آرتروز زانو، که شایع‌ترین نوع آرتروز است، می‌تواند توسط مصرف دارو و رعایت یک رژیم غذایی مناسب کنترل شود. در آرتروز زانو، غضروف موجود در مفصل زانو تحت تأثیر قرار می‌گیرد. غضروف یک بافت است که به عنوان یک کوسن بین استخوان‌های مفاصل عمل می‌کند. به همین دلیل، آسیب دیدگی غضروف مفاصل منجر به درد و مشکلات مربوط به حرکت می‌شود. حفظ وزن سالم بسیار مهم است، زیرا کاهش فشار بر زانوها را تسهیل می‌کند. علاوه بر این، برخی مواد غذایی نیز می‌توانند تأثیری بر روی بدن داشته باشند و به تسکین التهاب و درد زانو کمک کنند.
رژیم غذایی مناسب برای آرتروز زانو
ماهی چرب و امگا ۳
التهاب هنگامی اتفاق می‌افتدکه سیستم ایمنی بدن در برابر هر بیماری، آسیب و یا سوزشی که با آن مواجه می‌شود از خود واکنش نشان دهد. علائم التهاب سرخ شدن پوست، تورم و درد است.
التهاب هم علت و هم علامت وجود آرتروز زانو است. خوردن غذاهایی که حاوی مواد ضد التهابی هستند ممکن است به افراد مبتلا به آرتروز زانو کمک کند.
انواع خاصی از ماهی‌ها سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. این اسیدها باعث کاهش میزان دو پروتئین عامل بروز التهاب به نام‌های پروتئین واکنشی سی (CRP) و اینترلوکین ۶ می‌شوند.
در برخی از افراد مبتلا به آرتروز زانو میزان CRP آنها بسیار زیاد است و این مسئله می‌تواند منجر به افزایش درد و تورم در زانوهای آنها شود.
وجود امگا ۳ به بدن کمک می‌کند تا با دخالت در سلولهای خاص به التهاب پاسخ دهد. اسیدهای چرب امگا ۳ موجود در ماهی می‌توانند قبل از این که التهاب به مفاصل بدن آسیب برساند از آن پیشگیری کنند.
براساس بنیاد آرتریت، افرادی که مرتباً ماهی‌هایی مصرف می‌کنند که از نظر امگا ۳ غنی هستند احتمال ابتلا به آرتریت روماتوئید در آنها کمتر از سایر افراد جامعه است. همچنین مصرف ماهی‌های سرشار از امگا ۳ می‌تواند برای افراد مبتلا به آرتروز زانو مفید باشد. این بنیاد همچنین خاطرنشان می‌کند که مکمل‌های روغن ماهی می‌توانند از مفاصل در برابر شکست غضروف محافظت کرده یا شدت شکستگی غضرف را در آنها کاهش دهند.
خوردن یک وعده نیم کیلویی ماهی بصورت حداقل چهار بار در هفته می‌تواند به کاهش التهاب آرتروز زانو و محافظت از قلب کمک کند.
ماهی‌های سرشار از امگا ۳ شامل موارد زیر می‌باشد:
- ماهی سالمون
- ماهی تن
- ساردین
- ماهی خال مخالی
مکمل‌های روغن ماهی نیز در بازار موجود است اما خوردن ماهی مزایای بیشتری نسبت به مکمل‌های آن دارد.
مواد مغذی موجود در غذاهای گیاهی
میوه‌ها و سبزیجات نقش عمده‌ای در رژیم غذایی سالم دارند و حاوی مواد مغذی هستند که می‌توانند به افراد مبتلا به آرتروز زانو زانو کمک کنند.
فیبر
محققان به این نکته پی‌برده‌اند که ممکن است میزان کلسترول قند خون در افراد مبتلا به آرتروز زانو بالا باشد.
بر اساس مطالعات بهتر است که این دسته از افراد از غلات سبوس‌دار و سایر شکل‌های فیبر در رژیم غذایی خود استفاده کنند زیرا ظاهرا این قبیل از مواد غذایی به بهبود سطح کلسترول خون کمک شایانی می‌کنند.
همچنین فیبر به فرد کمک می‌کند تا برای مدت طولانی احساس سیری کرده و از این طریق به حفظ وزن سالم او کمک می‌کند.
آنتی اکسیدان‌ها
آنتی اکسیدان‌ها از سیستم ایمنی بدن پشتیبانی کرده و با التهاب مبارزه می‌کنند. آنتی اکسیدان‌ها در انواع مختلفی موجود هستند.
