هرگز صدا دادن زانوی خود را دست کم نگیرید چون حتما تق تق زانو چه چیزی برای گفتن دارد به ویژه اگر شما ۵۰ سال به بالا سن دارید. صدا دادن خفیف زانو در هنگام راه رفتن طبیعی است اما اگر صدا دادن این عضو زیاد بود باید به فکر چاره باشید. در صورتی که صدا دادن و تق تق زانو بیش از حد نرمال و طبیعی باشد باید جدی گرفته شود. برای تشخیص علت صدا دادن زانو فرد باید به پزشک مراجعه کند. تق تق زانو ممکن است خود نشانه بیماری دیگری باشد که باید مورد معالجه قرار بگیرد.
علت تق تق زانو چیست؟
غضروف در مفصل سالم زانو نقش ضربه گیر و عمل میکند و باعث میشود که در فاصله ناحیه در هنگام راه رفتن بدون احساس درد و به راحتی روی هم بلغزند. در صورتی که غضروف آسیب دیده باشد یا از بین رفته باشد به علت از بین رفتن این بافت حیاتی، استخوان‌های زانو شروع به ساییده شدن روی یکدیگر خواهند کرد. ساییدگی استخوان‌ها روی هم زمانی به وجود می‌آید که کشکک زانو مطابقت صحیح خود را از دست بدهد و نتواند عملکرد طبیعی داشته باشد. عضلات چهار سر ران به چهار عضله گفته میشود که در کشکک به هم متصل میشوند. در صورتی که یکی از این عضلات خیلی ضعیف یا خیلی سفت باشد مطابقت این عضو به طور کامل بر هم می‌‌خورد و باعث میشود کشک پایداری خود را از دست بدهد و در نتیجه زانو آسیب ببیند. صدا دادن زانو همیشه باعث احساس درد نمی‌شود اما گاهی اوقات درد زیادی را به دنبال دارد. به طور کلی صدا دادن زانو نشان دهنده یک مشکل بسیار جدی در این عضو است.
صدا دادن و تق تق زانو نشانه چیست؟
آیا زانوی شما صدا می‌دهد؟ احتمالاً صدا دادن زانو جای نگرانی ندارد و تق تق زانو علامت و نشانه یک مشکل حاد نیست. تعداد زیادی از مفاصل بدن تق تق میکند و زانو یکی از این مفاصل است که تق تق کردن آن بسیار شایع است. اکثر افراد در هنگام انجام دادن حرکت اسکات یا خم کردن پاهای خود دچار صدا دادن زانو میشوند. در صورتی که تق تق کردن زانو با درد یا تورم همراه نباشد جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد. شاید برای شما جالب باشد بدانید که چرا زانوها صدا می‌دهند؟ با بالا رفتن سن بافتی که روی استخوان را می‌‌پوشاند و غضروف نام دارد نقاط ناهمواری را به وجود می‌آورد. هنگامی که شما می‌ایستید یا حرکت اسکات را انجام می‌دهید به علت ساییده شدن سطوح سخت تر زانوها روی هم شاهد صدا دادن زانو خود خواهید بود. صدا دادن زانو میتواند به بافتی ارتباط داشته باشد که رباط نام دارد و یک استخوان را به استخوان دیگر متصل می‌نماید و هنگامی که شما شروع به راه رفتن می‌کنید یا مفصل روی استخوان به حرکت در می‌آید سفت و منقبض شود. اگر تق تق کردن و صدا دادن زانوی شما باعث بروز درد یا تورم شده است باید به پزشک مراجعه کنید زیرا این امر میتواند نشان دهنده یکی از مشکلات زیر باشد:
پارگی مینیسک
مینیسک به دیسکی گفته میشود که حالت آن شبیه C است و بین زانو قرار دارد و مانند ضربه گیر عمل میکند. این بالشتک ضربه گیر به توزیع یکسان وزن بدن کمک میکند تا از ساییده شدن استخوان‌ها روی هم جلوگیری گردد. پارگی مینیسک اغلب به علت چرخش ناگهانی یا سایر موارد در هنگام انجام فعالیت ورزشی به وجود می‌آید. پارگی مینیسک در افراد جوان معمولاً در هنگام انجام فعالیت‌های تروماتیک به وجود می‌آید اما بهتر است بدانید که با بالا رفتن سن، مینیسک به راحتی دچار پارگی خواهد شد.
