دیکلوفناک دارویی است که برای درمان درد، تورم و گرفتگی استفاده می‌شود و در بسیاری از موارد از جمله آرتروز، درد قاعدگی، میگرن و سایر بیماری‌ها مورد استفاده است. این دارو در فرمول‌ها و مارک‌های مختلفی وجود دارد که برای اهداف خاص استفاده می‌شود و ممکن است حاوی مقادیر مختلف دارویی باشد. به عنوان مثال، فرم پودیر (کامبیا) دیکلوفناک برای درمان سردرد میگرنی مصرف می‌شود. این دارو همچنین به عنوان یک درمان موضعی ارائه می‌شود، که معمولاً برای درد اسکلتی عضلانی استفاده می‌شود. دیکلوفناک یک داروی ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) است. این ماده با کاهش موادی در بدن که باعث درد و التهاب می‌شوند، احساس درد را کاهش میدهد.
چرا دیکلوفناک تجویز می‌شود؟ (موارد مصرف)
دیکلوفناک یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) است که برای درمان درد اسکلتی عضلانی خفیف تا متوسط تجویز می‌شود.
به تسکین موارد زیر کمک می‌کند:
- گرفتگی، سفتی و التهاب ناشی از آرتروز، آرتریت روماتوئید و اسپوندیلیت آنکیلوزان.
- درد اسکلتی – عضلانی به دلیل پیچ خوردگی، دررفتگی یا دلایل دیگر باشد.
- سردرد میگرنی و انواع دیگر سردرد.
- گرفتگی‌های قاعدگی دردناک.
- درد قبل و بعد از عمل.
- درد ناشی از سنگ کلیه و سنگ صفرا
- بیماری‌های عروقی کلاژن
- سندرم فلتی
دیکلوفناک با جلوگیری از اثرات آنزیم سیکلو اکسیژناز و در نتیجه کاهش سنتز پروستاگلاندین‌ها که عامل ایجاد درد و التهاب هستند، عمل می‌کند.
چه زمانی نباید دیکلوفناک مصرف شود؟ (موارد منع مصرف)
دیکلوفناک در بیماران دارای شرایط زیر توصیه نمی‌شود:
- آلرژی به دیکلوفناک یا هر داروی ضد التهاب غیر استروئیدی دیگر
- آسم یا مشکلات تنفسی
- سابقه زخم معده یا خونریزی معده
- بیماری شدید کلیه یا کبد
- گزارش واکنش آلرژیک پس از مصرف آسپرین
- درمان درد در پیوند بای پس عروق کرونر (CABG)
- احتباس مایعات یا ورم
برای جلوگیری از بسته شدن زودرس مجرای تصلب شرایین باید از مصرف دیکلوفناک در بارداری به خصوص در سه ماهه سوم خودداری شود. مصرف دیکلوفناک در دوران شیردهی یا هنگام زایمان نیز توصیه نمی‌شود.
دوز دیکلوفناک چقدر است؟
دوز انواع مختلف دیکلوفناک:
دوز خوراکی:
- دوز توصیه شده دیکلوفناک سدیم یا پتاسیم در بزرگسالان ۲۵ میلی گرم تا ۵۰ میلی گرم سه بار در روز بعد از غذا است.
- حداکثر دوز روزانه ۱۵۰ میلی گرم یک بار در روز بعد از غذا است.
- دوز قرص‌های دیکلوفناک سدیم با انتشار وسیع ۱۰۰ میلی گرم یک بار در روز است.
- حداکثر دوز روزانه در درمان آرتریت روماتوئید ۲۲۵ میلی گرم بعد از غذا است.
دوز تزریقی:
دوز تجویز شده برای بزرگسالان ۵/۳۷ میلی گرم است که برای هر ۶ تا ۸ ساعت به صورت وریدی تجویز می‌شود. حداکثر دوز روزانه ۱۵۰ میلی گرم یک بار در روز است.
قطره چشم:
۱ قطره ۴ بار در روز یا طبق دستور پزشک چشم در چشم آسیب دیده مجاز است. هنگام استفاده از قطره‌های دیکلوفناک از لنزهای تماسی نرم استفاده نکنید.
کاربرد موضعی:
ژل یا کرم دیکلوفناک را دو بار در روز بر روی قسمت آسیب دیده استفاده کنید یا طبق دستور پزشک مصرف نمایید. روی پوست باز شده استفاده نکنید. پچ دیکلوفناک نیز موجود است که باید هنگام شستشو برداشته شود.
شیاف:
دوز بزرگسالان:
شیاف‌های دیکلوفناک باید یک تا سه بار در روز با حداکثر دوز ۱۵۰ میلی گرم در مقعد قرار گیرند.