متخصصان تغذیه غالبا میوه‌های توتی را برای محتوای آنتی اکسیدانی خود توصیه می‌کنند. نمونه‌هایی از میوه‌هایی که حاوی آنتی اکسیدان هستند عبارتند از زغال اخته، توت فرنگی و تمشک. انگورهای تازه قرمز و سیاه حاوی رسوراترول و محصولات سویا دارای ایزوفلاون هستند.
چربی‌های سالم
آووکادو سرشار از چربی اشباع نشده مونو و ضد التهاب است. آنها همچنین منبع خوبی از ویتامین E هستند که اثرات ضد التهابی دارد. رژیم‌های غذایی حاوی این ترکیبات باعث کاهش خطر آسیب دیدگی مفاصل که در مراحل اولیه آرتروز زانو پیش می‌آید می‌شوند.
اولئوکانتال
زیتون و روغن زیتون خالص حاوی اولئوکانتال هستند. این ترکیب یک ماده ضد التهاب طبیعی است که خواصی مشابه داروی ایبوپروفن دارد.
زردچوبه
زردچوبه از دیرباز در داروهای گیاهی و سنتی مورد استفاده قرار گرفته است و فواید زیادی دارد.
در یک بررسی از مطالعات مشخص شد که ۱۰۰ نفر مبتلا به آرتروز زانو که به مدت ۸ ماه از داروی مبتنی بر زردچوبه استفاده کردند شاهد کاهش درد و سایر علائم مربوط به آرتروز زانو بودند. در پژوهشی دیگر، ۵۰ نفر که به مدت ۳ ماه از این دارو استفاده کرده بودند، قادر به پیاده روی بیشتری بودند و در پایان دوره‌ی درمانی سطح پروتئین و اکنش سی مناسبی داشتند.
هیدراتاسیون
هندوانه به طور طبیعی سرشار از کاروتنوئید بتا کریپتوکسانتین است، ترکیبی که می‌تواند به کاهش خطر RA کمک کند.
از آنجا که هندوانه حاوی آب زیادی است لذا برای هیدراتاسیون و مدیریت آب بدن مفید است. همچنین هندوانه حاوی موادی است که می‌توانند سطح پروتئین واکنش سی را کاهش دهند.
ویتامین‌های A ، C و K
در طول تولید انرژی و فرآیندهای دیگر، بدن محصولات جانبی مضری به نام رادیکال‌های آزاد تولید می‌کند.
این رادیکال‌ها می‌تواند به سلولهای بدن آسیب برسانند. رادیکال‌های آزاد با التهابی که به مفاصل حمله می‌کند ارتباط مستقیم دارند.
سبزیجات سبز برگ – مانند کلم بروکلی و اسفناج – حاوی ویتامین‌های A ، C و K (که آنتی اکسیدان هستند) می‌باشد.
این ویتامین‌ها از سلولها در برابر آسیب‌های رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. همچنین این ویتامین‌ها حاوی مقادیر زیادی کلسیم هستند که به سلامت استخوان‌ها کمک می‌کند.
سولفورافان و گلوکوزینات
کلم بروکلی و سایر سبزیجات کلمی مانند کلم و جوانه بروکسل نیز حاوی ترکیب طبیعی سولفورافان هستند.
در یک مطالعه، سولفورافان و ترکیبی دیگر-گلوکوزینولات-روند التهابی را مسدود کرده و آسیب دیدگی غضروف را در آرتروز زانو کاهش می‌دهد.
گلوکوزینولات در گیاهان تند مانند ترب کوهی،خردل و کلم یافت می‌شود.
ویتامین C
فلفل، پرتقال و سبزیجات برگ‌دار منبع خوبی از ویتامین C هستند. وجود ویتامین c در بدن به حفظ استخوان کمک کرده و می‌تواند در محافظت از سلولهای غضروف نقش داشته باشد.
برخلاف برخی عقاید، هیچ مدرکی وجود ندارد که اسیدیته موجود در مرکبات منجر به بروز التهاب می‌شود اما مرکبات سرشار از ویتامین C هستند.
با این وجود آب گریپ فروت می‌تواند با برخی داروها تداخل داشته باشد بنابراین باید قبل از مصرف بیش از حد آن را بررسی کنید.
محصولات لبنی
برخی افراد توصیه می‌کنند که از محصولات لبنی استفاده نکنید اما این توصیه احتمالاً فقط برای افرادی که تحمل لاکتوز را ندارند مفید است.
