زانو درد مزمن (زانو درد)، که میلیون ها نفر را درگیر خود کرده است، در اثر دلایل مختلفی به وجود می آید. بعضی اوقات برای کمک به آن دارو تجویز می گردد، ولی اغلب ناکارآمدی آن ها ثابت می شود. یک درمان جایگزین برای عمل جراحی، بلاک عصب دو تکه ژنیکولار به وسیله فرسایش بسامد رادیویی (که به آن نوروتومی عصب ژنیکولار نیز گفته می شود)، می باشد. این گزینه درمانی، یک فرآیند تشخیص به همراه یک فرآیند با نتایج ضد درد طولانی مدت، را شامل می شود.
بیماران ممکن است مقداری احساس ناراحتی، کبودی در نقاط مربوطه یا ورم کردگی پس از انجام فرآیند را تجربه کنند، اما این موارد پس از گذشت چند روز بهتر خواهند شد. هرگونه بی حسی بلافاصله پس از انجام فرآیند، به دلیل بیهوشی ناشی از فرآیند می باشد و پس از گذشت چند ساعت تمام خواهد شد.
بهترین داوطلبان برای فرآیند بلاک عصب
افرادی که احتمال داوطلب شدن آن برای فرآیند بلاک عصب در زانو بیشتر می باشد، افرادی هستند که:
- فرآیند جایگزینی کامل یا قسمتی از زانو را انجام داده باشند، و درد آن پس از انجام عمل جراحی ادامه پیدا کرده باشد.
- درخواست انجام یک عمل جراحی را به عنوان آخرین گزینه موجود داشته باشند.
- دارای مشکلات سلامتی می باشند که می تواند عمل جراحی جایگزینی زانو را با ریسک مواجه کند.
- دارای درد زانوی مزمن می باشند که توسط یک بیماری مفصلی دژنراتیو به وجود آمده است (استئوآرتریت).
- دارای آسیب دیدگی در ناحیه زانو، همراه با التهاب مزمن و دردناک می باشند.
- احتیاج به تسکین درد خود قبل و بعد از عمل جراحی دارند.
عمل عصب ژنیکولار چیست؟
منطقه زانو در بدن از مفاصل و شبکه‌ی اعصابی تشکیل شده است. این شبکه اعصاب به عنوان اعصاب ژنیکولار شناخته می‌شود و مسئول انتقال درد از زانو به مغز است. درمان بلاک زانوی ژنیکولار به منظور کنترل یا کاهش درد، با مسدود کردن اعصاب مربوطه انجام می‌شود. این فرآیند شامل حضور یک تخصصیست که با تزریق یک ماده بی‌حس‌کننده موضعی به سه عصب ژنیکولار و استفاده از روش های فلوروسکوپیک (اشعه ایکس زنده) یا فراصوت، سیگنال های درد را مختل می‌کند. در برخی موارد، یک استروئید نیز برای کاهش التهاب تزریق می‌شود.
بلاک زانو معمولاً به عنوان یک روش تشخیصی استفاده می‌شود تا عصب‌هایی که درد ایجاد می‌کنند و اینکه آیا بلاک اعصاب موثر خواهد بود یا خیر، تعیین شود. اگر بلاک اعصاب موفقیت آمیز باشد، تسکین درد تا یک ساعت پس از آن شروع می‌شود، اما این تسکین عمدتاً موقت و کوتاه مدت است. اثرات بلاک اعصاب معمولاً تا 8 تا 24 ساعت ادامه دارد. اگر بلاک اعصاب نتیجه مطلوبی داشته باشد، آزمون تشخیصی برای بار دوم قبل از اقدام به مراحل بعدی صورت می‌گیرد.
به طور کلی، اگر درد تا حداقل 50 درصد در هر دو مرتبه کاهش پیدا کند، متخصص این مورد را می داند که مسدود کردن عصب های بخصوصی موفقیت آمیز خواهد بود و با درمان طولانی مدتی به نام فرسایش بسامد رادیویی در اعصاب ژنیکولار، فرآیند را ادامه خواهد داد.
