فیزیوتراپی زانو میتواند به تقویت و حفظ سلامت زانوها کمک میکند همچنین در توان بخشی زانو پس از بروز آسیب دیدگی بسیار سودمند است. آسیب دیدگی زانو یک اختلال شایع است و برخی از آنها به علت نداشتن فعالیت جسمانی و بی تحرکی به وجود می‌آیند و برخی دیگر می‌توانند به فقدان قدرت و انعطاف پذیری ران ارتباط داشته باشند. آسیب دیدگی زانو دلیل مراجعه حدود ۱۰ میلیون بیمار به متخصص فیزیوتراپی در طول سال است.
مشکلات شایع زانو که با فیزیوتراپی درمان میشوند
اگر چه دلایل زیادی برای مراجعه به متخصص فیزیوتراپی و شروع درمان وجود دارد در بخش زیر به برخی از مشکلات شایع زانو اشاره می‌کنیم که پزشک میتواند به درمان آنها بپردازد. اگر شما دچار هر یک از این نوع آسیب دیدگی‌ها هستید با پزشک متخصص فیزیوتراپی در خصوص نیاز به برنامه فیزیوتراپی صحبت کنید و نظر او را جویا شوید.
- استخوان پاتلا یا کشکک استخوانی است که بیشتر از سایر استخوان‌های زانو دچار شکستگی میشود البته همیشه احتمال شکستگی سایر استخوان‌ها نیز وجود دارد. افراد میانسال و افرادی که دچار پوکی استخوان هستند بیشتر در معرض خطر شکستگی استخوان کشکک قرار می‌گیرند. این نوع شکستگی بیشتر به علت زمین خوردن و افتادن روی زانو به وجود میآید.
- آسیب دیدگی رباط صلیبی پا یا ACL اغلب در افرادی که در برخی از فعالیت‌های ورزشی از قبیل فوتبال، بسکتبال، والیبال و سایر انواع تمرینات ورزشی شرکت دارند گزارش میشود که فرد با یک بازیکن دیگر برخورد میکند و پا ضربه ببیند و به شدت دچار چرخش میشود. در این موارد اگر پا ثابت باشد اما بدن سعی کند مسیر خود را تغییر دهد احتمال پارگی رباط صلیبی وجود دارد. با توجه به شدت مشکل یاد شده برای درمان پارگی یا آسیب دیدگی رباط صلیبی پا انجام عمل جراحی یا استراحت کردند و پیروی از برنامه توانبخشی فیزیوتراپی ضرورت پیدا میکند. فیزیوتراپی به این افراد کمک میکند دوباره قدرت، تعادل و هماهنگی اعضای بدن خود را به دست بیاورد و بتوانند به طور صحیح راه بروند تا از آسیب دیدگی مجدد در رباط صلیبی پا جلوگیری شود. فیزیوتراپی در توانبخشی بعد از جراحی رباط صلیبی بسیار موثر و کارآمد است.
- دررفتگی زانو میتواند در هر قسمتی از زانو به وجود بیاید. معمولاً ورزش کردن یا انجام دادن فعالیت‌های ورزشی سنگین یا زمین خوردن یا تصادفات خودرویی از دلایل شایع در رفتگی زانو محسوب میشود. هنگامی که زانو دچار دررفتگی میشود استخوان‌های مفاصل زانو از جای خود خارج میشوند که این وضعیت باعث بروز درد بسیار زیادی میشود و به درمان فوری نیاز دارد.
- بورسیت عبارتی است که تورم کیسه محافظ پر از مایع در اطراف زانو داده شده است. این اختلال در میان افراد باغبان و افرادی که به واسطه شغلی که دارند مدت زیادی روی پای خود می‌ایستند بسیار شایع است. فیزیوتراپی، کنترل درد و تخلیه مایع از جمله اقدامات درمانی در این شرایط است.
- سندروم درد پاتلوفمورال تحت عنوان درد زانو که به صورت خفیف یا شدید به وجود میآید و باعث بروز درد در قسمت پشت کشکک یا استخوان ران میشود توصیف می‌گردد. این اختلال معمولاً به علت عدم تعادل عضلات ران و مفصل ران به وجود میآید و باعث میشود کشکک در شرایط نامناسبی قرار بگیرد.
- تاندونیت کشکک به علت تحت فشار قرار گرفتن مداوم زانو و استفاده بیش از حد از آن در فعالیت‌های ورزشی و جسمانی به وجود میآید. فشار مداوم به زانو باعث میشود که تعدادی پارگی کوچک در تاندون به وجود بیاید و با گذر زمان تاندون ملتهب و ضعیف شود گ. این عارضه به کمک روش‌های فیزیوتراپی قابل بهبود و درمان است.
سه روش فیزیوتراپی که به درمان درد زانو کمک می‌کنند
انجام دادن تمرینات کششی مخصوص عضلات محافظ زانو
همانطور که در بالا اشاره شد، یکی از راه‌های بهتر برای تسکین درد زانو و بهبود سلامت آن، تقویت عضلات محافظ زانو است. از طریق تقویت عضلات همسترینگ، عضلات بزرگ سرینی و عضله بالا برنده زانو، می‌توان به کاهش مشکلات زانو کمک کرد. با توجه به تقویت طبیعی عضلات ضعیف و کشش عضلات محافظ زانو، شما میتوانید به حفظ سلامت زانوهای خود بپردازید و به آنها کمک کنید تا به درستی و به صورت صحیح وظایف خود را انجام دهند.