محصولات لبنی کم چرب مزایایی برای افراد مبتلا به آرتروز زانو به همراه دارد.
استرول‌ها و استنول‌ها
بعضی از غذاها با استرولهای گیاهی یا استانول‌های گیاهی تقویت می‌شوند و ممکن است به کاهش سطح کلسترول کمک کنند.
نمونه‌هایی از این محصولات شامل شیر غنی شده ، غذاهای پخشینه غنی شده و ماست غنی شده است. فرد بایستی این موارد را به عنوان بخشی از رژیم غذایی که دارای چربی‌های اشباع شدة کم است، مصرف کند.
کلسیم و ویتامین D
شیر، پنیر و ماست کم چربی نیز می‌توانید تامین کنندة ویتامین D و کلسیم باشند و به تقویت و بالا بردن استحکام استخوان‌های بدن کمک کنند.
دانشمندان شواهدی یافته‌اند که نشان می‌دهد افراد مبتلا به آرتروز زانو از کمبود ویتامین Dرنج می‌برند.
مصرف بیشتر ویتامین D از طریق غذاهای لبنی غنی شده و قرار گرفتن بطور مستمر و ایمن در معرض نور خورشید می‌تواند مزایایی برای افراد مبتلا به آرتروز زانو به همراه داشته باشد.
مکمل‌های غذایی
بسیاری از این مواد مغذی بصورت مکمل نیز در دسترس هستند اما معمولا پزشکان به افراد توصیه می‌کنند که قبل از استفاده از مکمل‌ها، مواد مغذی مورد نیاز بدن خود را از طریق غذاهای طبیعی دریافت کنند.
اگرچه بیشتر تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف گلوکوزامین و کندرویتین هیچ تاثیری بر روی بیشتر افراد ندارد اما گاهی مصرف این مواد می‌تواند به بهبود وضعیت برخی از افراد مبتلا به آرتروز کمک کند.
همیشه قبل از استفاده از مکمل‌ها ابتدا حتما با پزشک خود مشورت کنید زیرا برخی از مکمل‌ها عوارض جانبی به همراه دارند و ممکن است بر روی کارآیی سایر داروها نیز تاثیر بگذارند.
افراد مبتلا به آرتروز زانو باید از مصرف چه مواد غذایی پرهیز کنند؟
افراد مبتلا به آرتروز زانو زانو باید سعی کنند از مصرف برخی غذاها بپرهیزند زیرا ممکن است برخی از غذاها وضعیت‌ها را تشدید کنند. برخی از مواد غذایی که بایستی از خوردن آنها پرهیز کرد عبارتند از:
- شیرینی: به غیر از این که مصرف زیاد شیرینی باعث افزایش وزن می‌شود همچنین می‌تواند باعث آزاد شدن سلول‌هایی شود که ممکن است میزان التهاب فرد را افزایش دهند. سایر غذاهای حاوی کربوهیدرات‌های تصفیه شده، مانند نان سفید، نیز می‌توانند همین تأثیر را بر روی بدن داشته باشند.
- نمک: نمک می‌تواند باعث جذب آب توسط سلولها شده و منجر به تشدید آرتروز زانو شود. تورم مفصل یکی از علائم شایع آرتروز زانو است. مصرف زیاد نمک باعث تشدید ورم مفاصل می‌شود. معمولاغذاهای فرآوری شده و بسته‌بندی شده حاوی مقادیر زیادی نمک هستند.
- چربی‌های ترانس و اشباع شده: این مواد غذایی در غذاهای فرآوری شده و مواد پخته شده به وفور یافت می‌شود و می‌توانند باعث التهاب مفاصل و زانو شوند.
- MSG: یک افزودنی غذایی که اغلب در غذاهای شرقی و سس سویا وجود دارد، مونو سدیم گلوتامات (MSG) همچنین می‌تواند یک ماده مخفی در فست فود، مخلوط سوپ و غیره باشد. سایر مواد افزودنی مانند شیرین کننده‌ها و آسپارتام نیز ممکن است تأثیر مشابهی داشته باشند.
- اسیدهای چرب امگا ۶: امگا ۳ ممکن است به بهبود وضعیت افراد مبتلا به آرتروز کمک کند اما اسیدهای چرب امگا ۶ که در انواع مختلف روغن‌های آشپزی وجود دارد – می‌توانند تولید مواد شیمیایی التهابی را در بدن تقویت کنند. نمونه‌هایی از روغن‌های حاوی امگا ۶ شامل روغن ذرت و آفتابگردان است.
