تاندونیت کشکک زانو ( یا زانوی پرندگان) آسیب دیدگی یا التهابی است که برای تاندونی که زانو (کشکک زانو) را به ساق پا (استخوان درشت نی) متصل می‌کند زیاد اتفاق می‌افتد. درد ممکن است خفیف یا شدید باشد.
هر کسی ممکن است به تاندونیت کشک زانو مبتلا شود. اما این آسیب دیدگی در میان ورزشکاران ، به ویژه کسانی که والیبال و بسکتبال بازی می‌کنند ، بسیار شایع است. تاندونیت کشک زانو را بیماری “زانوی جهنده” یا ” زانوی پرندگان” نیز می‌نامند.
با مطالعه این مقاله می‌توانید در مورد دلیل این اتفاق ، چگونگی تشخیص آن، گزینه‌های درمانی و موارد دیگر بیشتر بدانید.
متخصصین کلینیک توانبخشی و فیزیوتراپی امید برای تشخیص تاندونیت زانو از روش‌های تصویربرداری دقیقی استفاده می‌کنند. پس از اطمینان از علت درد زانو برنامه درمانی با رویکرد پلکانی براساس شدت آسیب و میزان فعالیت بیمار تجویز خواهد شد. برنامه درمانی با روش‌های ساده‌ای مانند ورزش و استفاده از زانو بند آغاز می‌شود و در صورت لزوم روش‌های پیچیده تری مانند تزریق پی آرپی و اوزون تراپی برای بیمار تجویز خواهد شد.
فهرست مقاله
دقیقاً چه چیزی باعث این اتفاق می‌شود؟
تاندونیت کشکک زانو ناشی از وارد آمدن مکرر فشار بر زانو است که بیشتر مواقع به خاطر استفاده بیش از حد از زانو در ورزش اتفاق می‌افتد. فشار مداوم و مکرر روی زانو ، باعث ایجاد پارگی‌های کوچکی در تاندون می‌شود که با گذشت زمان ، تاندون را ملتهب و ضعیف می‌کند.
عوامل مؤثر در ایجاد این مساله عبارتند از:
- گرفتگی عضلات پا
- قدرت ناهماهنگ و نامساوی عضلات پا
- عدم هم راستایی درست و مناسب پاها ، مچ پاها و ساق پاها
- چاقی
- کفشی که ضخامت کفی آن کافی نباشد
- سطوح سخت زمین‌های بازی
- بیماری‌های مزمنی که تاندون را تضعیف می‌کنند
ورزشکاران بیشتر در معرض خطر ابتلا به این مشکل هستند زیرا دویدن ، پریدن و حرکت اسکات فشار بیشتری بر تاندون کشکک زانو وارد می‌کند. به عنوان مثال ، دویدن می‌تواند نیرویی معادل تا پنج برابر وزن بدن فرد را بر زانوی او وارد کند.
دوره‌های طولانی تمرینات ورزشی شدید می‌توانند باعث ابتلا به ” زانوی جهنده” در ورزشکاران شوند.
علائم تاندونیت کشکک زانو چیست؟
وجود درد و حساسیت غیر طبیعی نسبت به فشار یا لمس در مرکز زانو معمولاً اولین علامت تاندونیت کشکک زانو است. ممکن است در زانو تورم و احساس سوزش نیز وجود داشته باشد. زانو زدن یا بلند شدن از حالت اسكات ممکن است بسیار دردناک باشد.
در ابتدا درد ممکن است هر چند وقت یکبار و فقط بعد از ورزش یا تمرینات ورزشی رخ دهد. با شدت گرفتن آسیب دیدگی تاندون ، درد می‌تواند به تدریج بدتر شده و در هرگونه فعالیت ورزشی و نیز در فعالیت‌های روزمره مانند بالا رفتن از پله یا نشستن در اتومبیل اختلال ایجاد کند.
اگر درد یا تورم بیشتر از یک یا دو روز طول کشید ، به پزشک مراجعه کنید.