در حین انجام یک فرآیند معمول، چه انتظاراتی را باید داشت؟
در حین انجام فرآیند، بیمار بر روی تخت فرآیند دراز خواهد کشید و بدن، به جز زانو که تحت درمان قرار خواهد گرفت، توسط یک پارچه پوشش داده خواهد شد. پزشک، نقاط تزریق را استرلیزه خواهد کرد و آن ها را با یک داروی بی حس کننده، بی حس خواهد کرد. با استفاده از یک فلوروسکوپ (یا یک گونه تکنولوژی) به عنوان یک سیستم هدایت گر، یک کانول (سوزنی با لوله باریک) در نقطه درست و در نزدیکی یک عصب ژنیکولار تزریق خواهد شد. در حین تزریق، یک بی حس کننده موضعی برای بی حس کردن (مسدود کردن) عصب و برای جلوگیری از ارسال سیگنال درد، استفاده می شود. این فرآیند آن قدر تکرار می شود تا چندین (معمولاً سه عدد) عصب مسدود شود.
در بعضی مواقع، افراد بیهوش می شوند، بنابراین هیچ گونه درد ناشی از تزریق احساس نمی کنند. هنگامی که اثر بیهوشی از بین رفت، توصیه می شود که از فعالیت های سخت تا حداقل 24 ساعت دوری شود. با این حال، بازگشت به فعالیت های معمول که قبلاً باعث ایجاد زانو درد شده بودند، اهمیت دارد. این مورد به تشخیص این که بلاک عصبی ژنیکولار برای زانو درد مؤثر می باشد، نیز کمک می کند.
فرسایش بسامد رادیویی عصب های ژنیکولار
درمان تسکین درد طولانی مدت، فرآیند فرسایش بسامد رادیویی می باشد. در حین درمان بلاک عصبی ژنیکولار، بیمارانی که نسبت به فرآیند بلاک درد و انجام فرآیند فرسایش، عکس العمل مثبتی را نشان می دهند، معمولاً این فرآیند را به صورت سرپایی و به وسیله بی حس کننده موضعی انجام خواهند داد.
در ابتدا، یک بی حس کننده موضعی در نقاط تزریق، که بیمار باید در آن ها به طور ملایم و با IV بی حس شود، اعمال می گردد. کانول ها به صورت تک تک و با نزدیکی هرچه تمام تر تا عصب های مناسب هدایت می شوند. هنگامی که کانول ها در جایگاه درستی قرار گرفتند، فرسایش بسامد رادیویی (که شامل فرو کردن یک میکروالکترود درون کانول می شود) به گونه ای عمل می کند که جریان الکتریکی به وجود آمده توسط امواج رادیویی بتواند باعث حرارت یافتن سر سوزن شود. سر سوزن حرارت داده شده، سپس عصب ارسال کننده سیگنال های درد را می سوزاند تا سیگنال های درد به مغز ارسال نشوند. این فرآیند برای هر عصب تکرار می شود.
تسکین درد به وجود آمده در اثر فرآیند فرسایش بسامد رادیویی، می تواند از شش ماه تا یکسال، یا حتی بیشتر دوام داشته باشد. این فرآیند دارای ریسک پایین و به صورت سرپایی انجام می پذیرد.
قبل از انجام عمل عصب ژنیکولار
لطفاً پزشک خود را از داشتن هر گونه عفونت، استفاده از آنتی بیوتیک ها، یا استفاده از رقیق کننده های خون، مطالع سازید. داروهای تجویز شده نسخه ای را طبق برنامه و قبل از انجام فرآیند مصرف کنید.
داروهای آنتی-کُلاژن معمولاً قبل از انجام تزریق، برای مدت کوتاهی متوقف خواهند شد. لطفاً با پزشک خود در صورت استفاده از رقیق کننده های خونی، و برای متوقف کردن امن مصرف این داروها مشورت کنید.
