بسیاری از افراد با افزایش سن، دچار سفتی و سختی مفاصل میشوند. برخی نیز ممکن است به دلیل مشکلات پزشکی و انتخاب شیوه زندگی دچار سفتی مفصل شوند. بعضی اوقات، افراد میتوانند مفاصل سفت را در خانه درمان کنند.
بسیاری از کسانی که سفتی مفصل را تجربه میکنند، پس از نشستن برای مدت طولانی یا بعد از بیدار شدن از خواب، آن را احساس میکنند. بعضی از افراد نیز ناراحتی خفیفی را در مفاصل خود تجربه میکنند که بعد از حرکت دوباره از بین میرود. در برخی دیگر نیز سفتی مفاصل بیشتر طول میکشد و ناراحت کنندهتر است.
سفتی یا خشکی مفصل زانو در یک یا هر دو زانو یک مسئله شایع است. سفتی زانو ممکن است در اثر صدمات، مشکلات مکانیکی یا فشارهای جسمی روی زانو ایجاد شود مانند وزن اضافی. عدم انعطافپذیری یا قدرت نیز میتواند از عوامل مؤثر بر خشکی زانو باشد. سفت شدن زانو به ویژه در صورت آسیبدیدگی زانو یا بیماریهایی مانند نقرس، ورم مفاصل یا عفونت محتمل است.
مهم است که در هنگام بروز سفتی مفاصل به پزشک مراجعه کنید. پزشک میتواند علت سفت شدن زانو را مشخص کند و در کنار هم میتوانید یک برنامه درمانی برای برطرف کردن وضعیت خود تهیه کنید. ممکن است به معاینه بدنی، آزمایشات تصویربرداری یا آزمایش خون نیاز داشته باشید.
ممکن است شما به یک پزشک متخصص در فیزیوتراپی یا مشکلات عضلانی و اسکلتی عضلانی و مفاصل یا یک روماتولوژیست مراجعه کنید. اگر به عمل جراحی نیاز داشته باشید، به یک جراح ارتوپدی ارجاع داده میشوید.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت میتوانید با شماره تلفنهای 02188898444 – 02122780702 تماس حاصل فرمایید.
علل سفتی زانو، و آنچه میتوانید انجام دهید
در اینجا به دلایل مختلف سفتی زانو و اصول اساسی مدیریت علائم مرتبط با آن اشاره شده است. ابتدا درباره درد صحبت خواهیم کرد. درد یک مکانیسم دفاعی بدن است که به منظور جلوگیری از تشدید آسیب استفاده میشود. زانوها ممکن است به دلیل آسیب، استفاده بیش از حد یا مشکلات پزشکی تورم کنند. این تورم میتواند منجر به احساس سفتی و درد در زانو شود. تورم ممکن است به صورت خفیف باشد، بنابراین شما ممکن است همیشه آن را تشخیص ندهید مگر اینکه آسیب جدی به زانوتان وارد شود. به دلیل اینکه تورم ممکن است قابل مشاهده نباشد، ممکن است به عنوان سفتی زانو احساس شود.
هر نوع ورمی باعث محدود شدن حرکت میشود زیرا در این حالت فضای کمتری در زانو وجود دارد. تحریک، خونریزی داخلی و آسیب دیدگی در زانو میتواند منجر به تشکیل مایعات اضافی در مفصل زانو شود. آرتروز، نقرس و تومورها یا کیست مشکلاتی هستند که میتوانند باعث تورم نیز بشوند.
درد و تورم دو مکانیسم بدن شما برای محافظت از خود است. آنها میتوانند منجر به سفتی در زانو شوند. حالا بیایید دلایل احتمالی را بررسی کنیم.
رباطهای آسیبدیده
صدمات رباطها میتواند در اثر تروما یا فشار بیش از حد زانو ایجاد شود. این آسیبها اغلب در افراد بسیار فعال یا هنگام ورزش انجام میشود. اگر یکی از رباطهای زانو دچار پارگی یا آسیب شود، ممکن است خونریزی داخلی ایجاد شود. این امر باعث تورم، سفتی و محدود شدن حرکات میشود.