عوارض احتمالی تاندونیت کشکک زانو چیست؟
تاندونیت کشکک زانو در صورتی که درمان نشود، می‌تواند بدتر شده و ممکن است باعث شود آسیب جدی به تاندون زانو وارد شده و فعالیت‌های روزمره فرد محدود شود.
استراحت دادن به پاها و قطع فعالیت برای ورزشکاران به ویژه از نظر احساسی دشوار است. ورزشکاران ممکن است حتی با وجود درد نخواهند بازی کردن را متوقف کنند. برای ورزشکاران حرفه‌ای، تاندونیت کشکک زانو، در صورتی که درمان نشود ، می‌تواند به معنای پایان فعالیت حرفه‌ای ورزشی‌شان باشد.
تاندونیت کشکک زانو چگونه تشخیص داده می‌شود؟
در ابتدای جلسه ویزیت، پزشک در خصوص موارد زیر از شما سؤالاتی می‌پرسد:
- فعالیت‌های بدنی که دارید.
- علائمی که تجربه می‌کنید.
- زمان‌هایی که علائم بروز می‌کنند.
- هرگونه درمانی که تا کنون انجام داده‌اید و باعث کاهش درد شما شده باشند.
پزشک زانوی شما را معاینه کرده و سعی می‌کند جایی که احساس درد دارید را پیدا کرده و دامنه حرکت زانوی شما را با خم کردن و کشیدن پایتان بررسی می‌کند.
پزشک همچنین ممکن است لازم ببیند آزمایشات تصویربرداری انجام شود تا کشکک زانو و تاندون را بررسی و مشاهده کرده و مشخص کند آیا آسیبی به تاندون یا استخوان وارد شده است یا خیر. این آزمایشات همچنین می‌توانند به رد سایر علل احتمالی درد مانند شکستگی کمک کنند.
پزشک ممکن است لازم ببیند ازمایشات تشخیصی زیر نیز انجام شوند:
- تصویربرداری با اشعه ایکس برای مشاهده استخوان و تعیین اینکه آیا فرد دچار شکستگی یا در رفتگی و جا به جایی کشکک زانو شده است یا خیر.
- ام آر آی برای مشاهده و بررسی تاندون و هرگونه آسیب دیدگی بافت نرم
- سونوگرافی برای مشاهده و بررسی تاندون و هرگونه آسیب دیدگی بافت نرم
برنامه درمانی معمول تاندونیت کشکک زانو چیست؟
روش درمان بستگی به شدت آسیب‌دیدگی فرد دارد.
استراحت
به طور کلی اولین مرحله درمان، انجام اقدامات محافظه کارانه‌ای برای کاهش درد ، استراحت دادن به پا و کشش و تقویت عضلات پا است. پزشک معمولاً یک دوره استراحت کنترل شده ، که طی ان لازم است از انجام فعالیت‌هایی که باعث وارد آمدن فشار بر زانو می‌شود اجتناب کنید، را توصیه می‌کند.
دارو
پزشک ممکن است برای تسکین کوتاه مدت درد و کاهش التهاب داروهای مسکن معمولی ( بدون نیاز به نسخه) تجویز کند.
این داروها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ایبوپروفن (ادویل)
- سدیم ناپروکسن (الیو)
- استامینوفن
اگر درد شدید باشد ، پزشک ممکن است در ناحیه اطراف تاندون کشکک زانو کورتیکواستروئید تزریق کند. این کار در کاهش درد شدید تاثیر بیشتری دارد، با این حال، ممکن است تاندون را نیز ضعیف کرده و احتمال پارگی آن را بیشتر کند. بنابراین ، قبل از انجام این روش درمانی حتما درباره خطرات جانبی مرتبط با آن به خوبی فکر کنید.
روش دیگر انتقال کورتیکواستروئید، دارو رسانی از طریق پوست است که در آن دارو را روی زانو پخش کرده و با استفاده از یک بار الکتریکی جزئی دارو به داخل پوست منتقل می‌شود. به این روش یونتوفورزیس گفته می‌شود.