تقویت و افزایش حجم عضلات مرکزی
آیا می‌دانستید که ضعیف بودن عضلات شکم باعث میشود که لگن به سمت جلو بچرخد، قوس پایین کمر بسیار زیاد شود و استخوان‌های پا به سمت جلو حرکت کنند؟ این وضعیت باعث میشود که شما دچار درد خفیف تا متوسط زانو شوید. شما میتوانید به کمک فیزیوتراپی به تقویت عضلات مرکزی خود بپردازید تا کمر شما در حالت طبیعی قرار بگیرد و زانوهای شما در بهترین حالت ممکن باشند تا بدون آسیب دیدگی مفاصل بتوانند حرکت کنند.
تقویت عضلات سرینی
تحقیقاتی که در خصوص آسیب دیدگی زانو انجام شده است نشان داده که ضعیف بودن عضلات سرینی و ران از جمله دلایل بسیار شایع پارگی رباط صلیبی است به علاوه این مشکل با بروز پارگی در غضروف و بروز آرتروز زانو در آینده ارتباط دارد. در اکثر افراد عضلات سرینی ضعیف هستند و این امر باعث افتادگی لگن و حرکت قسمت فوقانی ران به سمت جلو شده است. فیزیوتراپی به تقویت این عضلات کمک میکند و با تقویت و محافظت از این عضلات از بروز آسیب دیدگی بیشتر از زانو در آینده جلوگیری خواهد کرد.
پنج تمرین سودمند فیزیوتراپی برای تقویت و حفظ سلامت عضلات
بالا آوردن پا به صورت صاف
برای انجام این تمرین باید به پشت دراز بکشید یکی از پاهای خود را خم کنید و کف پای خود را روی زمین قرار دهید. پای دیگر خود را صاف کنید و تا نزدیکی ارتفاع زانوی خم شده بالا بیاورید. در این حالت شما میتوانید فعالیت و حرکت کردن عضلات چهار سر ران و عضلات چرخاننده ران را احساس کنید. با درگیر کردن عضلات شکم خود از حرکت کردن لگن جلوگیری می‌کنید. این تمرین را دو مرتبه و هر مرتبه ۱۰ بار تکرار کنید.
انجام دادن حرکت پل
برای انجام دادن این تمرین باید به پشت دراز بکشید و هر دو پای خود را خم کنید و پاهای خود را کمی از هم فاصله بدهید. باسن خود را منقبض کنید و تا جایی که میتوانید ران خود را بالا بیاورید. سعی کنید انگشتان پای خود را از زمین جدا کنید و وزن خود را به پاشنه منتقل نمایید. این کار باعث میشود عضلات سرینی و همسترینگ شما بیشتر درگیر شوند. ران خود را پایین بیاورید و به نقطه شروع برگردید. این تمرین را دو مرتبه و هر مرتبه ۱۰ بار تکرار کنید.
انجام دادن حرکت اسکات به کمک توپ و دیوار
یک عدد توپ مخصوص ورزشی را طبق تصویر بین دیوار و قسمت پایین کمر خود قرار دهید و دو گام به سمت جلو بردارید و سپس پاهای خود را از هم فاصله دهید. بدن خود را به سمت پایین بکشید و زانوها و ران خود را به زمین نزدیک کنید به نحوی که موازی با زمین قرار بگیرند. کمر خود را صاف نگه دارید و زانوهای خود را موازی با مچ پاها حفظ کنید. باسن خود را منقبض کنید و به آرامی به نقطه شروع برگردید. این تمرین ورزشی عضلات سرینی و چهار سر ران را درگیر میکند. اگر شما چنین توپی را در اختیار ندارید میتوانید فقط از دیوار برای انجام دادن این حرکت استفاده کنید و کمر خود را به دیوار بچسبانید و کمی به سمت جلو متمایل شوید سپس کمر خود را در امتداد دیوار بلند کنید تا هر دو ران شما موازی با کف اتاق قرار بگیرد. کمی لگن خود را به طور کامل به دیوار فشار دهید و حدود ۵ تا ۱۰ ثانیه در این حالت بمانید. شما باید بتوانید درگیر شدن عضلات چهار سر ران خود را احساس کنید. از عضلات سرینی خود برای برگشتن به نقطه شروع استفاده کنید. این تمرین را دو مرتبه و هر مرتبه ۱۰ بار تکرار کنید.
انجام دادن حرکت بالا رفتن از پله
برای انجام این تمرین از یک جعبه یا پله استفاده کنید که ارتفاع آن بیشتر از ارتفاع زانوی شما نباشد. یک پای خود را روی آن قرار دهید و بالا بروید. کمر خود را صاف نگه دارید و یک پای خود را به آرامی روی زمین بگذارید به نحوی که ابتدا انگشتان شما روی زمین قرار بگیرد و سپس به طور کامل پای خود را به صورت صاف پایین بیاورید. این تمرین ورزشی برای درگیر کردن عضلات میانی و تقویت کننده بسیار سودمند است. این تمرین را ۱۵ تا ۲۰ مرتبه تکرار کنید و در مرحله بعدی این تمرین ورزشی را با پای دیگر خود انجام دهید.
حرکت کردن به طرفین توسط طناب کشی
یک عدد طناب مخصوص ورزشی را دور مچ پای خود ببندید و به آرامی حرکت اسکات را انجام دهید و وزن خود را به پاشنه پا منتقل کنید. سعی کنید زانوهای خود را روی مچ پا نگه دارید. یک گام به سمت راست بردارید و بر روی قسمت خارجی ران خود تمرکز کنید. دقت کنید که پای خود را خیلی به هم نزدیک نکنید که از میزان کشش آن کاسته شود. ۱۰ گام به سمت راست بردارید و سپس ۱۰ گام به سمت چپ. این تمرین را دو مرتبه انجام دهید.
