درمان کشیدگی و پارگی رباط صلیبی زانو جلویی و خلفی (ACL,PCL
هنگام دویدن، ورزش کردن و انجام فعالیت‌های مختلف، ممکن است به مفصل زانو و بافت‌های اطراف آن فشار بسیار زیادی وارد شود که این فشار‌ها میتوانند منجر به آسیب‌دیدگی و پارگی رباط‌های زانو شوند. رباط‌ها یا همان لیگامنت‌ها بافت‌های نواری‌شکل بسیار محکمی هستند که استخوان‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند. دو رباط بسیار مهم در مفصل زانو، رباط صلیبی قدامی (ACL) و رباط صلیبی خلفی (PCL) هستند که استخوان ران پا را به استخوان ساق پا متصل می‌کنند . هرچند این رباط‌ها بسیار مقاوم هستند اما اعمال فشار بیش از حد به این رباط‌ها می‌تواند موجب کشیده شدن بیش از حد آنها و حتی پارگی آنها شود. در حدود یک‌پنجم از آسیب‌های زانو که در حین انجام ورزش اتفاق می‌افتند، موجب آسیب‌دیدن رباط صلیبی قدامی (ACL) می‌شوند. پارگی رباط آسیبی دردناک و بسیار آزاردهنده است اما در اغلب موارد با به‌کارگیری روش‌های درمانی غیرجراحی، با موفقیت درمان می‌شود.
فهرست مقاله
رباط های صلیبی زانو کدام اند؟
مفصل زانو دارای چهار رباط است که هر یک از آنها ممکن است دچار آسیب شوند:
- همانطور که در بالا گفته شد، رباط صلیبی قدامی (ACL) یکی از اصلی‌ترین رباط‌های زانو است که استخوان ران و ساق پا را به هم متصل می‌کند. آسیب‌های رباط ACL یکی از عوامل شایع درد و ناتوانی مفصل زانو است. این آسیب در زنان بیشتر از مردان شایع است.
- رباط صلیبی خلفی (PCL) دومین رباط بزرگ زانو است که استخوان ران و ساق پا را به هم متصل می‌کند.
- رباط جانبی خارجی (LCL) استخوان ران پا را به استخوان نازک‌نی (استخوان کوچکی که در کنار استخوان ساق پا یا همان درشت‌نی قرار دارد) متصل می‌کند.
- رباط جانبی داخلی (MCL)استخوان ران پا را به قسمت داخلی استخوان ساق پا (درشت نی) متصل می‌کند.
علل آسیب رباط‌های زانو چیست؟
عوامل زیر میتوانند باعث پارگی و کشیدگی رباط‌های صلیبی شوند:
- چرخش زانو
- وارد شدن ضربه‌ی شدید به زانو
- راست کردن زانو با فشار بیش از حد
- پریدن یا افتادن روی زمین با زانوی خمیده
- از حرکت ایستادن ناگهانی در هنگام دویدن
- انتقال وزن ناگهانی از یک پا به پای دیگر
این آسیب‌ها در بین بازیکنان فوتبال، بسکتبال، اسکی، بیسبال و ژیمناستیک بیشتر شایع است.
علائم آسیب رباط‌های زانو چیست؟
تشخیص آسیب یا پارگی رباط ACL (و همچنین سایر رباط‌های زانو) مشکل است. اما با این حال، خود بیمار به محض بروز آسیب، سریعا تشخیص می‌دهد که زانویش دچار مشکلی جدی شده است، چرا که درد شدیدی دارد، دامنه حرکتی مفصلش محدود شده و زانویش به سرعت ورم کرده است. علائم پارگی رباط زانو عبارتند از:
- درد زانو که اغلب ناگهانی وشدید است
- شنیدن صدای بلندی از زانو در هنگام بروز آسیب
- تورم زانو
- احساس ناپایداری و بی‌ثباتی زانو
- عدم توانایی وارد کردن وزن بر زانو یا احساس درد شدید در هنگام وارد آوردن وزن
- حساسیت به لمس در اطراف مفصل زانو
- احساس درد و ناراحتی در هنگام راه رفتن
در صورتی که سریعا برای درمان پارگی رباط ACL و سایر رباط‌های زانو اقدامی صورت نگیرد، این آسیب‌ها، تا سال‌ها بعد همچنان برای شخص مشکلاتی مانند خالی کردن زانو، ایجاد می‌کند.
در صورتی که دچار آسیب شدیدی شده‌اید که فکر می‌کنید می‌تواند منجر به پارگی رباط‌های زانو شده باشد، لازم است سریعا به متخصص طب فیزیکی مراجعه کنید.
تشخیص
برای تشخیص قطعی پارگی رباط‌های صلیبی زانو، به انجام معاینات کامل و دقیق نیاز است. در صورتی که زانوی شما بر اثر خونریزی ورم کرده باشد، پزشک این خون را با سرنگ بیرون می‌کشد. همچنین لازم است تصاویر رادیوگرافی و اسکن ام.آر.آی از زانو گرفته شوند تا ساختارهای درون زانو به دقت بررسی شوند و مشخص شود که تا چه حد آسیب دیده‌اند. ممکن است بسته به نتایج معاینات اولیه، نیاز به انجام تست‌های دیگری نیز باشد.
