زانو درد می‌تواند در هر موقعیتی از جمله زمان بیرون آمدن از تخت خواب، خارج شدن از اتومبیل و یا حتی در زمان پیاده‌روی ایجاد شود. افرادی که از زانو درد رنج می‌برند همیشه از علت ایجاد آن آگاه نیستند. درد زانو معمولاً در اثر فشار مکانیکی بیش از حد در فعالیت‌های ورزشی یا افزایش سن ایجاد می‌شود. البته فعالیت‌های روزمره نیز می‌توانند باعث ایجاد فشار مکانیکی بیش از حد شوند. در برخی از مواقع افراد تشخیص نمی‌دهند که درد زانو در اثر افتادن از ارتفاع یا انجام یک حرکت به شکل نادرست ایجاد شده است؛ زیرا تا مدتی پس از وقوع حادثه، درد را احساس نمی‌کنند. در بسیاری از موارد با حفاظت از زانو، درد تسکین پیدا می‌کند. بسته به علت ایجاد درد، امکان دارد از انواع مختلف روش‌های درمانی استفاده شود.
برای تسکین دردهای خفیف یا متوسط در نزدیک مفصل زانو می‌توان از داروهای ضد التهابی در اشکال پماد، ژل، اسپری یا پچ پوستی استـفاده کرد. داروهـای موضــعی جهـت تسـکین درد بر روی پوسـت مالیده می‌شوند. ترکیب اصلی این مواد، داروهـای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs) می‌باشند که از طریق پوست جذب شده و باعث رفع درد می‌شوند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر دربارهٔ روش‌های درمانی زانودرد و یا رزرو نوبت در کلینیک سلامت امید با شماره تلفن ۰۹۰۲۵۸۰۴۴۱۳ تماس حاصل فرمایید.
درد زانو ناشی از تخریب مفصل
در اثر تخریب و فرسودگی مفصل زانو درد مداومی ایجاد می‌شود که با وارد آمدن فشار بر روی زانو تشدید می‌شود. دلایل دیگر درد زانو شامل التهاب یا کشیدگی مداوم و بیش از حد می‌باشند. افراد سالخورده معمولاً از درد مداوم زانو رنج می‌برند. این نوع درد ایستادن و راه رفتن را برای فرد دشوار می‌سازد. در صورت بروز درد مداوم زانو بایستی به پزشک مراجعه شود.
در هنگام زانو درد، افراد باید زانوی خود را در برابر فشار بیشتر محافظت کنند. در صورت تخریب مفصل زانو، عدم تحرک برای مدت طولانی باعث تشدید درد می‌شود. البته عدم تحرک برای مدت یک ساعت پس از وارد آمدن فشار زیاد بر روی زانو یا انجام یک فعالیت ورزشی ملایم باعث تسکین درد می‌شود. استفاده از زانو بند همراه با پمادهای ضد درد باعث حفظ ثبات مفصل زانو شده و فشار مکانیکی وارد بر زانو را کاهش می‌دهد.
استفاده از پماد برای علل مختلف زانو درد
درد زانو در اثر عوامل مختلفی ایجاد می‌شود. این عوامل عبارتند از:
- آسیب‌دیدگی ناشی از فعالیت ورزشی یا تصادفات
- فشار مکانیکی و کشیدگی بیش از حد
- آرتروز
- التهاب مفاصل
- التهاب بورس (کیسه سینوویال)
- بیماری‌های خود ایمنی
- اختلالات سوخت و ساز بدن
قبل از استفاده از پماد و هر نوع کرم درباره مدت و نحوه استفاده از آن با پزشک متخصص مشورت کنید.
درد زانوی ناشی از آرتروز
در اثر عارضه آرتروز، غضروف مفصل به آرامی تخریب می‌شود. در مفصل زانو، غضروف به عنوان یک لایه محافظ بین استخوان ران و استخوان ساق پا عمل می‌کند. در صورت عدم درمان، آرتروز باعث می‌شود که این غضروف در مفصل زانو تا حدی تخریب شود که استخوان ران و ساق پا به طور مستقیم بر روی یکدیگر ساییده شوند. درد زانو در اثر آرتروز معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که فرد پس از مدت طولانی عدم تحرک، شروع به حرکت و فعالیت کند. با تشدید آرتروز، درد نیز افزایش پیدا می‌کند و حتی ممکن است در زمان عدم تحرک نیز درد وجود داشته باشد. البته پیشرفت عارضه آرتروز و میزان درد در افراد ، متفاوت می‌باشد. در نتیجه میزان پیشرفت بیماری با توجه به مدت زمان یا شدت درد قابل تشخیص نمی‌باشد. همچنین درد ایجاد شده در بسیاری از افراد مبتلا به آرتروز به صورت دوره‌ای و غیر دائمی می‌باشد. گزینه مناسب جهت تسکین درد ناشی از آرتروز، استفاده از پماد ضد درد می‌باشد.
