پاتلا یا همان کشکک زانو، استخوان کوچکی در جلوی مفصل زانو قرار دارد. پاتلا نوعی استخوان کُنجدی است که بزرگترین استخوان سزاموئیدی در بدن است. پاتلا به بهبود وضعیت قرار گرفتن عضلات چهار سر ران در قسمت جلوی پا کمک میکند. پاتلا در یک شیار کوچک در انتهای استخوان ران قرار دارد. هنگامی که پاتلا جابجا شود یا از شیار خود خارج شود، باعث ایجاد درد و مختل کردن عملکرد مناسب زانو میشود. اگر کشکک زانوی شما کاملا از موقعیت اصلی خود خارج شود دچار دررفتگی کامل شده اید و برای جاانداختن و برگشت آن سرجای خود نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارید. اما در صورتی که دچار نیمه دررفتگی کشکک زانو شده باشید پاتلای زانو از موقعیت خود خارج میشود اما نه بطور کامل و سپس به سرعت و به صورت خودجوش با درمانهای ساده به موقعیت خود باز میگردد. اگر دچار نیمه دررفتگی کشکک زانو شده اید، پزشک ممکن است شما را برای ارزیابی و درمان به یک فیزیوتراپی ارجاع دهد. برای دانستن علل، علائم و درمان دررفتگی کشکک زانو به خواندن در این صفحه ادامه دهید.
اگر دچار در رفتگی زانو شده اید، ممکن است از فیزیوتراپی برای کمک به بهبودی بهرهمند شوید. متخصص فیزیوتراپی میتواند وضعیت شما را ارزیابی کرده و بهترین روش درمانی را برای دررفتگی کشکک زانو تجویز کند. هدف از فیزیوتراپی PT برای کشکک زانوی دررفته شامل بازگرداندن دامنه طبیعی حرکت به حالت نرمال و افزایش قدرت مفصل ران است. جهت کسب اطلاعات بیشتر دربارهی فیزیوتراپی نیمه دررفتگی کشکک زانو و یا رزرو نوبت در کلینیک سلامت امید با شماره تلفنهای ۰۲۱۸۸۸۹۸۴۴۴ –۰۲۱۸۸۸۰۱۸۰۰ تماس حاصل فرمایید.
علت دررفتگی کامل و یا نیمه در رفتگی کشکک زانو
ممکن است کشکک زانو در طول فعالیتهای ورزشی دچار آسیب شدید شود و در حالت غیر طبیعی قرار بگیرد. این وضعیت در بازیکنان فوتبال بیشتر مشاهد میشود. در هنگام بازی کردن احتمال دارد بازیکن با شدت زیاد به سمت زمین پرت شود و کشک زانو از حالت نرمال و طبیعی خود خارج شود.
از دلایل دیگر دررفتگی کشکک زانو تغییر ناگهانی جهت پا و یا خم شدن زانو بعلت فشاری است که به پا وارد میشود. فشار میتواند کشکک زانو را از وضعیت خود بیرون کند. گاهی اوقات، ماهیچه و عضلات ضعیف در اطراف زانو، لگن و عضلات چهار سر ران نیز ممکن است باعث دررفتگی کامل و یا نیمه دررفتگی زانو شود. سفتی در باند الیوتیبیال زانو نیز باعث کشش غیر طبیعی کشکک یا پاتلا میشود. بعضی اوقات نیز بدون هیچ دلیل واضحی ممکن است نیمه دررفتگی زانو اتفاق بیفتد و منجر به درد زانو شود و با گذشت زمان وضعیت بدتری پیدا کند. در هر صورت اگر احساس کردید دچار این عارضه شده اید حتما به متخصص زانو مراجعه کنید.
علائم دررفتگی کشکک زانو چیست؟
موارد زیر از بارزترین علائم بعد از نیمه دررفتگی کشکک زانو میباشند:
- افراد مبتلا به نیمه دررفتگی زانو احساس میکنند که زانوی آنها از جای خود بیرون آمده است. ویا جابجا شده است که در این صورت، یک متخصص فقط میتواند این مشکل را تشخیص و درمان کند.
- بیرون زدگی زانو به وضوح قابل دیدن است (اغلب به سمت خارج از زانو است).
- زانو با درد ، به ویژه با فعالیتهای تحمل وزن و صاف کردن زانو همراه است.
- زانو دچار تورم میشود.
- حساسیت در اطراف زانو ایجاد میشود.
- بی ثباتی در زانو
- اغلب این عارضه با ضعف عضلات چهار سر ران همراه است.