فیزیوتراپی
هدف از فیزیوتراپی کاهش درد و التهاب و کشش و تقویت عضلات پا و ران است.
اگر درد حتی در هنگام استراحت پاها شدید باشد ، پزشک ممکن است توصیه کند برای مدتی از بریس یا زانوبندهای طبی مخصوص و عصا استفاده کنید تا از آسیب دیدگی بیشتر تاندون جلوگیری شود. وقتی درد تا حدودی برطرف شد ، می‌توانید فعالیت‌های فیزیوتراپی را شروع کنید.
به طور کلی یک جلسه درمانی فیزیوتراپی شامل موارد زیر است:
- مرحله گرم کردن
- استفاده از یخ یا ماساژ برای زانو
- تمرینات کششی
- تمرینات تقویتی
درمانگر شما ممکن است از روش درمان با امواج اولتراسوند ( اولتراسوند تراپی) و تحریک الکتریکی نیز برای کاهش درد زانوی شما استفاده کند.
ورزش
استفاده از بریس یا زانو بند، و یا تیپینگ ( نواربندی) زانو ممکن است با نگه داشتن زانو در جای خود، به کاهش درد شما در هنگام ورزش کمک کند. فیزیوتراپیست شما یک برنامه ورزشی برایتان تنظیم خواهد کرد که ممکن است موارد زیر را شامل شود:
- تمرینات کششی.
- تمرینات ایزومتریک ، که طی آن زاویه مفصل و طول عضلات در حین انقباضات ثابت هستند. این تمرینات برای تسکین درد موثر هستند.
- تمرینات انقباض از نوع برون‌گرا (Eccentric exercises) ، که شامل حرکت اسکاتی است که روی یک تخته با شیب ۲۵ درجه رو به پایین انجام می‌شود. این روش تقویت عضلات، منجر به پیشرفت بیشتر روند بهبودی در ورزشکاران مبتلا به تاندونیت کشکک زانویی می‌شود که در حین درمان همچنان به بازی کردن ادامه می‌دهند.
- تمرینات انعطاف پذیری برای ران‌ها و ساق پاها.
اوزون تراپی
از اوزون تراپی برای تسکین درد و ترمیم بافت‌ها استفاده می‌شود. اوزن اساسا اکسیژنی است که یک مولکول به آن اضافه شده و به یک گاز خاص تبدیل شده است. این گاز که شامل تعداد بیشتری مولکول اکسیژن است ، مستقیماً به بافت‌های آسیب دیده که دچار درد و التهاب مزمن هستند تزریق می‌شود. در مورد تاندونیت کشکک زانو ، تزریق اوزون مستقیماً به تاندون کشکک زانو انجام شده و میزان اکسیژن منتقل شده به ناحیه آسیب دیده بدن را افزایش می‌دهد. افزایش اکسیژن موجود به نوبه خود باعث افزایش روند بهبود می‌شود.
گزارشات پزشکی موجود از پاسخ بدن به این درمان حاکی از بهبود قابل توجهی در یک فاصله زمانی بسیار کوتاه بوده و از آنجا که افزایش میزان اکسیژن یک محرک است ، روند ترمیم بافت نیز بهبود می‌یابد. اگرچه در پزشکی روش‌های درمانی تزریق مستقیم به تاندون معمولاً توصیه نمی‌شوند، اما این مساله برای داروهای استروئیدی صادق است نه اوزون؛ چرا که ثابت شده تزریق استروئید تاثیرمنفی زیادی بر ساختار تاندون داشته و در بسیاری از موارد منجر به پارگی آن می‌شود. با این همه، اوزون مورد استفاده در این روش محرکی است که با افزایش اکسیژن موجود، بر خلاف استروئید، باعث بهبود بافت شده و بنابراین استفاده از آن در مورد آسیب دیدگی تاندون بی‌خطر تلقی می‌شود.