دوز کودک:
دوز شیاف دیکلوفناک طبق سن متفاوت است اما معمولاً بین ۱ تا ۳ میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن در روز در دو یا سه دوز مجزا مصرف می‌شود.
دیکلوفناک چگونه باید مصرف شود؟
دانستی‌های لازم درباره نحوه ی استفاده از داروی دیکلوفناک:
- قرص‌های دیکلوفناک برای استفاده خوراکی باید از طریق دهان به همراه غذا مصرف شوند تا از ناراحتی معده جلوگیری شود.
- گرانول‌های دیکلوفناک با مخلوط کردن گرانول‌ها با مقدار کافی آب و بلع فوری استفاده می‌شوند.
- محتویات قرص‌های روکش دار را نجوید، خرد نکنید و نشکنید.
عوارض جانبی دیکلوفناک چیست؟
در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک (کهیر، مشکل تنفسی، تورم در صورت یا گلو) یا واکنش شدید پوستی (تب، گلودرد، سوزش چشم، درد پوست، بثورات پوستی قرمز یا بنفش همراه با تاول و لایه لایه شدن)
در صورت مشاهده علائم حمله قلبی یا سکته مغزی، به فوریت‌های پزشکی اطلاع دهید: درد قفسه سینه که به فک یا شانه شما منتشر می‌شود، بی حسی یا ضعف ناگهانی در یک طرف بدن، دشواری در گفتار، احساس تنگی نفس.
در صورت داشتن موارد زیر مصرف دیکلوفناک را متوقف کنید و بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
- اولین علامت بثورات پوستی، هر چقدر هم خفیف باشد.
- علائم شبیه آنفولانزا.
- مشکلات قلبی – تورم ، افزایش سریع وزن، احساس تنگی نفس ؛
- مشکلات کلیوی – ادرار کم یا عدم ادرار، ادرار دردناک یا مشکل در ادرار کردن، تورم در دست‌ها یا پاها، احساس خستگی یا تنگی نفس
- مشکلات کبدی – حالت تهوع، اسهال، درد معده (سمت راست بالا)، خستگی، خارش، ادرار تیره، زردی (زردی پوست یا چشم). یا
- علائم خونریزی معده – مدفوع خونی یا قیری، سرفه کردن خون یا استفراغی که شبیه دانه‌های قهوه است.
- عوارض جانبی شایع ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سو هاضمه، باد گلو، تهوع، استفراغ، درد معده ؛
- اسهال، یبوست ؛
- سردرد، سرگیجه، خواب آلودگی ؛
- تست‌های آزمایشگاهی غیرطبیعی
- خارش، تعریق
- گرفتگی بینی؛
- افزایش فشار خون ؛
- تورم یا درد در دست‌ها یا پاها.
این لیست کاملی از عوارض جانبی نیست و ممکن است موارد دیگری نیز رخ دهد. برای مشاوره پزشکی در مورد عوارض جانبی با پزشک خود تماس بگیرید.
تداخلات دارویی دیکلوفناک چیست؟
تداخل‌های دارویی با دیکلوفناک:
- تجویز همزمان دیکلوفناک و آسپرین یا سایر داروهای استروئیدی به دلیل خطر افزایش اثرات سو توصیه نمی‌شود.
- داروهایی مانند متوترکسات و سیکلوسپورین نباید با دیکلوفناک مصرف شود تا از احتمال سمی شدن کلیه جلوگیری شود.
- دیكلوفناك ممكن است اثر كاهنده فشار خون در داروها را برای كاهش فشار خون از جمله مهاركننده‌های ACE مانند لیزینوپریل، انالاپریل، پریندوپریل و رامیپریل را در صورت مصرف همزمان، كاهش دهد.
- دیکلوفناک ممکن است اثرات ناتریورتیک (از دست دادن سدیم) داروهای ادرار آور فروزماید و تیازید را کاهش دهد و بیماران باید از نظر علائم و نشانه‌های نارسایی کلیه تحت نظر قرار گیرند.
- وارفارین در صورت مصرف با دیکلوفناک منجر به خطر جدی خونریزی دستگاه گوارش می‌شود.
- لیتیوم در صورت مصرف همزمان با دیکلوفناک منجر به افزایش سطح لیتیوم پلاسما و کاهش پاکسازی لیتیوم از کلیه می‌شود.
- القاکننده‌های آنزیمی مانند ریفامپیسین ممکن است سطح دیکلوفناک خون را کاهش دهد، در حالی که مهارکننده‌های آنزیمی مانند ووریکونازول ممکن است سطح آن را افزایش دهد.
شرایط نگهداری دیکلوفناک چگونه است؟
شرایط نگهداری:
- در دمای اتاق کنترل شده بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد نگهداری کنید.
- دور از نور و رطوبت بیش از حد نگهداری کنید.
- دور از دسترس اطفال نگه دارید.
