگهانی به زانو نیز می‌تواند منجر به پاره شدن رباط صلیبی زانو شود.

وقتی رباط صلیبی زانو پاره شود چه اتفاقی می‌افتد؟ 

ورزشکارانی که دارای پارگی رباط صلیبی زانو هستند، در زمان آسیب‌دیدگی اغلب از زانوی خود صدای “پوپ” می‌شنوند یا آن را احساس می‌کنند. در این حالت زانو به سرعت متورم شده و فرد در بسیاری از موارد در زانوی خود احساس ناپایداری می‌کند. پارگی رباط صلیبی قدامی زانو اغلب با صدمات دیگری به زانو همراه است مانند صدمه به غضروف یا سایر رباط‌های زانو.

اگر فکر کنم که رباط صلیبی زانوی من پاره شده چه کاری باید انجام دهم؟

بلافاصله پس از آسیب به رباط صلیبی زانو، کاهش التهاب در زانوی شما با استفاده از یخ و مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن از اهمیت بالایی برخوردار است. سپس باید هر چه سریع‌تر با یک جراح ارتوپدی یا پزشک ورزشی مشورت کنید. برای تقویت عضلات اطراف و بهبود دامنه حرکت زانو، فیزیوتراپی بسیار مهم است.

پارگی رباط صلیبی زانو چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک شما معمولاً می‌تواند رباط صلیبی پاره شده را از طریق معاینه بدنی تشخیص دهد، اگرچه MRI نیز برای تعیین اینکه آیا صدماتی به سایر قسمت‌های زانو وارد شده یا خیر بسیار مفید و ضروری است.

جراحی رباط صلیبی زانو چه زمانی توصیه می‌شود؟ 

برخی از صدمات رباط صلیبی زانو را می‌توان به تنهایی با فیزیوتراپی درمان کرد و بسته به شدت آسیب‌دیدگی ممکن است شما حتی بدون جراحی نیز بتوانید یک زندگی سالم داشته باشید. با این وجود، اگر یک ورزشکار هستید و می‌خواهید در سطح بالایی فعالیت خود را ادامه دهید یا فعالیت‌ بدنی زیادی دارید، جراحی ترمیم رباط صلیبی زانو اغلب مورد نیاز خواهد بود.

در بیشتر موارد، ترمیم یا اتصال مجدد رباط صلیبی پاره شده امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل پزشکان از روش “بازسازی” رباط صلیبی از طریق جراحی استفاده می‌کنند. جراح شما به احتمال زیاد به ایجاد یک رباط صلیبی کاملاً جدید برای شما نیاز خواهد داشت. رباط صلیبی جدید شما از پیوندی از بافت جایگزین، یا از تاندون همسترینگ یا پاتلا، یا از آلوگرافت (بافت اهدا کننده انسان) ساخته می‌شود. اما ترمیم با استفاده از جراحی آرتروسکوپی از طریق چندین برش کوچک در اطراف زانو انجام می‌شود.

روش جراحی بازسازی رباط صلیبی زانو چگونه انجام می‌شود؟ 

عمل جراحی بازسازی رباط صلیبی زانو از چندین مرحله اصلی تشکیل شده است، اما ممکن است این مراحل در موارد مختلف متفاوت باشد:

• جراح برش‌های کوچکی را در اطراف مفصل زانوی شما ایجاد می‌کند و یک پورتال ورودی برای آرتروسکوپ و ابزار جراحی ایجاد می‌کند.
• پزشک آرتروسکوپ را به زانوی شما وارد کرده و از محلول سالین را برای گسترش فضای اطراف مفصل استفاده می‌کند. این امر فضایی را برای وسایل جراحی از جمله دوربین آرتروسکوپی فراهم می‌کند. این وسیله فیلم را به مانیتور می‌فرستد تا جراح بتواند داخل مفصل زانوی شما را ببیند.
• جراح شما ساختارهای اطراف رباط صلیبی پاره شده را ارزیابی می‌کند، از جمله غضروف منیسک و غضروف مفصلی. اگر در نتیجه آسیب‌دیدگی، هر کدام از این بافت‌های نرم دچار آسیب شده باشند، جراح آن‌ها را ترمیم می‌کند.
• بعد از آن نوبت قرار دادن پیوند (مگر اینکه از بافت اهدا کننده بجای بافت بدن خودتان استفاده شود) است. قسمتی از تاندون از قسمت دیگری از بدن شما برای ایجاد پیوند بریده شده است. سپس هردو انتهای آن به شاخه‌های استخوانی گرفته شده از پاتلا و استخوان درشت‌نی وصل می‌شود. این شاخه‌ها به لنگر انداختن پیوندی که تبدیل به رباط صلیبی جدید شما شده است، کمک می‌کنند.
• جراح رباط صلیبی جدید شما را با استفاده از یک سیم راهنمای انعطاف‌پذیر وارد استخوان فمور و استخوان تیبیا می‌کند.
• پیچ‌هایی برای اطمینان از شاخه‌های استخوانی استفاده می‌شوند. با گذشت زمان، این شاخه‌ها به استخوان اطراف خود متصل می‌شوند.
• ابزارهای جراحی برای تکمیل عمل از بدن بیمار خارج می‌شوند.

زمان بهبودی بعد از جراحی رباط صلیبی چقدر است؟ 

شما قادر خواهید بود در روز عمل با عصا و بریس پا راه بروید. با این وجود، معمولاً شش ماه طول می‌کشد تا پس از ترمیم رباط صلیبی زانو بتوانید بسته به سطح رقابت و نوع فعالیت‌های خود، به ورزش و فعالیت‌های خود برگردید.

