مشکلات بعد از عمل زانو: خشکی و صدا دادن زانو، آسیب عصب و لختگی خون

بسیاری از افراد از درد شدید زانو به دلایل مختلف از جمله آسیب مفصل، غضروف، مینیسک و تاندون، گله و شکایت می‌کنند و روش‌ جراحی را مناسب‌ترین شیوه برای خلاص شدن فوری از درد می‌دانند. همانند بسیاری از اقدامات جراحی ، تعدادی از بیماران بعد از عمل با عوارض و مشکلاتی مواجه می‌شوند که خیلی برای آن‌ها خوشایند نیست. برای پیشگیری از بروز مشکل بعد از عمل بهتراست اول از روش‌های غیر جراحی برای درمان استفاده شود و یا در صورت ضرورت انجام عمل، مراقبت‌ و دستورالعمل‌های پزشک دنبال شود. در ادامه‌ی مطلب تمامی مشکلات بعد از عمل جراحی از جمله خشکی مفصل، آسیب عصب، لخته شدن خون و چند مورد دگیر توضیح داده شده است.

مشکلات بعد از عمل زانو

در صورت داشتن هر یک از مشکلات و علائم زیر پس از عمل جراحی تعویض مفصل و یا آرتروسکوپی زانو به پزشک خود مراجعه کنید:

سفتی و انعطاف ناپذیری زانو

یکی از مشکلات شایع که افراد پس از عمل جراحی زانو تجربه می‌کنند، سفتی و کاهش انعطاف‌پذیری مفصل زانو است. این علائم معمولاً باعث مشکل در انجام فعالیت‌های روزمره مانند پله‌رفتن، نشستن در صندلی یا سوار شدن و پیاده شدن از اتومبیل می‌شوند. مدیریت سفتی مفصل زانو پس از عمل جراحی ممکن است چالش‌برانگیز باشد. بهترین روش درمان، درمان تهاجمی در مراحل اولیه بهبودی است که به منظور جلوگیری از سفتی مفصل انجام می‌شود. گاهی اوقات استفاده از آتل‌های ویژه جهت کشش مفصل نیز مفید است. در شرایط نادر، جراحی ثانویه می‌تواند برای بهبود تحرک مفصل زانو انجام شود.

یکی از عوامل اصلی که در تحرک زانو پس از عمل جراحی نقش دارد، میزان تحرک قبل از جراحی است. افرادی که قبل از عمل جراحی دچار سفتی مفصل بوده‌اند، احتمالاً پس از جراحی نیز با سفتی و کاهش انعطاف‌پذیری مفصل زانو مواجه خواهند شد. عوامل دیگری همچنین نقش می‌بازند که ممکن است در بروز کاهش انعطاف‌پذیری مفصل زانو پس از جراحی زانو تأثیرگذار باشند.

شنیدن صدای کلیک مانند یا  تق تق

اغلب بیماران از شنیدن صداهایی که از مفاصل مصنوعی آنها می‌آید، متعجب می‌شوند. به طور کلی شنیدن سر و صدا بدون درد، مشکلی ایجاد نمی‌کند اما اگر هر گونه نگرانی وجود داشته باشد، جراح شما در این باره با شما صحبت خواهد کرد. از آنجا که مفاصل مصنوعی از فلز و پلاستیک ساخته شده‌اند، شنیدن صدای کلیک مانند، ترق ترق یا صدایی مانند ترکیدگی حباب هنگام خم و راست شدن زانو و جلو و عقب رفتن آن غیر طبیعی نیست.

اگر همراه با شنیدن این صداها احساس درد می‌کنید، می‌توان در این باره نگران شد. اگر همراه با این سر و صداها احساس درد می‌کنید، ارزش آن را دارد که مسئله را همراه با جراح خود ارزیابی کنید. برخی از دلایل غیر معمول این صداها شامل تشکیل بافت اسکار، بی‌ثباتی مفصل زانو یا شل شدن ایمپلنت‌ها می‌باشند.

فرسودگی ایمپلنت

عمل کاشت زانوی مصنوعی، همیشگی نیست اما هدف این است که جایگزینی مفصل شما تا آخر عمر برای شما کافی باشد. متاسفانه تمام ایمپلنت‌ها تا پایان عمر بیمار حفظ نمی‌شوند. در این موارد ممکن است است یک عمل جایگزینی ثانویه مفصل زانو که «عمل جایگزینی اصلاحی زانو» نامیده می‌شود، لازم باشد.

ایمپلنت‌های زانو بیشتر در بیمارانی که در سنین جوانتر عمل تعویض زانو را انجام داده‌اند یا بیمارانی که فعالیت بیشتری دارند، دچار فرسودگی می‌شوند و این بیماران به دنبال عمل جایگزینی اصلاحی به عنوان درمانی برای درد زانوی خود هستند. استرس و تمایل به عمل جایگزینی مفصل زانو در این بیماران بسیار بیشتر است و احتمال نیاز به جراحی دیگری نیز وجود دارد .

درباره اینکه بیمارانی که عمل جایگزینی زانو برای آنها انجام شده است باید چه فعالیت‌هایی انجام دهند، اختلاف نظر قابل توجهی وجود دارد. این باور وجود دارد که برخی فعالیت‌های سنگین از جمله ورزش‌های تماسی مانند اسکی کردن و حتی گلف می‌توانند باعث وارد شدن فشار روی اینپلنت‌ها شوند که حتی ممکن است منجر به شکستگی مفصل مصنوعی اولیه شود. اگرچه شواهد بسیار خوبی وجود دارند که نشان می‌دهند انجام این ورزش‌ها می‌تواند منجر به فرسایش سریع‌تر مفصل مصنوعی زانو شود، با این حال بسیاری از بیماران این فعالیت‌ها را انجام می‌دهند.