درمان نیمه دررفتگی کشکک زانو
چندین روش درمانی برای اصلاح سابلوکسل پاتلا و یا همان دررفتگی کشکک زانو وجود دارد، که مناسبترین گزینهی درمان بستگی به شدت دررفتگی و علت قرار گرفتن غیر طبیعی کشکک زانو دارد. در ابتدا باید از عدم جابجایی کشکک زانو اطمینان حاصل شود. پزشک شما میتواند با معاینه زانوی شما و عکسبرداری زانو با اشعه X مشخص کند که آیا زانو در خارج از شیار آن است یا خیر. در افراد مبتلا به جابجایی زانو، ممکن است نیاز به جا انداختن و برگرداندان زانو با دقت به موقعیت اول خود باشد که به آن “ریداکشن” نیز گفته میشود.
وضعیت کشکک زانو نه تنها به عضلات اطراف مفصل زانو، بلکه به عضلاتی که موقعیت کل اندام را کنترل میکنند به طور مستقیم بستگی دارد. به عنوان مثال، هنگامی که استخوان ران به صورت داخلی میچرخد، کشکک زانو تمایل به کشیده شدن به سمت بیرون از تروچه را خواهد داشت. این دقیقاً به همین دلیل است که پایداری هسته بدن و لگن برای بهبود حرکتی مفصل زانو و تسکین دررفتگی کشکک زانو بسیار مهم است. از سایر روشهای درمان نیمه دررفتگی کشکک زانو علاوه بر ریداکشن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
فیزیوتراپی
درمان فیزیوتراپی برای عارضه دررفتگی کشکک میتواند پس از ارزیابی اولیه شروع شود. درمانهای فیزیوتراپی رایج، شامل روشهایی برای کنترل درد و تورم، درمانهایی برای بهبود انقباض عضلات و عملکرد اطراف کشکک زانو، و تمرین قدم برداشتن برای کمک به بیمار برای راه رفتن میباشد. در این شیوه درمانی متخصص فیزیوتراپی با استفاده از روشها و تکنیکهای زیر به بهبودی سریع و هر چه زودتر بیمار کمک میکند:
- عضلات چهار سر ران در قسمت بالای پا به کنترل موقعیت کشکک و یا پاتلای زانو کمک میکند و اگر دچار دررفتگی کشکک باشید، ممکن است این گروه عضلانی عملکردی ضعیف داشته باشند. فیزیوتراپیست تمرینات زانو را برای کمک به بهبود انقباض این گروه عضلانی به محض اینکه درد و تورم اجازه دهد، برای بیمار توصیه میکند.
- اکثر تحقیقات اخیر نشان میدهد که ضعف لگن نیز ممکن است در ایجاد دررفتگی و یا نیمه دررفتگی زانو نقش داشته باشد، بنابراین تمرینات تقویت مفصل ران نیز ممکن است به عنوان بخشی از یک برنامه فیزیوتراپی لحاظ شود. تقویت عضلات ران ممکن است بعد از چند هفته برای کمک به آماده سازی برای بازگشت به فعالیتهای طبیعی و یا برای ورزشکاران مورد نیاز باشد.
- همچنین استفاده از تکنیک نوار درمانی که بسیاری از فیزیوتراپیستها برای کنترل موقعیت کشکک زانو از آن استفاده میکنند، روشی موثر شناخته شده است. بطور کلی میتوان گفت این نوارها، پاتلا را در وضعیت مناسب و حالت نرمالتری قرار میدهد، در حالی که ماهیچههای اطراف زانو “چگونگی عملکرد صحیح” را برای نگه داشتن کشکک در جای خود یاد میگیریند.
- همچنین ممکن است از بریس زانو برای کنترل موقعیت کشکک استفاده شود تا از دررفتگی یا برآمدگی بیشتر زانو جلوگیری شود. قبل از خرید بریس حتما با پزشک مشورت کنید. باید با احتیاط از زانوبندهای طبی استفاده کرد چرا که پوشیدن بیش از حد بریس نیز عوارض خود را دارد. و حتی برای بیمار وابستگی ایجاد میکند. پوشیدن طولات مدت بریس ماهیچهها و تاندونهایی که از زانو پشتیبانی میکنند را ممکن است ضعیف کند و زانو نتواند عملکرد درستی داشته باشد. به طور کلی باید از بریس برای فعالیتهای ورزشی یا یک فعالیتی که مفاصل پا را مانند پیاده روی یا کارهای حیاط درگیر میکند استفاده کرد. هنگامی که در خانه هستید و استراحت میکنید، زانوبند نباید استفاده شود.