شما با انجام تمرینات ورزشی، خیلی زود بعد از جراحی می‌توانید فیزیوتراپی را شروع کنید:

• تمرینات تقویتی و دامنه حرکت در اوایل دوره بهبودی آغاز می‌شود.
• تمرینات دویدن از حدود چهار ماه بعد از عمل شروع می‌شود.
• تمرینات محوری حدوداً پنج ماه بعد از عمل آغاز می‌شود.
• بازگشت به ورزش مورد نظر شما احتمالاً از حدود شش ماه بعد از عمل آغاز می‌شود.

آرتروسکوپی در مقایسه با بازسازی رباط صلیبی از طریق جراحی باز، دوره نقاهت کوتاه‌تری دارد. اما برای دستیابی به یک نتیجه موفقیت‌آمیز، بسیار مهم است که توانبخشی شما بوسیله یک فیزیوتراپیست حرفه‌ای تحت نظارت قرار بگیرد و ویزیت‌های بعدی را با جراح خود پیگیری کنید.

آیا می‌توانم جراحی پارگی رباط صلیبی خود را به تأخیر بیاندازم؟ 

به طور کلی، جراحی ترمیمی ضروری نیست و می‌تواند با تأخیر در کارها و برنامه‌های شخصی به تأخیر بیفتد. در این مدت باید از ورزش و تغییر فعالیت‌های خود جلوگیری کنید. ادامه فعالیت‌های تناسب اندام مهم است و دوچرخه‌سواری نیز ورزشی ایده‌آل برای شرایط فعلی شما است.

اگر جراحات دیگری نیز مانند پارگی منیسک در پای شما ایجاد شود که نیاز به ترمیم داشته باشد، ممکن است به شما توصیه شود زودتر از موعد جراحی را انجام دهید.

آیا پارگی رباط صلیبی زانو می‌تواند بهبود یابد؟ 

پارگی رباط صلیبی قدامی در اکثر موارد به طور کامل اتفاق می‌افتد و در این صورت احتمال بهبودی بسیار پایین است. یکی از دلایل این امر این است که پارگی در محیط مایع رخ می‌دهد. مفصل زانو حاوی مایع مفصلی است که ناحیه پاره شده را پوشش می‌دهد و از بهبودی جلوگیری می‌کند.

بعضی اوقات بهبودی به صورت محدود اتفاق می‌افتد و می‌تواند ثبات کافی را برای زانو فراهم کند. از طرف دیگر، ممکن است رباط بهبود یابد اما طولانی‌تر از حد معمول باشد. این اتفاق هنوز هم می‌تواند باعث شود زانو ناپایدار باشد.

شیوع پارگی جزئی بسیار کم‌تر است. حتی با وجود یک پارگی جزئی، ممکن است مفصل زانو به اندازه کافی پایدار باشد و حتی ممکن است نیاز به ترمیم وجود نداشته نباشد.

چه مدت بعد از بازسازی رباط صلیبی باید از بریس استفاده شود؟ 

پزشکان توصیه می‌کنند که پس از بازسازی همسترینگ، بریس باید به مدت سه هفته پوشیده شود.

بعد از بازسازی رباط صلیبی به چه توانبخشی نیاز دارم؟

در صورت پارگی رباط صلیبی قدامی زانو و بازسازی آن، بهتر است که یک فیزیوتراپیست بر بهبودی شما نظارت داشته باشد. وظیفه فیزیوتراپیست این است که شما را در تمریناتی که انجام می‌دهید راهنمایی کند. سپس آن تمرینات را به مدت بیست تا سی دقیقه، سه بار در روز در شش هفته اول انجام دهید. توصیه می‌شود در شش هفته اول، هر دو هفته یک بار به فیزیوتراپیست خود مراجعه کنید و بعد از آن تعداد انجام حرکات را کاهش دهید.

چه مدت بعد از جراحی رباط صلیبی می‌توانم رانندگی کنم؟ 

شما تا شش هفته بعد از عمل جراحی نباید رانندگی کنید، به استثنای اینکه اگر بازسازی رباط صلیبی شما در زانوی چپ انجام شده باشد، می‌توانید بعد از سه هفته با اتومبیل‌های اتوماتیک رانندگی کنید. شما باید بتوانید به مدت ۱ دقیقه روی یک پا بایستید تا در رانندگی برای شما مناسب باشد.

چه مدت بعد از جراحی رباط صلیبی می‌توانم به سر کار خود برگردم؟ 

بهتر است حداقل یک هفته بعد از عمل جراحی در خانه استراحت کنید و سر کار نروید. کارهای بدنی سبک را می‌توانید شش هفته بعد از عمل دوباره از سر بگیرید، اما این زمان در جراحی دستی معمولا به دوازده هفته افزایش پیدا می‌کند.

اگر شغل شما به گونه‌ای است که باید روی نردبان، داربست یا سقف راه بروید، باید چهار ماه بعد از عمل جراحی کار خود را آغاز کنید.

چه مدت بعد از بازسازی رباط صلیبی می‌توانم ورزش کنم؟ 

شنا و دوچرخه می‌تواند شش هفته بعد از عمل شروع شود. دویدن تقریباً دوازده تا چهارده هفته بعد از عمل جراحی آغاز می‌شود. بازگشت به فعالیت‌های ورزشی رقابتی و ورزش‌هایی که نیاز به پیچش و چرخش دارند تا یازده ماه پس از عمل جراحی نباید انجام شود.