کشکک زانو یا پاتلا استخوانی است که از مفصل زانو محافظت می‌کند. کشکک زانو مستعد انواع شکستگی‌ها است و شامل یک درصد کل شکستگی‌های استخوانی می‌شود. توانبخشی برای شکستگی کشکک زانو ممکن است بلافاصله پس از بروز شکستگی و برنامه درمانی مورد استفاده برای درمان آن شروع شود. هرگز سعی نکنید بدون مشورت با پزشک، شکستگی استخوان کشکک زانوی خود را درمان کنید. ممکن است نیاز به انجام اقدامات فیزیوتراپی شامل آموزش نحوه حرکات ورزشی باشد.
انواع شکستگی کشکک زانو
شکستگی کشکک زانو ممکن است با دررفتگی یا عدم دررفتگی همراه باشد. اگر شکستگی با دررفتگی همراه باشد، استخوان را نمی‌توان به درستی تراز کرد و فاصله‌ای بین استخوان‌ها ایجاد خواهد شد. شکستگی‌های بدون دررفتگی به خوبی تراز شده و تثبیت می‌شوند. در برخی موارد، پاتلا دچار شکستگی و خردشدگی می‌شود. این شکستگی‌ها شدیدتر بوده و قسمت‌های خردشده و متلاشی شده متعددی خواهد داشت. برنامه‌های درمانی به نوع شکستگی بستگی دارد.
علت‌های شکستگی زانو
اکثر شکستگی‌های کشکک زانو به دلیل ضربات شدید در بخش جلویی زانو رخ می‌دهند. این نوع شکستگی‌ها به طور عمومی بدون دررفتگی اتفاق می‌افتند و به راحتی قابل مدیریت هستند. با این حال، شکستگی کشکک زانو می‌تواند از طریق مکانیسم‌های غیرمستقیم نیز رخ دهد، به عنوان مثال زمانی که کشکک زانو به دلیل انقباضات عضلات چهار سر ران شکسته می‌شود. در صورتی که شما تلاش کنید برای جلوگیری از افتادن خود، نیروی انقباض عضلات، کشکک زانو را از هم جدا کند، ممکن است با این نوع شکستگی مواجه شوید. این نوع شکستگی معمولاً همراه با دررفتگی است و نیاز به مراقبت بیشتری دارد.
علائم
شایع‌ترین علائم شکستگی کشکک زانو، درد و تورم در قسمت جلوی زانو است. برخی دیگر از علائم شکستگی کشکک زانو عبارتند از:
- کبودی
- ناتوانی در صاف کردن زانو یا صاف نگه داشتن زانو در هنگام بلند کردن پا
- ناتوانی در راه رفتن
عوارض احتمالی
عوارض متعددی ممکن است پس از شکستگی کشکک زانو اتفاق بیفتند. شکستگی سیم‌ها، از دست دادن انعطاف، شکستگی دوباره و تأخیر در جوش خوردن یا بد جوش خوردن استخوان، از دست دادن حرکات زانو و ابتلا به آرتروز برخی عوارض و عواقب ناشی از شکستگی‌های زانو هستند که باید به سرعت تشخیص داده شده و تحت درمان قرار گیرند. به ندرت ممکن است بروز این عوارض تغییر چشمگیری در بهبود عملکرد زانو پس از درمان ایجاد کنند.
درمان شکستگی زانو
پزشکان گاهی اوقات بدون استفاده از روش‌های جراحی، شکستگی‌های کشکک زانو را درمان می‌کنند. یک تاندون بزرگ به نام تاندون چهار سر روی پاتلا را پوشانده و به عضلات ران و استخوان پایین پا متصل است. پزشکان ممکن است در صورتی که این تاندون سالم مانده باشد و شکستگی نیز باعث دررفتگی استخوان نشده باشد، یک یا چند روش درمانی را برای درمان شکستگی کشکک زانو به کار گیرند. منظور از عدم دررفتگی استخوان این است که پاتلا دچار شکستگی شده باشد ولی خرد نشده و به چند قطعه تقسیم نشده باشد.
