آرتروز زانو می‌تواند در بیش از ۱۰۰ شکل گوناگون ظاهر شود، اما وقتی افرادی را که می‌شناسید را آرتروز دارند توصیف می‌کنند، احتمالاً به این معناست که آن‌ها یا دچار آرتریت روماتوئید یا استئوآرتریت زانو هستند. این دو نوع بیماری، که آرتروز زانوی رایج‌ترین شکل آن‌هاست، افراد را در درجات مختلفی تحت تأثیر قرار می‌دهند. هرچند استئوآرتریت (OA) و آرتریت روماتوئید (RA) علائم مشابهی ایجاد می‌کنند، اما ریشه و تشخیص آن‌ها بسیار متفاوت است. بنابراین، برای بسیاری از افراد ممکن است سؤالی درباره تفاوت بین آرتریت و آرتروز زانو و روش‌های درمان آن‌ها وجود داشته باشد. برای درک این تفاوت و مطالعه روش‌های درمانی، می‌توانید به ادامه مطلب در این صفحه مراجعه کنید.
کلینیک سلامت امید با بهره‌مندی از روش‌های جدید فیزیوتراپی، تزریقات مفصلی و آموزش حرکات اصلاحی آرتروز زانو در روند بهبودی و پیشگیری از شدت آرتروز زانو کمک بسیاری به مراجعه‌کنندگان خود می‌کند. تمامی شیوه‌های درمانی توسط متخصصین باتجربه انجام می‌شود. لازم به ذکر است که شروع و پایان روند درمان برای هر فردی نسبت به نوع آرتروز زانو (استئوآرتریت و یا روماتیسم مفصلی ) متفاوت است که پس از تشخیص و مشاهده عکسبرداری مفصل زانو با بررسی پزشک تأیید می‌شود. جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در کلینیک سلامت امید با شماره تلفن‌های 02188898444 –02188801800 تماس حاصل فرمایید.
تفاوت آرتروز و آرتریت روماتوئید زانو
در این قسمت تفاوت آرتریت و آرتروز زانو به طور کامل شرح داده شده است:
آرتروز زانو
آرتروز و یا همان استئوآرتریت زانو معمولاً به علت ساییدگی مفصل زانو در اثر افزایش سن ایجاد می‌شود. این عارضه شایع‌ترین نوع التهاب مفصل زانو محسوب می‌شود و از لحاظ شدت دارای انواع مختلفی است و معمولاً در سنین بالا بروز می‌کند. آرتروز یا استئوآرتریت در بیشتر افراد در سن بالای 60 سال بروز می‌کند.
- آرتروز زانو باعث تخریب غضروف اطراف استخوان زانو می‌شود. با تخریب غضروف، فاصله بین مفاصل زانو کاهش پیدا می‌کند و سبب ساییدگی استخوان‌ها و ایجاد درد زانو می‌شود.
- شایع‌ترین علائم آرتروز زانو شامل التهاب، بروز درد پس از استراحت طولانی، ورم اطراف مفصل زانو و درد در زمان پیاده‌روی یا در زمان انجام فعالیت‌های روزمره می‌باشند.
- آرتروز یا استئوآرتریت می‌تواند در هر مفصلی ایجاد شود؛ با این حال در اثر انجام فعالیت‌های سنگین، آسیب‌دیدگی، ورزش و افزایش وزن معمولاً این عارضه در لگن، زانوها و شانه‌ها بروز می‌کند.
- انتخاب گزینه درمانی آرتروز زانو به شدت عارضه بستگی دارد. در برخی از افراد تغییر رژیم غذایی، تمارین ورزشی کم‌برخورد و فیزیوتراپی می‌تواند باعث تسکین درد شود. در صورت تشدید درد، ارتوپد زانو معمولاً از تزریق استروئید استفاده می‌کند. معمولاً تأثیر این نوع تزریقات تا چند ماه ماندگار است.
چنانچه آرتروز زانو باعث ساییدگی کامل غضروف شده و انجام فعالیت‌های روزمره برای شخص دشوار باشد، امکان دارد از جراحی تعویض مفصل استفاده شود. در این روش غضروف و استخوان آسیب‌دیده برداشته شده و با ایمپلنت جایگزین می‌شود (ایمپلنت می‌تواند تا بیش از 20 سال ماندگار باشد).
آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)
آرتریت روماتوئید زانو یک بیماری خود ایمنی است که باعث التهاب مفاصل زانو می‌شود. در این بیمار در اثر تجمع مایع مفصلی اطراف مفاصل، ورم و درد ایجاد می‌شود. درد این عارضه مشابه درد ناشی از آرتروز می‌باشد. پزشکان از علت دقیق ایجاد این عارضه اطلاع ندارند؛ ولی بر طبق تحقیقات انجام شده پزشکان عقیده دارند که این بیماری سبب می‌شود تا آنتی‌بادی‌های آسیب‌رسان به مفاصل سالم حمله کنند.