مینیسک آسیبدیده
آسیب به مینیسک هنگامی ایجاد میشود که غضروف بین استخوانهای مفصل زانو دچار اسیبدیدگی یا پارگی شود. این اتفاق زمانی رخ میدهد که به زانوی شما فشار وارد شود، یک اتفاق شایع در ورزش که در اثر چرخش و توقف ناگهانی میافتد. پارگی مینیسک ممکن است در هنگام انجام کاری به سادگی بلند شدن سریع از وضعیت اسکوات یا هنگام استفاده از پلهها نیز اتفاق بیفتد. بیماریهای دژنراتیو مانند استئوآرتریت نیز میتوانند باعث پارگی مینیسک شوند.
پارگی مینیسک میتواند باعث درد و تورم شود. ممکن است حرکت دادن کامل زانو برای شما دشوار باشد، و همچنین ممکن است زانوی شما در یک موقعیت خاص قفل شود. این محدودیتهای حرکتی منجر به سفتی در زانو میشود.
سفتی بعد از عمل جراحی زانو
متداولترین انواع جراحی زانو عبارتند از:
- بازسازی ACL
- آرتروسکوپی زانو
- ترمیم رباط زانو
- رهاسازی جانبی
- ترمیم یا پیوند مینیسک
- منیسککتومی
- شکستگی ریز
- برداشتن پلیکا
- ترمیم تاندون
- تعویض کامل مفصل زانو
برخی از سختیهای زانو بعد از عمل طبیعی است و با مراقبت مناسب میتوان آن را بهبود بخشید. مهم است که شما اقدامات مناسبی را برای بهبودی کامل و جلوگیری از سفت شدن زانو بعد از عمل انجام دهید. برای انجام تمرینات توانبخشی برای تقویت قدرت، پایداری و انعطافپذیری زانوی خود وقت بگذارید. ممکن است چند هفته قبل از بازگشت به فعالیتهای عادی خود نیاز باشد این تمرینات را انجام دهید. بازگشت به کار و فعالیتهای بدنی ممکن است سه تا شش ماه طول بکشد.
بریس و عصا
اگر از بریس زانو استفاده میکنید یا پزشک آن را برای شما تجویز کرده است، مطمئن باشید که بریس کاملا اندازه و مناسب شماست. هنگام استفاده از بریس دقت کنید که باید بتوانید دو انگشت را زیر بند قرار دهید. اگر دو انگشت به سختی در زیر بند جا میشود یا اگر میتوانید انگشت سوم را نیز در زیر بند جا دهید، باید سفتی آن را تنظیم کنید. زمان استفاده از بندها معمولا به مدت دو تا شش هفته است.
اگر پزشکتان به شما توصیه کرده که به هیچ وجه روی زانوی خو فشار وارد نکنید، باید از عصا استفاده کنید تا زمانی که پزشکتان اجازه دهد آن را کنار بگذارید. حداقل دو هفته یا تا زمانی که پزشکتان اجازه نداده از وان، شنا یا وان آب گرم استفاده نکنید. یک رژیم غذایی سالم را دنبال کنید و به میران زیاد مایعات بنوشید. غذاهای پر فیبر مانند میوه و سبزیجات تازه بخورید تا حرکات روده شما منظم باشد. این امر در دورهای که نمیتوانید به خوبی و مانند همیشه راه بروید به شما کمک میکند.
استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید
استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید دو نوع آرتریت شایع هستند که میتوانند منجر به سفت شدن زانو شوند. استئوآرتریت باعث از بین رفتن غضروف در زانو و مشکلات بدخیم زانو میشود. آرتریت روماتوئید باعث صدمه به غضروف مفاصل شده و در نهایت منجر به التهاب زانو میشود. هر دو نوع آرتریت میتوانند باعث محدود شدن عملکرد و دامنه حرکت زانو، ناهنجاری و سفتی آن شوند.
ورزشهایی که باعث تقویت گروههای عضلانی اطراف زانو میشوند ممکن است به دامنه حرکت و پایداری زانوی شما کمک کند.