- حساسیت‌های غذایی : برخی از افراد نسبت به برخی غذاها حساسیت دارند. حذف کردن غذاهای حساسیت‌زا از رژیم غذایی می‌تواند راهی برای بهبود علائم آرتروز زانو باشد.
آیا باید از سولانین اجتناب کرد؟
خانواده سبزیجات سایه شب شامل گوجه فرنگی، سیب زمینی و فلفل می‌شود. این دسته از سبزیجات حاوی سولانین شیمیایی هستند. برخی افراد بر این باورندکه این ماده شیمیایی می‌تواند باعث بروز درد در آرتروز زانو شود اما تاکنون هیچ مطالعه و پژوهشی مبنی بر صحت این ادعا موجود نیست.
غذاهایی که کمکی به بهبود وضعیت آرتروز زانو نمی‌کنند
افراد موارد زیر را برای درمان علائم آرتروز زانو توصیه می‌کنند اما هیچ مدرکی مبنی بر اثبات اثربخشی آنها وجود ندارد:
- ژلاتین،کلاژن و پکتین
- رژیم قلیایی
- سرکه سیب
- رژیم غذایی خام
نکاتی درباره وزن سالم
فرد مبتلا به آرتروز زانو باید وزن خود را در محدودة سالمی حفظ کند زیرا وزن اضافی فشار زیادی بر روی مفاصل وارد می‌کند و باعث بروز درد، التهاب و تورم بیشتر می‌شود.
در زیر به چند نکته برای کمک به افراد جهت حفظ وزن سالم اشاره می‌کنیم:
- سیری: فیبر طبیعی باعث می‌شود فرد برای مدت‌های طولانی‌تری احساس سیری کند و ممکن‌است باعث کاهش کلسترول و پیشگیری از ابتلا به دیابت شوند. بلغور جو دوسر، غلات سبوس‌دار، میوه و سبزیجات تازه همگی از جمله منابع سالم فیبر هستند.
- روش‌های پخت و پز: به جای این که مواد غذایی را در روغن سرخ و یا بریان کنید بهتر است آنها را بصورت پخته، کباب شده، بخارپز و بعضی از غذاها را بصورت خام بخورید. سرخ کردن بیش از حد باعث افزایش کالری شده و بسیاری از مواد مغذی را از بین می‌برد.
- ورزش: ورزش کردن برای تناسب کلی اندام و حفظ وزن مناسب بسیار مهم است. گاهی ممکن است که درد زانو انجام برخی از حرکات ورزشی را با مشکل مواجه کند اما انجام حرکات کششی ساده و سایر ورزش‌های حرکتی می‌تواند به تقویت عضلات پا کمک کرده و راه رفتن را برای فرد راحت‌تر کند. در یک مطالعه مشخص شد که معمولا افراد مبتلا به آرتروز زانو از اضافه وزن رنج می‌برند و با کم کردن تنها ۱۰ درصد وزن خود و گاهی هم بیشتر می‌توان شاهد بهبود کاهش درد و بهبود وضعیت عملکرد آنها بود به ویژه اگر این افراد در فعالیت‌های جسمانی نیز شرکت کنند.
غذای آماده
در حالی که شواهد زیادی وجود ندارد که نشان دهد غذاهای خاص می‌توانند به بهبود وضعیت افراد مبتلا به آرتروز زانو کمک کنند اما در کل رعایت موارد زیر ایده خوبی است:
- از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کنید و فعالیت بدنی داشته باشید.
- از مصرف غذاهای فرآوری شده و تصفیه شده خودداری کنید زیرا غالبا این مواد حاوی چربی‌های ترانس، قند و نمک اضافه شده و کربوهیدرات‌های تصفیه شده هستند.
- در رژیم غذایی خود طیف وسیعی از میوه‌ها و سبزیجات را بگنجانید زیرا این مواد باعث افزایش فیبر و ویتامین‌ها و برخی از آنتی اکسیدان‌ها در بدن می‌شوند و ممکن است به کاهش التهاب کمک کنند.
یادگیری خواندن برچسب‌های مواد غذایی نیز می‌تواند به فرد کمک کند تا از مقادیر زیاد نمک، قند و چربی‌های غیر سالم جلوگیری کند.
1 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
مطالب عالی بود .مرسی