فارغ از این که نوع شکستگی کشکک زانو چه باشد، پزشکان استفاده از عصا یا ویلچر را در هفته‌های اول و دوم پس از آسیب‌دیدگی توصیه می‌کنند. با این کار استخوان‌ها بدون این که وزنی روی آنها قرار گرفته باشد و باعث تشدید آسیب‌دیدگی آنها شود، بهبود می‌یابند.
بریس‌ها و گچ
در بیشتر شکستگی‌های کشکک زانو که برای درمان نیاز به عمل جراحی ندارند، پزشان استفاده از گچ یا بریس را به مدت 6 هفته توصیه می‌کنند. متخصصین باید از این که استفاده از این وسایل کمکی برای شما مناسب است اطمینان حاصل کنند. این وسایل باعث بی‌تحرکی و ثابت ماندن پای شما از ران تا ساق پا شده و این امکان را برای کشکک زانو فراهم می‌کنند که به درستی بهبود یابد.
پزشک شما ممکن است در دو ماهه اول پس از آسیب‌دیدگی بخواهد که هفته‌ای یک مرتبه شما را ویزیت کند تا فرایند بهبودی شما را تحت نظر داشته باشد. دز این جلسات وی ممکن است از زانوی شما به وسیله اشعه ایکس عکس بگیرد تا وضعیت بهبودی استخوان‌های شما را بررسی نماید.
پس از این که پزشک مدارک مربوط به عکس‌برداری با اشعه ایکس را بررسی کرد و مطمئن شد که شکستگی‌ها به خوبی بهبود یافته‌اند و شما می‌توانید زانوی خود را حرکت دهید، گچ یا بریس را برداشته و یک بریس متحرک به شما می‌دهد که در آن می‌توانید زانوی خود را حرکت دهید. این معمولاً 6 تا 8 هفته پس از آسیب‌دیدگی اتفاق می‌افتد اما زمان دقیق آن به شدت شکستگی شما بستگی دارد.
دارو درمانی
شکستگی‌های کشکک زانو ممکن است دردناک باشند. در حالی که شکستگی در حال بهبود است ممکن است پزشک مصرف داروهای مسکن را برای افزایش راحتی شما تجویز نماید. برای برخی افراد استفاده از داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه پزشک مانند استامینوفن کافی است. اگر درد زانو با مصرف این نوع داروها تسکین نیافت پزشک مسکن‌های قوی‌تری را برای شما تجویز خواهد کرد که باید یک تا دو هفته مصرف کنید تا درد شما در دوره بهبودی اولیه تسکین یافته و اقدامات فیزیوتراپی شما آغاز شود.
تحریک الکترونیکی استخوان
زمانی که شکستگی کشکک زانو شروع به بهبودی می‌کند ممکن است پزشک استفاده از روشی به نام تحریک الکترونیکی استخوان را به شما پیشنهاد دهد. این روش درمانی بدون درد به تسریع روند بهبودی استخوان‌ها کمک می‌کند.
پزشک یک یا چند الکترود کوچک که دیسک‌های تخت حامل جریان الکتریکی هستند را روی پوست در نزدیکی محل شکستگی قرار می‌دهد. این الکترودها به یک دستگاه که پالس‌های الکتریکی با جریان پایین را به کشکک زانو ارسال می‌کنند وصل می‌شوند. این روش، فرایند بهبودی را با تحریک پروتئین‌های درون استخوان برای ترمیم سلول‌های ناحیه آسیب‌دیده تحریک می‌کند.
