دیابت بر اثر قطع تولید انسولین و یا عدم کارکرد مناسب آن در بدن به وجود می آید. انسولین هورمونی است که مواد غذایی قندی و نشاسته و… را در بدن به انرژی تبدیل می نماید. تاکنون علت بروز دیابت کشف نشده است ولی گمان می رود که زمینه مساعد ژنتیکی و عوامل محیطی همچون چاقی و بی تحرکی در ابتلا به این بیماری نقش موثری داشته باشد.
انواع دیابت
دیابت نوع ۱:
مجموعه ای از عوامل ژنتیکی ، محیطی و ایمونولوژیکی در ایجاد این نوع دیابت دخیل می باشند که نهایتاً با تخریب سلولهای تولید کننده انسولین سبب بروز علائم بیماری می شوند . تخریب این سلولها در اثر عملکرد سیستم ایمنی بدن برعلیه سلولهای انسولین ساز در طی ماهها تا سالها رخ داده و تصور می شود که یک عامل عفونی یا محیطی در شروع این روند تخریب موثر است .
دیابت نوع۲ :
مجموعه ای از عوامل ژنتیکی و محیطی در بوجود آمدن دیابت قندی نوع دو موثرند . اختلال اصلی در این بیماری کاهش تولید انسولین و یا مقاومت نسبت به انسولین می باشد .
– سن شیوع در میانسالی و عمدتاً پس از سی سالگی است گرچه سن ابتلا به بیماری پیوسته در حال کاهش است .
– این نوع دیابت ۹۰ تا ۹۵ درصد کل مبتلایان به دیابت را تشکیل می دهد .
– مبتلایان عمدتاً چاق بوده یا اضافه وزن دارند .
– توارث نقش مهمی در ابتلا به این بیماری دارد گرچه عوامل محیطی مثل زندگی صنعتی و شهرنشینی عامل اصلی افزایش تعداد مبتلایان می باشد .
دیابت بارداری :
دیابت دوران بارداری به شرایطی گفته می شود که افزایش سطح گلوکز خون برای اولین بار در طی دوره بارداری تشخیص داده می شود. دیابت بارداری ، تقریبا در ۴% از بارداری ها بروز می کند. علت دقیق دیابت بارداری مشخص نیست ولی وجود برخی سرنخها شما در تشخیص زودرس این بیماری کمک می نماید. با توجه به عوارضی که دیابت برای جنین و نیز مادر باردار می تواند داشته باشد ، پیشگیری و کنترل دیابت در طی دوران بارداری ضروری می باشد.
علائم نشان دهنده ديابت
علائم ديابت در دو نوع ديابت يكسان است. اما بايد توجه داشت كه در ديابت نوع ۲، علائم معمولا موذي تر خواهد بود. در واقع، بيماري مدت طولاني به طور آرام پيشرفت مي كند و بعدا با ابتلا به بيماري هاي ديگري تشخيص داده مي شود. به همين دليل اكثر بيماران در صورت بروز عوارض يا هنگام درمان عفونت ها متوجه بيماري مي شوند. مهم ترين علائمي كه بايد فرد را از ابتلا به اين بيماري نگران كند عبارتند از:
• دفع مكرر ادرار در شب و روز
• تشنگي شديد
• افزايش احساس گرسنگي
• خستگي و ضعف مفرط
• لاغر شدن
• عفونت هاي عود كننده پوست، لثه ها، مثانه و دستگاه تناسلي
• عدم بهبود زخم ها
• احساس گزگز و مور مور در دست ها و پاها
درمان دیابت
انسولين يکي از بهترين دارو‌ها براي درمان ديابت است. اگر انسولين به طور اصولي و با دوز صحيح مصرف شود، موجب چاقي نمي شود. بعضي بيماران انسولين را بيش از حد مصرف مي کنند يا بعد از تزريق انسولين، ورزش هاي سنگين و فعاليت بدني شديد مي کنند، خوب در اين حالت، قند خون افت مي کند و مکانيسم هاي دفاعي براي افزايش قند خون فعال مي شوند و اشتها زياد مي گردد. اگر اين پديده خيلي تکرار شود، بالاخره به افزايش وزن يا چاقي منجر مي شود.