- با ایجاد آرتروز زانو امکان دارد تنها در یک مفصل درد ایجاد شود. ولی آرتریت زانو همیشه بر چندین مفصل اثر می‌گذارد و معمولاً این عارضه به صورت متقارن به مفاصل آسیب وارد می‌کند. در صورتی که زانوی چپ به آرتریت روماتوئید مبتلا باشد، زانوی راست نیز احتمالا به همین مشکل دچار می‌شود. آرتریت زانو می‌تواند در هر سنی ایجاد شود و در نتیجه امکان دارد حتی کودکان نیز به آرتریت روماتوئید کودکان مبتلا شوند.
- بیشتر علائم آرتریت زانو مشابه علائم آرتروز می‌باشد و شامل ورم، درد و خشکی مفاصل و خستگی هستند. امکان دارد علائمی مانند بی‌حسی و احساس گزگز، خشکی دهان و درد قفسه سینه نیز ایجاد شوند. در صورت بروز این عارضه در دستان و پاها، ممکن است برآمدگی‌هایی بر روی انگشتان دست و پا ایجاد شوند.
- تنها راه تشخیص آرتریت روماتوئید، استفاده از آزمایش‌های تشخیصی و تصویربرداری است. معمولاً ام آر آی در تشخیص آرتریت بیشتر از تصویربرداری با اشعه ایکس به پزشکان کمک می‌کند.
- آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است، بنابر این شخص در طول عمر خود با این بیماری درگیر است و امکان کنترل این بیماری وجود دارد ولی درمان کامل آن امکان‌پذیر نیست. روش‌های مختلف جهت کنترل این عارضه شامل تغییر در رژیم غذایی، مصرف دارو، تزریق استروئید، انواع خاصی از تمارین ورزشی و روش‌های درمانی خانگی می‌باشند. با کنترل علائم این بیماری اشخاص می‌توانند فعالیت‌های روزانه خود را ادامه دهند.
داروی آرتروز زانو
پس از تشخیص آرتروز توسط پزشک متخصص، شیوه‌های درمانی زیر به صورت ترکیبی برای بیمار تجویز می‌شود. تفاوت آرتریت و آرتروز ممکن است در طول روند درمان و یا میزان کارآمد بودن شیوه درمان مؤثر باشد:
کاهش وزن
بیشتر افراد مبتلا به آرتروز دارای اضافه‌وزن هستند. کاهش وزن می‌تواند سبب کاهش فشار وارد بر مفاصلی مانند زانو و لگن شود. بر اساس ساختار مفاصل لگن و زانو، در طول روز به میزان سه تا پنج برابر وزن بدن بر این مفاصل فشار وارد می‌شود (خصوصاً در زمان بالا رفتن از راه پله و یا نشستن و برخاستن از صندلی)
هر 10 پوند (5/4 کیلوگرم) وزن اضافی می‌تواند باعث وارد آمدن فشار به اندازه 50 پوند بر مفاصل زانو و لگن شود. کاهش وزن باعث کاهش درد و افزایش عملکرد خصوصاً در زمان پیاده‌روی می‌شود.
مصرف دارو
داروهای مُسکن معمولاً اولین گزینه جهت بهبود علائم آرتروز و آرتریت زانو محسوب می‌شوند. داروهای بدون نیاز به نسخه پزشک مانند استامینوفن (تایلنول) در رفع زانو درد مؤثر هستند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند آسپیرین، ایبوپروفن (موترین یا ادویل) یا ناپروکسن به کاهش درد و ورم مفاصل کمک می‌کنند. بیشتر داروهای مُسکن قوی شامل داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) هستند که امکان دارد توسط پزشک تجویز شوند.
تزریق جهت درمان آرتروز زانو
تزریق کورتیزون می‌توان سبب کاهش درد و التهاب شود. استفاده از این روش در صورت بروز ورم شدید مفید می‌باشد؛ ولی چنانچه آرتروز بر حرکت مفصل تأثیر گذاشته باشد، تزریق چندان مؤثر نیست. میزان ماندگاری تأثیر تزریق در هر فردی متفاوت می‌باشد و در تعداد تزریق کورتیزون در طول سال محدودیت وجود دارد.