عضلات ضعیف و قوی
حفظ انعطافپذیری عضلات اطراف زانو که در حمایت از بدن شما بسیار موثر هستند، ممکن است به کاهش یا جلوگیری از سفت شدن زانو کمک کند. تصور میشود که پا و باسن قوی باعث کاهش سفتی زانو میشود.
چگونگی تسکین خشکی مفاصل
قبل از شروع تحقیق درباره گزینههای درمانی باید به پزشک مراجعه کنید. بهترین راه برای یافتن یک روش درمانی مناسب تعیین علت ایجاد مشکل است. پزشک شما میتواند مسئله را تشخیص دهد و یک روش مناسب برای کاهش سفتی و جلوگیری از سایر علائم به شما توصیه کند. در اینجا به چند روش درمانی که پزشک ممکن است برای درمان ناراحتی شما پیشنهاد کند اشاره کردهایم:
- داروهای بدون نسخه میتوانند علائم خفیف درد مفاصل را تسکین دهند. NSAID هایی مانند آسپرین، ناپروکسن و ایبوپروفن اغلب برای درمان آرتروز استفاده میشوند.
- کمپرس سرد یا گرم میتواند کمک کننده باشد. سرما باعث کاهش تورم و گرما باعث تسکین ماهیچهها و مفاصل میشود.
- استروئیدها میتوانند در کاهش تورم و التهاباتی که باعث سفتی میشود، نقش موثری داشته باشند.
- فیزیوتراپی و ورزش به بهبود تحرک و حفظ وزن سالم کمک میکنند که به نوبه خود میتواند سفتی مفصل را کاهش دهد.
- گلوکوزامین سولفات مادهای شیمیایی است که به طور طبیعی در مایع اطراف مفاصل ایجاد میشود. مصرف گلوکزامین سولفات به عنوان یک مکمل میتواند باعث تسکین درد و سفتی شود.
- مصرف مکملهای روغن ماهی نیز میتواند خشکی مفصل را کاهش دهد.
- در صورت آسیبدیدگی مفصل زانو، محافظت از آن با یک بریس باکیفیت میتواند باعث کاهش آسیب شود و حتی روند بهبود را سرعت ببخشد. گزینههای مختلفی برای پشتیبانی از زانو در دسترس است که هر کدام مزایای مختلفی دارند.
- پوشیدن آستین زانو یک درمان عالی برای زانوهای خشک است. مواد مورد استفاده در آسیتنهای فشردهسازی سبک و راحت هستند و از ماهیچههای اطراف محافظت می نند و پایداری زانو را بهبود میبخشند. آستینهای زانو مقرون به صرفه و ساده برای استفاده هستند و در اندازههای مختلف در دسترس میباشند. این آستینها برای درمان تورم زانو، درد خفیف زانو، آرتروز، اسپری، ضعف، تحریک غضروف و تاندونیت ایدهآل هستند.
ترمیم جراحی درد، سفتی و خشکی زانو
فقط وقتی جراحی را انتخاب کنید که خشکی زانو در زندگی و فعالیتهای شما تداخل ایجاد کند. در صورتی که روشهای درمانی غیرجراحی خشکی و سفتی زانوهای شما را تسکین ندهند، ممکن است تعویض کامل یا جزئی مفصل زانو گزینه مناسبی باشد. جراحی آرتروسکوپی میتواند غضروف سفت را از بین ببرد. در مورد جوانب مثبت و منفی هر روش با پزشک خود صحبت کنید.
چه ورزشهایی مناسب برای کاهش سفتی زانو وجود دارد
انجام تمرینات برای زانوهای سفت باعث افزایش خونرسانی و دامنه حرکت زانوهای شما شده و انعطافپذیری زانوها را افزایش میدهد. تقویت بافتها و عضلات پشتیبان زانو برای جلوگیری از آسیبدیدگی مجدد مهم است. تمرینات سختی زانو که باعث انعطافپذیری زانو میشود بسیار مهم است. نکته اصلی این است که به آرامی شروع کنید و به مرور زمان سختی ورزش را افزایش دهید. در زیر برخی از بهترین تمرینات برای تسکین درد و سفتی زانو وجود دارد. همیشه قبل از شروع هرگونه تمرین ورزشی با پزشک خود مشورت کنید.
