پوکی استخوان زانو یک بیماری است که بر استحکام استخوان‌های زانو تأثیر می‌گذارد. در ابتدا، با رشد ما، استخوان به سرعت تشکیل می‌شود. با این حال، با افزایش سن، این روند ممکن است معکوس شود. بنابراین، از ۳۵ سالگی، بدن شما شروع به از دست دادن مقدار مشخصی از مواد استخوانی می‌کند. در نتیجه استخوان‌های شما قدرت و تراکم کمتری دارند. در صورتی که از دست دادن استخوان زیاد باشد، دچار «نازک شدن استخوان» یا پوکی استخوان می‌شوید. و در این صورت استخوان‌های شما راحت‌تر از حد معمول می‌شکنند، مخصوصاً بعد از تصادف.
یکی از علت‌های اصلی پوکی استخوان زانو، آرتروز مفاصل زانو و یا روماتیسم مفصلی می‌باشد که در صورت درمان نشدن به مرور زمان ممکن است منجر به پوکی استخوان شوند. در صورت شدید بودن وضعیت آرتروز زانو، امکان درمان بدون جراحی ممکن است و تنها راه درمان جراحی تعویض مفصل زانو می‌باشد.
بنابراین توصیه می‌شود در صورت داشتن هرگونه علائم زانو درد، آرتروز زانو و پوکی استخوان برای درمان به پزشک مراجعه شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ی درمان‌های بدون جراحی برای درد مفاصل، زانودرد و پوکی استخوان و یا برای رزرو نوبت در کلینیک توانبخشی امید با شماره تلفن‌های ۰۲۱۸۸۸۰۱۸۰۰و۰۲۱۲۲۷۸۰۷۰۲ تماس حاصل فرمایید.
آرتروز زانو و پوکی استخوان
استئوآرتریت نوع رایج آرتریت زانو، از بین رفتن تدریجی بافت محافظ به نام غشای سینوویال است که با آزاد کردن مایع برای روان کردن مفاصل از مفصل زانو حمایت می‌کند. نتیجه زوال مایع سینوویال می‌تواند اصطکاک دردناک ناشی از تماس استخوان با استخوان باشد. علاوه بر این، خارهای استخوانی دردناک می‌توانند از بین بروند و در ناحیه زانو باقی بمانند و حتی باعث درد شدید شوند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، بدن با تولید مایع برای احاطه و محافظت از مفصل زانو واکنش نشان می‌دهد که به نوبه خود باعث کاهش دامنه حرکتی زانو و حتی درد بیشتر می‌شود. استئوآرتریت زانو مانند زوال مفصل زانو برگشت ناپذیر است.
همانطور که گفته شد، درمان نکردن آرتروز زانو منجر پوکی استخوان و درد شدید در زانوها می‌شود. معمولا درد پوکی استخوان در زانوها بقدری شدید است که بیماران نمی‌توانند بدون کمک عصا یا واکر راه بروند. فعالیت‌های روزمره مانند بالا رفتن یا پایین آمدن از پله به یک تجربه دلخراش تبدیل می‌شود.
درمان‌های بدون جراحی آرتروز زانو چیست؟
ورزش و کاهش وزن
مدیریت غیرجراحی آرتروز زانو با کاهش وزن و تقویت عضلات شروع می‌شود. هر پوند وزن می‌تواند تا ۶ پوند به مفصل زانو در حین فعالیت فشار وارد کند. افراد دارای اضافه وزن نسبت به افراد با وزن مناسب، در سنین پایین‌تر و با شدت بیشتری به آرتروز مبتلا می‌شوند.
قدرت عضلانی نیز حیاتی است. عضلات اطراف مفصل زانو به عنوان ضربه‌گیر برای فشاری که فعالیت‌های روزانه و ورزش بر روی مفصل وارد می‌کند عمل می‌کنند. هرچه عضلات قوی‌تر باشند، استرس بیشتری را می‌توانند جذب کنند.
تمرینات تقویت عضلات چهارسر ران، همسترینگ و ساق پا شامل اسکات، پرس ساق پا و کشش ساق پا است. این تمرینات باید بدون درد باشد و با خمیدگی محدود زانو، نه بیشتر از ۴۵ درجه انجام شود. تمرینات قلبی عروقی مانند دوچرخه سواری، دستگاه ورزشی پله نوردی، اسکیت بازی و شنا نیز کمک کننده خواهد بود. تمرینات تقویتی را حداقل سه بار در هفته انجام دهید.
بریس
بریس‌های زانو برای استئوآرتریت کمپارمنتال داخلی (آرتریت در داخل مفصل زانو) در دسترس هستند. این بریس‌ها با کاهش وزن از سمت آسیب دیده زانو کار می‌کنند. بریس‌ها باید سفارشی ساخته شوند و ممکن است گران باشند.