آسیب دیدگی یا تحلیل رفتگی غضروف
گاهی اوقات غضروفی که روی استخوان‌های ما قرار دارد آسیب میبیند و به چند تکه تقسیم میشود و بین مفاصل گیر می‌افتد. معمولاً زانو با بروز تورم به این نوع آسیب دیدگی پاسخ می‌دهد. غضروف زانو نیز نازک میشود و آسیب میبیند که معمولاً از این وضعیت تحت عنوان آرتروز یاد میشود. برخی از افراد می‌‌گویند که در هنگام راه رفتن متوجه میشوند که زانوی آنها صدا می‌دهد. استئوآرتریت شایع ترین نوع آرتروز است که معمولاً افراد میانسال را درگیر میکند.
آرتروز زانو
در تحقیقی که اخیرا انجام شده است محققان متوجه شدند که تق تق کردن زانو میتواند یک نشانه مبنی بر بروز استئوآرتریت زانو باشد البته به شرط آنکه شما در یک گروه سنی خاص قرار داشته باشید. تحقیقات نشان داده که حدود ۳۵۰ نفر که دچار استئوآرتریت هستند در ابتدا دچار تق‌تق زانو شده‌اند به این ترتیب صدا دادن و تق تق کردن زانو در مفاصل زانو باعث میشود که ریسک بروز استئوآرتریت در افراد مختلف افزایش پیدا کند. محققان به ارزیابی افرادی پرداخته‌اند که بین سنین ۴۰ تا ۷۹ سال قرار داشتند و سن متوسط آنها ۶۱ سال بوده است. از میان افرادی که وجود استئوآرتریت طی یک سال گذشته در آنها تشخیص داده شده است در عکس برداری از زانوی بیش از ۷۰ درصد از آنها علائم و نشانه‌های بیماری تحلیل برنده زانو مشاهده شده است. این افراد در ابتدای شروع تحقیق همیشه دچار درد زانو و صدا دادن این عضو نمی‌شدند.
ارزیابی فاکتورهای خطر
خب اکنون این سوال مطرح میشود که این نتایج به دست آمده چه چیزی را ثابت میکند؟ این تحقیق نشان داده که اگر این افراد دچار تق تق زانو باشند در مقایسه با افرادی که زانوی آنها صدا نمی‌دهد طی مدت یک سال آینده دچار درد زانو خواهد شد. انجام دادن تحقیقات بیشتر در افرادی که مفاصل آنها صدا می‌دهد و در عکس برداری توسط اشعه ایکس علائم و نشانه‌های استئوآرتریت مشاهده شده است اما دچار درد زانو نیستند می‌توانند در تشخیص روش‌های درمانی برای انجام اقدامات فوری سودمند باشد. همیشه صداهایی که از زانو شنیده میشود نشان دهنده وجود یک مشکل نیست به این ترتیب اگر زانوی شما صدا می‌دهد بهتر است به پزشک خود اطلاع بدهید تا به انجام عکس برداری از آنها بپردازد و علائم و نشانه‌های استئوآرتریت را ارزیابی نماید.