اسکوات دیواری
برای انجام این تمرین:
- روی زمین دراز بکشید، پای راست خود را خم کنید و پای چپ را روی زمین دراز کنید.
- عضلات چهارسر ران خود را سفت کنید، به آرامی پای چپ خود را بلند کنید تا جایی که هر دو زانو به یکدیگر برسند.
- این حالت را به مدت 3 تا 5 ثانیه نگه دارید، سپس به آرامی پای خود را پایین بیاورید.
- پاها را عوض کنید و جرکت را برای پای بعدی نیز تکرار کنید.
- این حرکت را با 5 تا 10 تکرار در هر پا را انجام دهید.
بالا بردن یک پا
برای انجام این تمرین:
- به پهلو دراز بکشید و پاهای خود را صاف کنید و روی هم قرار دهید.
- یک دست را روی مفصل ران خود قرار دهید و بازوی دیگر را بالای سر خود بکشید.
- پای بالایی را به آرامی بلند کنید. این وضعیت را برای 5 ثانیه نگه دارید.
- جهت خود را تغییر دهید و حرکت را تکرار کنید.
در هر پا 10 تا 15 بار حرکت را تکرار کنید.
کشش همسترینگ نشسته
برای این تمرین:
- روی تشک بنشینید، پاهایتان را در مقابل خود دراز کنید، کف دستهایتان را روی زمین قرار دهید، و کمر خود را صاف نگه دارید.
- به آرامی دستان خود را به سمت مچ پا بکشید تا زمانی که احساس کشیدگی را در پشت زانو و در همسترینگ خود احساس کنید.
- این موقعیت را به مدت 30 ثانیه نگه دارید ، سپس استراحت کنید.
- 5 تا 10 بار این حرکت را تکرار کنید.
نکاتی در مورد کشش و تمرینات زانو
هنگام انجام حرکات کششی و تمرینات زانو، مهم است که برای به دست آوردن حداکثر مزایا چند دستورالعمل را دنبال کنید. این نکات عبارتند از:
- همیشه بعد از گرم شدن عضلات، کشش را شروع کنید.
- به جای فشار آوردن به خود در حرکات کششی، حرکات را به راحتی انجام دهید تا از پارگی عضلات جلوگیری کنید. موقعیت را برای 15 تا 60 ثانیه یا 5 تا 10 نفس عمیق نگه دارید و 3 یا 4 بار تکرار کنید.
- حداقل به مدت 10 دقیقه در روز و 2 تا 3 بار در هفته انجام دهید. بهتر است تا جایی که ممکن است کشش کوتاه و تعداد آن را بیشتر کنید. کشش اغلب میتواند به افزایش انعطافپذیری و دامنه حرکت شما کمک کند.
- از فرم و حالت مناسب استفاده کنید. تمرین در مقابل آینه ممکن است به رعایت این مورد کمک کند و یا اینکه کسی هنگام ورزش کردن به شما نگاه کند.
- هر دو طرف بدن را به طور مساوی بکشید.
- ماهیچههای سفت را بیش از حد نکشید و یا آنها را مجبور نکنید بیش از حد توانشان کشش و فشار را تحمل کنند.
- به نقطه یا مرز حساس خود نزدیک شوید بدون اینکه فشار بیش از حد به آن وارد کنید و باعث درد شوید.
نتیجه گیری
با اینکه سفتی زانو یک مشکل شایع است اما میتوانید برای بهبودی آن و جلوگیری از عود مجدد آن اقدام کنید. به برنامه عملی خود متعهد باشید که نتایج مثبتی را برای شما به همراه خواهد داشت. زمان استراحت، یخ درمانی و بلند کردن پا را انجام دهید تا زمانی که زانوی شما کاملاً بهبود یابد. یک برنامه کششی و ورزشی را شروع کنید و در تمرین خود هماهنگ باشید.
اگر اقدامات لازم را برای بهبود وضعیت زانوی خود انجام دادهاید اما مشکل شما حل نشده است، به پزشک مراجعه کنید، به خصوص اگر درد و سفتی زانو فعالیت و حرکات طبیعی شما تحت تأثیر قرار داده است. در صورت بروز درد شدید یا علائم دیگر، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.