فیزیوتراپی
به محض این که شما توانستید زانوی آسیب‌دیده خود را بدون احساس درد خم کنید، پزشک اجازه شروع اقدامات فیزیوتراپی را می‌دهد. این ممکن است حدود 6 هفته پس از آسیب‌دیدگی شما باشد. متخصص فیزیوتراپی یک برنامه توانبخشی به منظور کمک به تقویت و انعطاف‌پذیری زانو و عضلات اطراف آن به شما می‌دهد. فیزیوتراپی همچنین به بازیابی دامنه حرکتی در زانو نیز کمک می‌کند. تمرینات سبک تحمل وزن مانند بلند کردن پا نیز به تقویت عضلات اطراف زانوی آسیب‌دیده کمک می‌کنند. عضلات قدرتمند، توانایی حرکتی را افزایش داده و از زانو حمایت کرده و از آن در برابر آسیب‌دیدگی محافظت می‌کنند.
متخصص فیزیوتراپی ممکن است انجام برخی حرکات کششی و تقویتی ساده را برای انجام در منزل بین جلسات درمانی به شما آموزش دهد.
فیزیوتراپی ممکن است به مدت 6 تا 8 هفته و هر هفته یک مرتبه یا تا زمانی که شکستگی کشکک زانو به طور کامل بهبود یابد ادامه داشته باشد.
اوزون تراپی
در اوزون تراپی از اوزون با گرید طبی استفاده می‌شود که نوعی اکسیژن خالص بسیار راکتیو است و باعث تحریک خاصیت درمانی در بدن می‌شود. بدن پتانسیل بازسازی خودش را دارد، زمانی که بدن مریض می‌شود این پتانسیل محدود و مسدود می‌شود. ویژگی‌های راکتیو اوزون این موانع را در بدن برمی‌دارد بنابراین بدن می‌تواند به بهترین نحو خود را بهبود دهد. اوزون فقط تسکین‌دهنده درد نیست بلکه باعث‌ترمیم دائمی نیز می‌شود.
ورزش
پس از این که گچ یا بریس باز شد، پزشک ممکن است اجازه شروع تمرینات را به شما بدهد. این به تقویت عضلات چهار سر ران و افزایش دامنه حرکتی زانوی شما کمک می‌کنند. در هنگام انجام این تمرینات ورزشی باید مراقب باشید تا در روند بهبودی شکستگی شما خللی ایجاد نشود. متخصص فیزیوتراپی و پزشک قادر به ارزیابی نیازهای شما بوده و شما را در انجام مناسب‌ترین برنامه توانبخشی راهنمایی می‌کنند.
شما می‌توانید بلافاصله تمرینات کششی همسترینگ را انجام دهید. زمانی که درد زانوی شما کاهش یافت، می‌توانید حرکات کششی عضلات چهار سر ران را شروع کرده و عضلات ران را نیز با انجام بقیه تمرینات ورزشی تقویت نمایید.
کشش همسترینگ در حالت ایستاده
پاشنه پای آسیب‌دیده خود را روی یک میز عسلی که ارتفاعی در حدود 40 سانتی‌متر دارد قرار دهید. پای خود را صاف نگه دارید. از ناحیه لگن رو به جلو خم شوید تا احساس کشش کمی در پشت ران خود پیدا کنید. در زمان انجام این حرکت نباید شانه‌های خود را گرد کنید یا از ناحیه کمر خم شوید و همچنین نباید پایین کمر شما به جای پای شما کشیده شود. این حالت کشش را مدت 15 تا 30 ثانیه ادامه دهید و تمرین را 3 مرتبه تکرار کنید.
کشش عضلات چهار سر ران
کنار یک دیوار بایستید و به اندازه یک دست از آن فاصله بگیرید، پای آسیب‌دیده خود را دورتر از دیوار قرار دهید. صاف بایستید، تعادل خود را با گرفتن دست خود به دیوار حفظ کنید. با دست دیگر، مچ پای آسیب‌دیده خود را بگیرید و پاشنه پای خود را به سمت باسن خود بکشید. کمر خود را خم نکنید و نچرخانید. زانوهای خود را در کنار یکدیگر قرار دهید. این حالت کشش را 15 تا 30 ثانیه حفظ کنید.