دارو
علاوه بر کاهش وزن و تقویت، داروهای ضد التهابی ممکن است به کاهش علائم کمک کنند. بدون نسخه، داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) شامل آسپرین، ایبوپروفن (Advil) و ناپروکسن (Aleve) هستند. داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی قوی شامل ایندوسین، دی ای ای پرو، رلافن، سلبرکس، لودین و موبیک هستند. استامینوفن (تیلنول) نسبت به سایر داروها برای التهاب کمتر موثر است. اگر داروی ضد انعقاد مصرف می‌کنید، با احتیاط از داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی استفاده کنید.
مکمل‌های غذایی
مکمل‌هایی مانند سولفات گلوکزامین و سولفات کندرویتین به طور گسترده استفاده می‌شوند اما تحت نظارت سازمان غذا و دارو نیستند. گلوکزامین جزء اصلی بافت همبند از جمله غضروف است. سولفات کندرویتین در پروتئوگلیکان‌ها یافت می‌شود که به ثبات غضروف کمک می‌کند. کندرویتین به صورت مکمل از غضروف گاو و گوساله گرفته می‌شود. چندین مطالعه بالینی در حال ارزیابی اثربخشی و نظارت بر هرگونه عوارض جانبی طولانی مدت گلوکزامین و کندرویتین هستند.
مکمل روان کننده
مایع سینوویال مفصل زانو بسیار چسبناک است که محیطی بدون اصطکاک ایجاد می‌کند. اسید هیالورونیک (HA) در مایع سینوویال (و بیشتر بافت‌های بدن) وجود دارد. در یک فرد بالغ سالم، اسید هیالورونیک مایع سینوویال دارای وزن مولکولی ۵ تا۴ میلیون است و ساختار مارپیچی را تشکیل می‌دهد که خاصیت ارتجاعی و ویسکوسیته را برای مایع سینوویال فراهم می‌کند. اسید هالورونیک همچنین برای تثبیت غضروف مفصلی به پروتئوگلیکان‌ها متصل می‌شود.
با آرتروز زانو وزن مولکولی اسید هالورونیک کاهش می‌یابد و باعث می‌شود مایع سینوویال لزج کمتری داشته باشد و منجر به افزایش اصطکاک شود.
تزریق هیالگان یک مایع ژل مانند، روانکاری اضافی و جذب شوک در مفصل زانو و همچنین کاهش اصطکاک یا مالش را فراهم می‌کند. با این حال، تنها حدود ۵۰ درصد از افرادی که تزریق را دریافت می‌کنند، تسکین علائم را تجربه می‌کنند. زانو هر هفته یک تزریق به مدت سه هفته دریافت می‌کند. تزریق ممکن است شش ما بعد دوباره تکرار شود. ممکن است تا پنج تزریق انجام شود، اما مطالعات هیچ تفاوتی در تسکین علائم پس از ۳ یا ۵ تزریق نشان نمی‌دهند.
تزریق کورتیزون
تزریق کورتیزون به مفصل زانو می‌تواند برای عود کردن علائم موثر باشد زیرا کورتیزون یک داروی ضد التهابی با اثر مستقیم است. با این حال، تزریق مکرر کورتیزون ممکن است غضروف مفصلی را خراب کند. این تزریقات باید با احتیاط استفاده شوند.
چه زمانی جراحی برای آرتروز زانو لازم است؟
تعویض مفصل زانو یک روش جراحی است که باعث کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی در بسیاری از بیماران مبتلا به آرتریت شدید زانو می‌شود. معمولاً بیماران پس از درمان‌های غیرجراحی (مانند داروهای ضد التهابی اصلاح کننده فعالیت یا تزریقات مفصل زانو) که نتوانسته‌اند علائم آرتریت را تسکین دهند، تحت این جراحی قرار می‌گیرند. جراحان تعویض زانو را برای بیش از سه دهه به طور کلی با نتایج عالی انجام داده‌اند. اکثر گزارش‌ها دارای نرخ موفقیت ده ساله بیش از ۹۰ درصد هستند.
علائم پوکی استخوان زانو
بیماران مبتلا به پوکی استخوان زانو ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- شکستگی استخوان زانو پس از تصادف
- درد مداوم مفصل زانو و استخوان
- خشکی و گرفتگی مکرر زانو
- ناتوانی در برخاستن و نشستن
- زانودرد در حین راه رفتن
- درد شدید زانو پس از زمین خوردن
نحوه درمان و پیشگیری از پوکی استخوان و زانو درد
چند درمان طبیعی برای پوکی استخوان وجود دارد. همه این درمان‌ها می‌توانند به شما در بهبود سلامت استخوان زانو و کاهش علائم پوکی استخوان و زانو درد کمک کنند.