درد زانوی ناشی از آسیب‌دیدگی مینیسک زانو
مینیسک یک غضروف در مفصل زانو است و دارای دو بخش می‌باشد. در هر زانو دو مینیسک وجود دارد که باعث جذب نیروی کششی می‌شوند. برای توصیف آسیب‌دیدگی مینیسک که در اثر ضربه ایجاد نشده باشد از اصطلاح مینیسکوپاتی استفاده می‌شود. در واقع مینیسکوپاتی به آسیب‌هایی که در اثر تخریب ناشی از فشار مکانیکی نادرست و کشیدگی بیش از حد در بلندمدت ایجاد می‌شود، اشاره دارد. البته مواردی مانند پارگی رباط صلیبی نیز می‌توانند باعث آسیب‌دیدگی مینیسک شوند. همچنین حرکات ناگهانی چرخشی در محل کار یا در زمان تمارین ورزشی نیز می‌توانند باعث پارگی مینیسک شوند. بسته به این که کدام مینیسک (مینیسک داخلی یا خارجی) دچار آسیب‌دیدگی شود، درد شدیدی در بخش داخلی یا خارجی مفصل زانو ایجاد می‌شود.
تشخیص علت درد زانو
با توجه به این که امکان دارد درد زانو در اثر عوامل مختلفی ایجاد شده باشد، پیش از تشخیص بایستی به پزشک مراجعه شود. همچنین بیمار بایستی در ارتباط با زمان آغاز علائم، شدت درد و عارضه‌هایی که قبلاً به آن‌ها مبتلا بوده است به پزشک توضیحاتی ارائه دهد. سپس پزشک جهت تعیین میزان آسیب‌دیدگی، زانو را معاینه می‌کند. امکان دارد از آزمایش‌های حرکتی و همچنین آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی، تصویربرداری با اشعه ایکـس، سـی تی اسکن، ام آر آی و آرتروسکوپی استفاده شود.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی جهت تسکین درد زانو
حدود ۲۰ نوع داروی ضد التهابی غیر استروئیدی شامل داروهای بدون نیاز به نسخه مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین) و ناپروکسن (Aleve) موجود می‌باشند. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی در بسیار از افراد موثرتر از استامینوفن (تایلنول) هستند؛ چرا که باعث رفع التهاب می‌شوند. (التهاب باعث ایجاد درد، ورم و سفتی می‌شود).
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی در صورتی که به صورت قرص یا شربت مصرف شوند، در دستگاه گوارش جذب می‌شوند. سپس دارو از طریق جریان خون به سمت منشأ درد می‌رود. البته جریان خون دارو را به قسمت‌های دیگری از بدن که ارتباطی با درد ندارند، نیز انتقال می‌دهد. به همین دلیل امکان دارد درد معده، یا حتی خونریزی و زخم معده ایجاد شود.
مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی به صورت موضعی باعث می‌شود تا دارو تنها در ناحیه دردناک استفاده شود. البته در این حالت نیز مقدار کمی از دارو وارد جریان خون می‌شود. به همین دلیل برخی از افراد ( از جمله افراد با سابقه زخم معده یا خونریزی دستگاه گوارش) به علت ایجاد عوارض جانبی نبایستی از این داروها استفاده کنند.
مصرف داروهای موضعی جهت رفع درد زانو
بسیاری از افراد جهت جلوگیری از ایجاد عوارض جانبی، از داروهای موضعی و پماد استفاده می‌کنند. در صورتی که درد فقط در یک نقطه ایجاد شده باشد و تنها یک مفصل باعث ایجاد درد شده باشد، نیازی نیست که دارو از طریق جریان خون به دیگر نقاط بدن نیز انتقال پیدا کند. البته در زمانی که درد در چندین نقطه ایجاد شده باشد و بیش از یک بخش از بدن به علت آسیب‌دیدگی دردناک شده باشد، داروهای موضعی گزینه چندان مناسبی محسوب نمی‌شوند.