در روش درمان با مکمل روان‌کننده، اسید هیالورونیک درون مفصل تزریق می‌شود. این ماده مانند روان‌کننده عمل کرده و سبب بهبود عملکرد مفصل می‌شود. با توجه به ساختار مفصل زانو، تزریق درون زانو دشوار می‌باشد و بنابر این کمتر از این روش استفاده می‌شود. نمونه‌های این دارو شامل سینویسک، ارتوویسک، سوپارتز و هیالگان می‌باشند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی با تقویت عضلات اطراف مفصل به جذب ضربه وارد بر مفصل کمک می‌کند. فیزیوتراپی باعث کاهش درد، ورم و خشکی ناشی از آرتریت یا آرتروز زانو شده و در بهبود عملکرد مفصل مؤثر است. این روش همچنین راه رفتن، خم شدن، زانو زدن و نشستن را برای بیمار ساده‌تر می‌کند. در فیزیوتراپی جهت درمان آرتریت و آرتروز زانو از روش‌های زیر استفاده می‌شود:
- آموزش حرکات اصلاحی زانو: انجام تمارین ورزشی خاص به افزایش دامنه حرکتی و انعطاف‌پذیری و همچنین تقویت عضلات پا کمک می‌کند. ورزش معمولاً سبب کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل زانو می‌شود. البته در صورت بروز آرتریت شدید، ورزش در برخی از موارد سبب افزایش درد در مفصل زانو و لگن می‌شود. متخصص فیزیوتراپی با توجه به وضعیت جسمانی بیمار برنامه ویژه ورزشی را برای او طراحی می‌کند.
- استفاده از بریس و آتل: استفاده از بریس برای بهبود آرتریت زانو مفید می‌باشد. بریس به افزایش ثبات و عملکرد مفصل زانو کمک می‌کند. استفاده از بریس برای همه افراد مناسب نمی‌باشد.
- طب سوزنی: در این روش از سوزن‌های ظریفی جهت تحریک نقاط خاصی از بدن جهت تسکین درد یا بی‌حس کردن موقتی ناحیه مورد نظر استفاده می‌شود.
- درمان با پالس مغناطیسی: این روش درمان باعث ایجاد درد نمی‌شود و با استفاده از سیگنال پالس‌دار در ناحیه زانو در یک میدان الکترومغناطیس انجام می‌شود.
- مدالیته‌های فیزیوتراپی: تحریک الکتریکی و شاک ویو تراپی از کاربردی‌ترین مدالیته‌های فیزیوتراپی برای درمان آرتروز می‌باشند که باعث کاهش التهاب، تحریک ماهیچه‌ها، افزایش گردش خون و در نتیجه کاهش درد مفصل زانو می‌شوند.
پی آر پی جهت کنترل علائم آرتروز زانو
خون بدن انسان از گلبول‌های قرمز و سفید خون، پلاکت و مایع پلاسما تشکیل شده است. پلاکت‌ها نیز حاوی پروتئین‌های مختلفی از جمله فاکتورهای رشد هستند که در بهبود بافت مؤثر می‌باشند. سیتوکین‌های موجود در پلاکت نیز باعث انتقال پیام بین سلول‌ها می‌شوند.
پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آر پی با نمونه‌گیری از خون بیمار و گردش این خون در سانتریفیوژ به دست می‌آید. در این حالت پلاکت‌ها از سلول‌های خون جدا می‌شوند. غلظت پلاکت‌ها در پی آر پی به میزان 5 تا 10 برابر بیشتر از حد عادی می‌باشد. روند تهیه پی آر پی تقریبا 10 تا 15 دقیقه طول می‌کشد. سپس پی آر پی به بدن بیمار تزریق می‌شود. غلظت بالای فاکتورهای رشد و دیگر مواد شیمیایی سبب بهبود بافت و تسکین درد می‌شود.
جراحی تعویض مفصل زانو به چه میزان در درمان آرتروز زانو مؤثر است؟
درمان آرتروز زانو در ابتدا بدون استفاده از جراحی انجام می‌شود. داروهای مُسکن و داروهای ضد التهاب به تسکین درد کمک می‌کنند. استفاده از عصا یا خودداری از انجام فعالیت‌هایی که سبب ایجاد درد می‌شوند نیز می‌تواند به کاهش درد کمک کند. با این حال امکان دارد میزان درد به حدی باشد که تنها با استفاده از جراحی قابل رفع باشد. در ابتدا امکان دارد خشکی یا درد در زمان پیاده‌روی طولانی‌مدت وجود داشته باشد. آرتروز لگن و زانو بر جنبه‌های مختلف زندگی شخص تأثیر می‌گذارند. جراحی تعویض مفصل زانو یک روش درمانی مؤثر به شمار می‌آید. بهبود پس از جراحی به زمان نیاز دارد، با این حال بسیار از افراد بدون وجود درد پس از جراحی قادر به ادامه زندگی روزمره خود هستند. وجود درد کمتر سبب افزایش توانایی پیاده‌روی و بهبود وضعیت سلامتی می‌شود.