يکي از عوارض مصرف زياد درانسولین درمانی، “هيپوگليسمي” يا افت قند خون است. هيپوگليسمي پديده‌اي خطرناک و يکي از اورژانس‌هاي پزشکي است و البته علل مختلفي دارد، مثلا يکي از علل آن، مصرف دوز زياد انسولين يا نخوردن غذا يا انجام فعاليت شديد بدني به دنبال تزريق انسولين است. علايم و نشانه‌هايش هم عبارت‌اند از: عرق سرد، تپش قلب، اضطراب، لرزش، عصبانيت، احساس گرسنگي، سردرد، اختلال ديد، رخوت، لکنت زبان، اختلال حواس، دوبيني، احساس سرما و بالاخره تشنج و اغماء. تمام اين تظاهرات باليني با مصرف مواد قندي يا تزريق گلوکز، به سرعت برطرف مي شوند. بنابراين مصرف صحيح انسولين زير نظر پزشک، چنين خطري ندارد.
رژیم غذایی در درمان دیابت
انسولین گیاهی یکی از ترشحات لوز المعده برای تنظیم قند بدن است، در اثر کم کاری این غده و کم شدن انسولین، شخص مبتلا بمرض قند میشود. درآب شلغم نیز انسولین گیاهی به مقدار زیادی وجود دارد و نوشیدن آب شلغم را به کلیه مبتلایان به دیابت توصیه مینماییم.
یکی از این خوراکیها در رژیم دیابتی هویج است که خوردن آن سبب میشود شخص مبتلا به دیابت نشود و چنانچه شخص مبتلا شد خوردن آب هویج و زردک در درمان دیابت نقشی موثر دارد.
خوردن توت، مخصوصا توت خشک با آنکه قند دارد برای معالجه مرض قند نافع است
همچنین میوه قره قات نیز که در آذربایجان میروید در معالجه بیماری قند نقش بسزا دارد
میوه ها و سبزیهایی که دارای ویتامین( ث )میباشند در تنظیم قند خون(دیابت) موثر بوده و در معالجه و عدم ابتلا به این مرض نقش بزرگی دارند. این ویتامین در نسترن وحشی، فلفل سبز، آب نارنج و آب لیمو، گوجه فرنگی بمقدار زیاد موجود است و نیز در بادام،سیب، زردآلو، موز، خربزه، انار، هلو، گلابی، جعفری، نخود، تره تیزک، توت فرنگی، دارابی، انبه و نارنگی پیدا میشود.
قره قات نیز دارای مقداری از این ویتامین میباشد اگر میخواهید از دیابت در امان باشید خوردن این مواد را فراموش نکنید و نیز افراط را جایز ندانید.
پیشگیری از دیابت
فعالیت بدنی بیشتری داشته باشید.
فیبر فراوان بخورید.
تا می‌توانید غلات کامل مصرف کنید.
اضافه‌وزنتان را کم کنید.
از رژیم‌های غذایی جدید پرهیز کرده و انتخاب‌های سالمتری داشته باشید.
اگر سنتان بالاتر از ۴۵ سال است و وزن نرمالی دارید، از پزشکتان بپرسید که لازم است تست دیابت انجام دهید یا خیر. انجمن دیابت امریکا در موارد زیر آزمایش گلوکز خون را توصیه می‌کند:
– بالاتر از ۴۵ سال باشید و اضافه وزن داشته باشید.
– کمتر از ۴۵ سال باشید و اضافه وزن را در کنار یک یا دو مورد عامل خطرزای دیگر برای دیابت نوع ۲ داشته باشید.
– مثل سبک زندگی نشسته و ساکن یا سابقه خانوادگی دیابت.
نگرانی‌های خود درمورد پیشگیری از دیابت را با پزشکتان مطرح کنید. او به شما کمک می‌کند از بروز دیابت پیشگیری کنید و برحسب سابقه پزشکی و سایر عوامل، توصیه‌های بیشتری به شما ارائه خواهد کرد.
ازسری مطالب پزشکی عمومی وغیر تخصصی سایت (اطلاعات عمومی وغیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی بازدیدکنندگان)