پیش بینی وضعیت زانو
در این تحقیق فقط افرادی که بین ۴۵ تا ۷۹ سال سن داشتند مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند به همین دلیل این نتایج فقط شامل افرادی است که در این گروه سنی قرار دارند. هیچ گونه نشانه و علامتی وجود ندارد که نشان دهد صدا دادن و تق تق کردن زانو چند سال بعد باعث بروز استئوآرتریت در افراد جوان خواهد شد. مکانیسمی که باعث تق تق کردن یا صدا دادن مفصل زانو میشود نامشخص است اما به نظر می‌‌رسد که با استئوآرتریت زانو ارتباط دارد. البته این اختلال تنها علت صدا دادن زانو محسوب نمی‌شود. افرادی که در این بازه سنی قرار دارند ممکن است از پزشک خود بخواهند به بررسی علایم و نشانه‌های استئوآرتریت در آنها بپردازد. اگر شما در این گروه سنی قرار ندارید اما زانوی شما صدا می‌دهد لازم نیست توسط پزشک ارزیابی شوید زیرا هیچ راهی برای درمان این علائم و نشانه‌ها وجود ندارد. در حال حاضر تشخیص زود هنگام صدا دادن زانو با تاثیرات مثبت قابل توجهی همراه نیست. می‌‌توان به کمک برخی روش‌ها و انجام عکس برداری از زانو به بررسی صدا دادن زانو و علائم و نشانه‌های استئوآرتریت پرداخت. افرادی که دچار استئوآرتریت هستند و علائم و نشانه‌های این اختلال در آنها تشخیص داده شده است باید سعی کنند تا تناسب اندام داشته باشند و از انجام دادن فعالیت‌هایی که باعث میشود ریسک بروز آسیب دیدگی زانو افزایش پیدا کند خودداری نمایند.
علائم و نشانه‌های صدا دادن زانو چیست؟
مهمترین علامت ای که باعث نگرانی میشود به وضعیتی ارتباط دارد که تق تق کردن زانو باعث میشود دامنه حرکات این عضو دستخوش تغییر شود. در اکثر افراد این وضعیت خطری ندارد و معمولاً به عنوان یکی از عوارض بالا رفتن سن در نظر گرفته میشود. هنگامی که غضروف بین مفاصل شروع به تحلیل رفتگی میکنند در برخی نقاط خاص ناصاف میشود. آنچه که شما در هنگام صدا دادن زانو می‌شنوید میتواند به حرکت کردن نقاط سفت زانو روی یکدیگر، سفت شدن بافت‌هایی که استخوان‌ها را به هم متصل میکنند یا ترکیدن حباب‌های هوا به علت تغییر در فشار درون مفصل ارتباط داشته باشد. همین! پس جای نگرانی وجود ندارد.
از زانوهای خود مراقبت کنید
اولین گام برای بررسی صدا دادن زانو به شرح زیر می‌باشد:
- شناسایی علت بروز صدا دادن زانو (سفت شدن عضلات همسترینگ و ضعف عضلات ران و مواردی از این قبیل(
- طراحی یک برنامه برای درمان علت مشکل ایجاد شده که میتواند شامل انجام دادن تمرینات کششی و ورزش درمانی باشد.
- استفاده از داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب در صورت نیاز
- استفاده از کمپرس یخ در صورت نیاز
- استفاده از وسایل ثابت کننده زانو مانند بریس در صورت لزوم
- انجام عمل جراحی آرتروسکوپی در صورتی که هیچ یک از روش‌های بالا باعث بهبود شما نشده باشد.
چگونه زانوهای سالمی داشته باشیم؟
- ورزش کردن به صورت مداوم میتواند باعث تقویت پا و زانو شود. ورزش کردن به کمک وزنه یا طناب ورزشی یا دو بار در هفته انجام دادن برخی حرکات بدنسازی از قبیل اسکات و لانج، پیاده روی، کوه نوردی یا استفاده از دوچرخه ثابت باعث میشود که عضلات شما قوی شوند و بتوانید از زانوهای خود محافظت کنید.
- قبل از ورزش کردن بدن خود را گرم کنید. گرم کردن بدن و ورزش سنگین در شرایطی که عضلات و مفاصل بدن سرد هستند میتواند باعث بروز آسیب دیدگی شود.
- همیشه بدن خود را منعطف نگه دارید. قبل از ورزش کردن به انجام دادن حرکات کششی پویا بپردازید و عضلات خود را در جهات مختلف بکشید. پس از ورزش کردن به انجام حرکات کششی ایستا بپردازید و حدود ۳۰ ثانیه این کار را ادامه دهید. این فرایند به جلوگیری از بروز آسیب دیدگی کمک خواهد کرد. به طور منظم به انجام حرکات کششی در عضلات جلو و پشت ران خود بپردازید.