بلند کردن پا در حالت درازکش به پهلو
به سمت سالم بدن خود دراز بکشید. عضلات جلوی ران پای آسیب‌دیده خود را منقبض کرده و آن را بین 20 تا 25 سانتی‌متر از روی پای دیگر بلند کنید. پای خود را صاف نگه داشته و سپس آن را به آرامی پایین بیاورید. این تمرین را در دوست 15 تایی انجام دهید.
تمرینات عضلات چهار سر
روی زمین بنشینید و پای آسیب‌دیده خود را صاف کرده و پای دیگر را خم کنید. پشت زانوی آسیب‌دیده خود را به سمت زمین فشار داده و عضلات بالای ران خود را منقبض کنید. این حالت را 10 ثانیه حفظ کرده و سپس عضلات خود را شل کنید. این تمرین را در دوست 15 تایی انجام دهید.
بلند کردن پا به صورت صاف
به پشت دراز بکشید و پای خود را مستقیماً جلوی خود دراز کنید. زانوی آسیب‌دیده خود را خم کرده و کف پای خود را روی زمین قرار دهید. عضلات ران سمت پای آسیب‌دیده خود را منقبض کرده و پای خود را حدود 20 سانتی‌متر از روی زمین بلند کنید. پای خود را صاف نگه داشته و عضلات ران خود را منقبض کنید. به آرامی پای خود را پایین آورده و آن را روی زمین قرار دهید. این تمرین را در دوست 15 تایی انجام دهید.
استپ آپ
بایستید و پای آسیب‌دیده خود را روی یک استپ مانند یک پله یا بلوک چوبی کوچک که ارتفاع 8 تا 13 سانتی‌متر دارد قرار دهید. کف پای دیگر خود را روی زمین قرار دهید. وزن خود را روی پای آسیب‌دیده بیندازید. پای آسیب‌دیده را صاف کرده و پای دیگر خود را از روی زمین بلند کنید. پای آسیب‌دیده خود را خم کرده و به آرامی پای سالم خود را روی زمین قرار داده و به وضعیت اول بازگردید. این تمرین را در دوست 15 تایی انجام دهید.
اسکات به دیوار
کمر، شانه‌ها و سر خود را به دیوار تکیه داده و پشت به دیوار بایستید. مستقیم به جلو نگاه کنید. شانه‌های خود را شل نگه داشته و پاهای خود را که فاصله آنها از هم به اندازه عرض شانه است در 90 سانتی‌متری دیوار قرار دهید. یک توپ که اندازه آن مشابه توپ فوتبال یا بسکتبال است را پشت کمر خود قرار دهید. کمر خود را به دیوار تکیه دهید و به آرامی با زاویه 45 درجه زانو بزنید. ران‌های شما نباید با زمین موازی شوند. این حالت را به مدت 10 ثانیه حفظ کنید و سپس به آرامی کمر خود را روی دیوار بالا بکشید. این تمرین را 10 مرتبه تکرار کنید. دوست 15 تایی از این تمرین انجام دهید.
ثبات زانو
یک تیوب الاستیکی دور مچ پای آسیب‌دیده خود بپیچید. انتهای دیگر تیوب را گره زده و آن را به در سطح مچ پا ببندید.
- رو به در و روی پایی که تیوب به آن بسته نشده است (پای آسیب‌دیده) بایستید و زانوی خود را کمی خم کنید. عضلات ران خود را منقبض کنید. در حالی که پای خود (پای سالم) را با تیوب به سمت پشت سر خود حرکت می‌دهید در همین حالت بایستید. این تمرین را در دوست 15 تایی انجام دهید.
- 90 درجه بچرخید تا پای شما که تیوب به آن وصل نشده است نزدیک در قرار گیرد. پایی که تیوب به آن وصل شده را از بدن خود دور کنید. این تمرین را در دوست 15 تایی انجام دهید.
- دوباره 90 درجه بچرخید تا پشت به در قرار گیرید. پایی که تیوب به آن متصل است را صاف به سمت جلوی خود حرکت دهید. این تمرین را در دوست 15 تایی انجام دهید.
اگر انجام این تمرین باعث درد شما می‌شود نباید آن را انجام دهید.