درمان‌های جایگزین
یکی از روش‌های درمانی نسبتاً جدید تزریق پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آر پی است. در این روش از پلاکت تغلیظ یافته خون خود فرد برای تقویت روند بهبود تاندون استفاده می‌شود. دو بار تزریق متوالی پی آر پی مؤثرتر از یک بار تزریق است.
سایر روش‌های درمانی جایگزین تحت مطالعه شامل موارد زیر هستند:
- سوزنکاری خشک تحت هدایت سونوگرافی: در این فرآیند سوراخ‌های کوچکی در تاندون ایجاد می‌شود. به این عمل سوزنکاری خشک گفته می‌شود که به نظر می‌رسد در تسکین درد و کمک به بهبود تاندون موثر است.
- تزریق داروی پولیدوکانول: هدف از انجام این روش درمانی تخریب رگ‌های خونی جدید در تاندون است که با درد تاندون مرتبط هستند.
- تزریقات با حجم بالا تحت هدایت سونوگرافی: هدف از انجام این روش نیز تخریب رگ‌های خونی جدید در تاندون است.
- فراگرمادرمانی یا گرماافزایی یا درمان هایپرترمیا: در این روش از گرما دادن به عمق بافت، همراه با یک دستگاه خنک کننده روی سطح پوست، برای تسکین درد استفاده می‌شود.
- شاک ویو تراپی: در بسیاری از بیماران استفاده از این روش درد را تا دو سال کاهش داده است.
جراحی
اگر سایر روش‌های درمانی در تسکین درد موفق نباشند ، پزشک ممکن است توصیه کند برای ترمیم تاندون کشکک زانو عمل جراحی انجام شود.
روش سنتی جراحی برای تاندونیت کشکک زانو شامل باز کردن زانو برای تراش دادن کشکک و تاندون زانو است. اخیراً این عمل جراحی به صورت آرتروسکوپی ( بسته) انجام می‌شود که طی آن تنها چهار برش کوچک در زانو ایجاد شده و زمان ریکاوری نیز کوتاه‌تر است.
دوران نقاهت و زمان لازم برای بهبودی پس از عمل جراحی متفاوت است. برخی پروتکل‌های جراحی توصیه می‌کنند بعد از عمل با گچ گرفتن زانو بی‌تحرک نگه داشته شود. بر اساس یک استراتژی دیگر، بهترین کار برای بهبود، انجام یک برنامه تمرینی توانبخشی و فوری بعد از عمل است. با پیروی از این پروتکل ، بیماران توانسته‌اند طی سه ماه تا یک سال به سطح بالایی از فعالیت بازگردند.
ریکاوری
دورنمای ابتلا به تاندونیت کشکک زانو بسته به شدت جراحت متفاوت است. از آنجا که این اتفاق بین دوندگان و سایر ورزشکاران بسیار شایع است، تحقیقات زیادی روی این موضوع در حال انجام است. نظرات زیادی در مورد اینکه چه کارهایی برای توانبخشی پس از این اسیب دیدگی مفید است ، وجود دارند.
در بعضی ورزشکاران تاندونیت کشکک زانو ممکن است مزمن شده باشد. دیگر ورزشکاران، با درمان می‌توانند به عملکرد طبیعی و فعالیت ورزشی خود باز گردند.
دوران نقاهت برای جراحات خفیف ممکن است ۳ هفته باشد ، در حالی که صدمات شدیدتر ممکن است به ۶ تا ۸ ماه یا بیشتر زمان نیاز داشته باشند.
عوامل مهم در روند بهبودی عبارتند از:
- به برنامه توانبخشی خود کاملا پایبند بوده و مرتباً ورزش کنید.
- فعالیت ورزشی خود را به تدریج از سر بگیرید.
- حواستان به درد خود باشد و در صورت لزوم استراحت کنید.
- از داروهای بدون نیاز به نسخه و یخ برای رفع درد استفاده کنید.
اگر در مورد مدت زمان لازم برای بهبود خود نگران هستید با پزشک خود مشورت کنید.