داروهای موضعی بدون نیاز به نسخه جهت رفع زانو درد
- داروهای ضد تحریک : این محصولات (مانندIcy hot و Bengay) حاوی موادی مانند منتول، اُکالیپتوس و روغن کافور هستند و به طور موقتی باعث تسکین درد می‌شوند. برخی از این داروها حاوی سالیسیلات می‌باشند. این ماده مشابه آسپیرین است و دارای تأثیر ضد التهابی می‌باشد.
- کپسایسین : کپسایسین در فلفل وجود دارد و باعث تند شدن طعم فلفل می‌شود. استفاده از محصولات حاوی کپسایسین (مانند Zostrix) بر روی پوست باعث تسکین درد می‌شود. در زمان استفاده از این محصولات بایستی بسیار مراقب باشید؛ چرا که تماس این مواد با چشم یا دهان باعث ایجاد سوزش شدید می‌شود. در صورتی که به فلفل تند حساسیت دارید، نباید از این محصولات استفاده کنید.
محدودیت‌های استفاده از داروهای موضعی جهت رفع زانو درد
داروهای موضعی ضد التهاب غیر استروئیدی در صورتی که طبق دستور پزشک، دو تا چهار بار در روز استفاده شوند، باعث کنترل زانو درد خفیف و ملایم می‌شوند. در مورد آرتروز شدید، امکان دارد تأثیر داروهای موضعی و پماد به اندازه داروهای خوراکی نباشد. با این حال در موارد آرتروز شدید نیز استفاده از داروهای موضعی سودمند است. حتی در صورت درد شدید در مفاصل سطحی، پزشک استفاده از این پماد را جهت تسکین درد توصیه می‌کند.
قابلیت دسترسی و هزینه پمادهای ضد التهاب غیر استروئیدی، استفاده از این داروهای را برای برخی از افراد دشوار می‌سازد. در برخی از کشورها، تنها داروهای موضعی ضد التهاب غیر استروئیدی که به طور گسترده موجود می‌باشد، ژل دیکلوفناک است. امکان دارد مصرف داروهای دیگر مانند ایبوپروفن، کتوپروفن (اورودیس)، ایندومتاسین (ایندوسین) و پیروکسیکام (فلدن) به تجویز پزشک نیاز داشته باشد.
در موارد زیر، بهتر است از پماد و داروهای موضعی ضد التهاب غیر استروئیدی استفاده شود:
- در صورتی که معده نسبت به مصرف خوراکی این داروها حساس باشد.
- منشأ درد سطحی باشد.
- درد در یک قسمت متمرکز باشد، مانند درد ایجاد شده در یک مفصل واحد
در موارد زیر، مصرف داروهای موضعی ضد التهاب غیر استروئیدی توصیه نمی‌شود:
- در صورت وجود زخم فعال دستگاه گوارش
- وجود سابقه خونریزی گوارشی
- وجود درد شدید
آیا پمادهای آرام‌کننده درد زانو عوارض دارند؟
به ندرت امکان دارد مصرف پماد جهت رفع درد زانو دارای عوارض باشد. همچنین این عوارض خفیف می‌باشند و شامل قرمزی، خارش و حساسیت پوستی می‌باشند. علت ایجاد حساسیت پوستی، ماده به کار رفته در ساخت پماد یا ژل می‌باشد. در چنین مواردی داروساز می‌تواند در ساخت دارو از ترکیباتی که حساسیت کمتری در پوست ایجاد می‌کنند، استفاده کند.
پس از استفاده از پمادهای رفع درد زانو، دست‌ها بایستی به طور کامل شسته شوند تا از ورود دارو به چشم‌ها، بینی، دهان یا هر گونه غشاء مخاطی دیگر جلوگیری شود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر دربارهٔ روش‌های درمانی زانودرد و یا رزرو نوبت در کلینیک سلامت امید با شماره تلفن ۰۹۰۲۵۸۰۴۴۱۳ تماس حاصل فرمایید.