- بعد از چهار تا هشت هفته درمان، زانو باید نسبتاً بدون درد باشد و به درستی حرکت کند. البته زمان لازم برای بهبودی کامل به عوامل مختلفی از جمله شدت آسیبدیدگی، سن و وضعیت سلامتی بیمار بستگی دارد. اگر همچنان درد زانو به دلیل سابولاکس یا نیمه دررفتگی ادامه دار باشد، باید در مورد گزینههای دیگر درمان به پزشک مراجعه کنید.
- انتخاب کفش نیز مهم است: کفش در چرخه راه رفتن نقش مهمی دارد. پوشیدن کفش مناسب و یا استفاده از آرتزهای طبی در کفش ممکن است به کنترل راه رفتن شما هنگام دویدن و کاهش فشار روی زانو کمک کند. بنابراین احتمال نیمه دررفتگی و یا دررفتگی مفصل زانو با پوشیدن کفش مناسب به حداقل میرسد.
جراحی
بعضی از بیماران با روشهای درمانی ساده و یا حتی فیزیوتراپی درمان نمیشوند و ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشند، خصوصاً در بیمارانی که درد قابل توجهی دارند یا دررفتگی مکرر در آنها زیاد است. با دیدن وضعیت زانو با آرتروسکوپ، جراح میتواند حرکت و عملکرد مفصل زانو را در صورت وجود مشکلی که قابل اصلاح است ارزیابی کند. برخی از این گزینهها برای درمان جراحی شامل موارد زیر است:
- جراحی لترال ریلیز: این روش جراحی برای شل شدن کشش رباطهای محکم و کپسول مفصل در قسمت بیرونی زانو انجام میشود. در حالی که این روش ساده ترین تکنیک جراحی است، با حداقل آسیب میتواند، به بهبود دررفتگی کشکک زانو کمک کند.
- بازسازی رباط میانی: ترمیم یا بازسازی لیگامانهای موجود در قسمت داخلی زانو که باعث کشیدن زانو در داخل میشود، به یک روش درمانی رایج تبدیل شده است. این عمل جراحی معمولاً برای ترمیم رباط داخلی پاتلوفمورال داخلی (MPFL) در قسمت داخلی زانو انجام میشود.
- ترمیم استخوان: در شرایط شدیدتر ممکن است نیاز به ترمیم مجدد استخوان باشد. انواع مختلفی از بازخوانی استخوان وجود دارد. معمولاً آنها موقعیت توبرک تیبیا که جهت حرکت در زانو را مشخص می کند، را تغییر میدهند.
در حالی که عمل جراحی میتواند ابزاری مفیدی برای کمک به مشکلات زانو باشد، مهم است که بدانید که هدف از جراحی چیست و چگونه این روش به اصلاح مشکل اساسی کمک میکند. در چندین سال اخیر، جراحی آرتروسکوپی و آزادسازی بافت های کپسولی خارج زانو برای مشکلات مبهم در زانو موثر شناخته شده است.
در حالی که برخی از بیماران با جراحی بهبود مییابند، برخی دیگر با عمل جراحی ممکن است بدتر شوند. انجام عمل جراحی، بدون درک مشکل خاصی که برای اصلاح در نظر گرفته شده است، میتواند منجر به نارضایتی بیمار از عمل باشد و نتایج خوبی نداشته باشد. اگر این چیزی است که پزشک توصیه میکند در مورد این گزینه بحث کنید و مطمئن شوید که بهترین گزینه برای وضعیت شما چیست.
توانبخشی بعد از عمل
توانبخشی زانو بعد از عمل یکی از مهمترین قسمتهای درمان است. مهم است که ماهیچههای خود را برای عملکرد بهتر دوباره بسازید تا از دررفتگی و نیمه دررفتگی زانو در آینده جلوگیری شود. موفقترین و سریعترین نتایج، حاصل از راهنمایی و نظارت یک فیزیوتراپیست با تجربه است. توانبخشی شما پس از جراحی زانو بر بازیابی کامل حرکت، قدرت و استقامت در زانو متمرکز است. شما همچنین نیاز آموزش مهارتهای خاص و حرکات اصلاحی برای داشتن تعادل، کاهش درد و بهبود دامنه حرکتی زانو پس از جراحی دارید. فیزیوتراپیست قطعا در این زمینه متخصص است.