از باردار نبودن خود در زمان انجام فرآیند اطمینان حاصل کنید. شب قبل از انجام تزریق ستون فقرات، آزمایش ادرار بارداری را انجام داده و نتایج را قبل از انجام فرآیند به پرستار گزارش دهید. قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس (که در حین فرآیند استفاده می شود) می تواند منجر به ایجاد نقص های تولدی و سقط های احتمالی گردد. اگر شما مطمئن نیستید، فرآیند خود را لغو کرده و آن را تا زمانی که دیگر باردار نباشید، به تعویق بیاندازید.
دستورالعمل های پس از کم شدن اثر بیهوشی
- پس از انجام فرآیند، وقت ملاقاتی را برای پیگیری با پزشک خود تنظیم کنید (6 هفته پس از انجام فرآیند).
- پس از انجام فرآیند، رانندگی نکنید یا با ماشین آلات حداقل 24 ساعت کار نکنید.
- روز انجام فرآیند، در فعالیت های سخت شرکت نکنید.
- پس از انجام فرآیند، دوش گرفتن ایرادی ندارد. هیچ گونه حمام یا زیر آب رفتن تا 48 ساعت مجاز نمی باشد.
- شما قادر خواهید بود تا بانداژها را 24 ساعت پس از انجام فرآیند باز کنید. در صورت مشاهده قرمزی یا نشانه های عفونتی مانند گرما، ترشحات، یا مجموعه ای از چرک ها در محل تزریق، تماس حاصل کنید.
- شما می توانید به درمان ها و رژیم غذایی معمول خود بازگردید.
- بر طبق توصیه های پزشک خود، به مصرف داروهای رقیق کننده خون / آنتی-کُلاژِن / آنتی پلاکت خود بازگردید.
- افرادی که با بیماری دیابت دست و پنجه نرم می کنند، باید سطح قند خون خود را سه بار در روز و به مدت سه روز پس از انجام فرآیند اندازه گیری کنند.
عوارض احتمالی
با اینکه هر دو فرآیند به عنوان درمان های درد با ریسک پایین در نظر گرفته شده اند، اما هرگونه فرآیند پزشکی می تواند به ایجاد عوارض منتهی شود. با این که نادر است، ولی عوارض احتمالی ناشی از انجام فرآیند بلاک عصب ژنیکولار عبارتند از:
- آرتروز چرکی (التهاب مفصل که توسط عفونت به وجود آمده باشد).
- عکس العمل های آلرژیک نسبت به داروهای بیهوشی،
- درد شدید یا عفونت در نقاط سوزن زده یا محل های دیگر،
- درد شدیدتر می شود یا به تدریج افزایش پیدا می کند.
- بی حسی در ماهیچه پا یا ضعف که بیشتر از 8 ساعت زمان خواهد برد.
- تب،
- اختلال در عملکرد مثانه یا روده.
دلیلی برای زندگی کردن با زانو درد مزمن در حالی که فرآیندهای کم تهاجمی مانند درمان بلاک زانو ژنیکولار در دسترس می باشد، وجود ندارد. با یک پزشک درباره گزینه های درمانی موجود مشورت کنید و با یکدیگر بهترین مسیر را برای دستیابی به تسکین درد انتخاب کنید.
چه کسانی باید از بلاک عصب ژنیکولار به وسیله فرسایش بسامد رادیویی جلوگیری کنند؟
بلاک عصب ژنیکولار نباید بر روی بیمارانی که موارد زیر را دارند، اجرا شود:
- این فرآیندها نباید بر روی بیمارانی که شرایط زیر را دارا هستند، صورت پذیرد:
- آلرژی ها نسبت به داروهای بیهوشی یا استروئیدها
- عفونت های باکتریایی موضعی یا سیستمی
- بارداری
- اختلالات خونریزی
- تومورها
- نارسایی قلبی تراکمی کنترل نشده یا دیابت
- زمانی که ریسک استفاده از داروهایی مانند آسپرین و داروهای آنتی پلاکتی/ رقیق کننده های خونی بیشتر از فایده انجام فرآیند شود.
منع مصرف های مرتبط برای بیمارانی که در آن ها دستگاه های ضربان ساز کار گذاشته شده است