برخی از آنها عبارتند از موارد زیر:
انجام ورزش منظم
این اولین راه برای درمان زانو درد و پوکی استخوان است. به طور کلی، انجام ورزش منظم می‌تواند به بهبود سلامت کلی شما، بهبود سلامت استخوان‌ها و تامین انرژی بیشتر کمک کند. بنابراین، اگر می‌خواهید استخوان‌های سالم‌تر و قوی‌تری داشته باشید و همچنین از پوکی استخوان پیشگیری کنید، انجام ورزش روزانه بسیار مهم است. برخی از ورزش‌هایی که می‌توانید انتخاب کنید عبارتند از بازی تنیس، وزنه‌های آزاد، ایروبیک، پیاده‌روی، ورزش تعادلی، ورزش انعطاف‌پذیری، کشش باند و غیره. بیماران باید ۳۰ دقیقه تمرینات تقویتی و هوازی را به مدت ۵ روز در هفته انجام دهند.
کاهش مصرف نمک
ممکن است بین از دست دادن استخوان و مصرف زیاد سدیم رابطه‌ای وجود داشته باشد، به خصوص برای کسانی که فشار خون بالا دارند. به طور کلی، نمک می‌تواند مقدار کلسیم دفع شده در عرق و ادرار را افزایش دهد، که در صورت کمبود کلسیم می‌تواند بر تحلیل استخوان تأثیر بگذارد. و تحقیقات نشان می‌دهد که افرادی که فشار خون بالا دارند ممکن است محتوای کلسیم بیشتری در ادرار خود از دست بدهند.
کاهش مصرف نوشابه
هنگامی که صحبت از روش‌های موثر در درمان زانو درد و پوکی استخوان می‌شود، باید به یاد داشته باشید که مصرف نوشابه را محدود کنید. مصرف زیاد کولا با خطر بیشتر پوکی استخوان زانو مرتبط بود. بسیاری از نوشابه‌ها حاوی فسفر هستند که یک ماده معدنی ضروری است که ما به آن نیاز داریم. با این حال، مصرف فسفر باید با کلسیم متعادل شود تا خطر نازک شدن استخوان کاهش یابد. علاوه بر این، مواد موجود در نوشابه‌ها می‌تواند تأثیر منفی بر سلامت استخوان ما داشته باشد.
محدود کردن مصرف کافئین
کافئین می تواند در جذب کلسیم اختلال ایجاد کند، بنابراین کافئین موجود در قهوه، نوشابه یا شکلات باید محدود شود. شما باید مقدار متوسطی از کافئین مصرف کنید، حدود ۳۰۰ میلی گرم در روز. در واقع، این به عنوان یکی از بهترین راه‌ها برای درمان پوکی استخوان زانو شناخته می‌شود که باید به خاطر بسپارید و سپس در اسرع وقت مصرف کافئین را محدود کنید.
ترک سیگار
هنگامی که به دنبال راه‌هایی برای درمان زانو درد و پوکی استخوان هستید، در نظر گرفتن این نکته بسیار مهم است. مواد شیمیایی حاصل از تنباکو می‌تواند بر استحکام استخوان شما تأثیر بگذارد و حتی از دست دادن استخوان شما را بدتر کند. بنابراین، تلاش برای ترک فوری سیگار بسیار مهم است. با ترک سیگار، می‌توانید یائسگی را به تعویق بیندازید و شروع علائم پوکی استخوان زانو را کاهش دهید.
دریافت ویتامین D
ویتامین D برای سلامت استخوان‌ها مهم است و بیشتر توسط بدن شما پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید ساخته می‌شود. با این حال، اشعه ماوراء بنفش می‌تواند تولید ویتامین D شما را تحریک کند، بنابراین بدن شما ممکن است به اندازه نیاز شما این ویتامین را تامین نکند. بنابراین، باید بیشتر ویتامین D را از غذاها و مکمل‌ها مصرف کنید.
دریافت کلسیم
بدن ما همچنین به کلسیم کافی نیاز دارد تا استخوان‌هایمان قوی و سالم بماند. مصرف روزانه توصیه شده کلسیم در بزرگسالان بالای ۵۰ سال حدود ۱۰۰۰ میلی گرم در روز است. شما می‌توانید ۱۰۰۰ میلی گرم کلسیم را با مصرف موارد زیر دریافت کنید:
- نوشیدن شیر بدون چربی یا نیمه چرب در روز
- خوردن ۵۰ گرم پنیر سفت یا یک قابلمه ماست یا ۵۰ گرم ساردین.
- خوردن شیر سویا غنی شده با کلسیم، نان و برخی سبزیجات مانند بامیه، اسفناج، کلم پیچ و شاهی و برخی میوه‌ها مانند انجیر خشک، زردآلو خشک.
- مصرف مکمل‌های کلسیم پس از مشورت با پزشک یا یک متخصص معتبر!
مراقب داروهایی که مصرف می‌کنید باشید
در واقع، برخی از داروها می‌توانند خطر ابتلا به پوکی استخوان زانو را به دلیل کورتیکواستروئیدهای ضد التهابی که می‌توانند باعث نازک شدن استخوان شوند، افزایش دهند. برخی از داروهایی که هنگام مصرف باید مراقب آنها باشید عبارتند از:
- مهارکننده‌های پمپ پروتونی مانند Prevacid و Prilosec
- داروهای ضد افسردگی