عفونت

عفونت پس از عمل جراحی جایگزینی مفصل زانو، ترسناک‌ترین عارضه برای بیشتر بیماران و جراحان است. تمرکز اصلی باید بر رعایت کلیه اقدامات احتیاطی ممکن برای جلوگیری از بروز عفونت باشد. گاهی اوقات حتی با رعایت کردن تمام اصول و انجام مراحل مناسب باز هم عفونت اتفاق می‌افتد.

عفونت‌های جراحی زانو به طور کلی به دو دسته عفونت‌های زودرس و عفونت‌های دیررس تقسیم می‌شوند. عفونت زودرس طی شش هفته پس از زمان جراحی اولیه اتفاق می‌افتد و به طور معمول نتیجه ورود باکتری‌های پوستی به مفصل زانو در زمان جراحی است و درمان آن معمولاً شامل پاکسازی فضای مفصل از عفونت با مصرف آنتی بیوتیک‌های مناسب برای چند هفته یا چند ماه می‌باشد.

به عفونت‌هایی که پس از ۶ هفته از زمان جراحی رخ می‌دهند، عفونت‌های دیررس گفته می‌شود. این عفونت‌ها معمولاً توسط باکتری‌های موجود در جریان خون که به مفصل زانو راه پیدا کرده‌اند، ایجاد می‌شود. بهبود این عفونت‌ها بسیار دشوار است و معمولاً برای ریشه‌کن کردن کامل عفونت به برداشتن کامل زانوی مصنوعی احتیاج است.

لخته خون

لخته شدن خون در رگ‌های بزرگ رخ می‌دهد و می‌تواند باعث درد و تورم شود. در شرایط غیر معمول لخته خون می‌تواند از طریق سیستم گردش خون از پاها به ریه‌ها منتقل شود. لخته خونی که به ریه‌ها منتقل می‌شود باعث ایجاد آمبولی ریوی می‌شود و می‌تواند مشکلات جدی و حتی تهدید کننده زندگی به وجود بیاورد.

بیشتر بیماران پس از جراحی تعویض مفصل زانو، حداقل برای چند هفته داروهای رقیق کننده خون مصرف می‌کنند. داروهای رقیق کننده خون می‌توانند به کاهش احتمال ایجاد لخته خون کمک کنند اما همچنان احتمال وقوع آن وجود دارد.

آسیب عصبی و عروقی

به دلیل تهاجمی بودن عمل، عوارض جراحی زانو می‌توانند باعث وارد شدن آسیب به اعصاب و عروق خونی شوند. چندین عصب و رگ خونی در نزدیکی مفصل زانو وجود دارد. آسیب عصبی و صدمه دیدن عروق خونی می‌تواند در اثر خطای جراحی ایجاد شود. بیمارانی که دچار آسیب عصبی یا صدمات رگ‌های خونی شده‌اند، ممکن است بی‌حسی، مشکل در حرکت دادن پایین ساق پا یا خونریزی بیش از حد را تجربه کنند. در بیشتر موارد این آسیب‌دیدگی با گذشت زمان برطرف می‌شود و عملکرد کامل مجدداً به دست می‌آید.

چه زمانی جراحی زانو مناسب نیست؟

ممکن است پزشک شما با توجه به خطرات تشخیص دهد که جراحی زانو برای شما مناسب نیست. در صورتی که یکی از موارد زیر وجود داشته باشد، ممکن است جراحی مفصل زانو برای شما مناسب نباشد:

• اگر در حال حاضر دچار عفونت هستید یا سابقه عفونت دارید.
•  اگر استخوان کافی ندارید یا استخوان شما به اندازه کافی قوی نیست که مفصل زانوی جدید را پشتیبانی کند.
•  اگر در ناحیه زانو اعصاب آسیب دیده داشته باشید.
•  اگر زانوی شما به شدت بی‌ثبات و ناپایدار باشد.
•  اگر استخوان‌های شما به طور کامل رشد نکرده باشند.
•  اگر دچار از دست دادن قابل توجه استخوان یا کاهش شدید توده استخوانی (پوکی استخوان) باشید.
•  اگر مفصل زانوی شما قبلاً تحت عمل فیوز (جوش دادن) قرار گرفته و کاملاً ثابت، دارای عملکرد مناسب و بدون درد است.
•  اگر دچار آرتریت روماتوئید باشید و سابقه ضایعات پوستی یا بیماری‌های پوستی فعال داشته باشید (به دلیل افزایش خطر ابتلا به عفونت)

پیشگیری از بروز مشکل بعد از عمل جراحی زانو

اگرچه برخی از عوارض جراحی‌های زانو اجتناب ناپذیر هستند؛ بیماران می‌توانند برای کاهش خطرات، اقدامات لازم را انجام دهند. به بیماران توصیه می‌شود بدون وارد کردن فشار بیش از حد به مفصل جایگزین شده، همچنان فعال باقی بمانند. توصیه می‌شود بیماران پس از عمل جراحی زانو یک برنامه مراقبت‌های بعدی را دنبال کنند:

• مصرف داروهای مناسب برای مدیریت درد
• دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و متنوع از نظر غذایی
• ورزش کردن و استراحت کافی
• انجام فیزیوتراپی پس از عمل برای حداقل ۳ ماه