روش‌های درمان پارگی رباط زانو چیست؟
در صورتی که آسیب رباط زانو خفیف یا متوسط باشد، با استراحت کافی به مرور زمان خوب می‌شود. شما به یک متخصص طب فیزیکی ارجاع داده می‌شوید تا برنامه‌ی فیزیوتراپی ویژه‌ای برای شما تدوین کند و روند بهبودی شما را تسریع بخشد. شما می‌توانید از روش‌های زیر برای بهبودی خود بهره ببرید:
- استراحت دادن به زانو: از وارد کردن وزن زیاد بر روی زانو خودداری کنید. ممکن است برای مدتی لازم باشد از عصا استفاده کنید.
- سرد کردن زانو: برای کاهش درد و تورم، بر روی زانوی خود کمپرس سرد قرار دهید. این کار را هر سه یا چهار ساعت یکبارو هر بار به مدت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه انجام دهید و تا ۲ الی ۳ روز این روند را تکرار کنید و یا تا زمانی که ورم زانو بخوابد، این کار را ادامه دهید.
- بانداژ فشاری: از یک باند کشی یا زانوبند کشی برای کنترل تورم زانو استفاده کنید.
- پوشیدن زانوبند طبی: برای ایجاد ثبات در مفصل زانو و جلوگیری از آسیب مجددمی توانید یک زانوبند طبی بپوشید. ممکن است پزشک برای محافظت از زانوی شما در برابر ناپایداری و خالی کردن زانو، بریس مخصوص تجویز کند. همچنین ممکن است پزشک برای محافظت بیشتر از مفصل زانوی شما، توصیه کند که از عصا استفاده کنید و روی زانوی آسیب‌دیده‌ی خود وزن نیاندازید.
- مصرف داروهای ضدالتهاب و مسکن: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) مانند آسپرین و ایبوبروفن موجب کاهش درد و التهاب زانو می‌شوند. البته این داروها میتوانند برخی عوارض جانبی داشته باشند و باید تنها در مواقع خاص استفاده شوند، مگر این که پزشک شما دستوالعمل دیگری به شما داده باشد.
- ورزش: در صورتی که پزشک به شما توصیه کرده است، تمرینات کششی و تقویتی زانو را انجام دهید.
- فیزیوتراپی: انجام فیزیوتراپی بعد از آسیب‌های رباط زانو بسیار مفید است. فیزیوتراپی موجب بهبود دامنه‌ی حرکتی زانوی آسیب‌دیده می‌شود. همچنین ممکن است تمریناتی برای تقویت عضلات پشتیبان مفصل زانو تجویز شود.
روش‌های مکمل یا جایگزین که در فیزیوتراپی به کار می‌روند عبارتند از:
- ماساژ بافت‌های نرم
- درمان دستی
- الکتروتراپی (مانند روش اولتراسوند)
- اصلاحات بیوفیدبک
- اوزون‌تراپی
- تزریق PRP
- لیزرتراپی
- هیدروتراپی یا آب درمانی
در موارد پارگی شدید رباط‌های خارجی نیاز به انجام جراحی می‌باشد. در صورتی که رباط از استخوان جدا شده باشد، مجددا به استخوان پیوند زده می‌شود و در صورتی که در جای دیگری در میانه‌های رباط پارگی ایجاد شده باشد، این پارگی ترمیم می‌شود.
ریکاوری پس از آسیب رباط زانو چگونه است؟
مدت زمان ریکاوری به این موضوع بستگی داردکه میزان آسیب‌دیدگی شما چقدر است. همچنین بدن افراد مختلف نیز با سرعت متفاوتی بهبود پیدا می‌کند. شما برای سرعت بخشیدن به روند ریکاوری پس از آسیب‌دیدگی به کمک یک متخصص طب فیزیکی نیاز دارید تا به بهبودی شما نظارت داشته باشد و در مراحل مختلف ریکاوری، درمان‌ها و توان‌بخشی‌های لازم را برای شما تجویز کند. در صورتی که پزشک شما اجازه دهد، در حین گذراندن روند ریکاوری می‌توانید فعالیت دیگری انجام دهید که به زانوی شما آسیب نمی زند. برای مثال دوندگان میتوانند در مدت زمان ریکاوری به شنا بپردازند.
چگونه می‌توانم از آسیب رباط زانو جلوگیری کنم?
پیشگیری از آسیب‌های رباط زانو کار مشکلی است، چرا که این آسیب‌ها معمولا بر اثر یک حادثه یا تصادف غیرمنتظره رخ می‌دهند. اما رعایت برخی احتیاط‌های لازم می‌تواند ریسک بروز این آسیب را کمتر کند:
- با انجام مداوم تمرینات کششی و قدرتی، عضلات ران پای خود را منعطف و قوی نگه دارید.
- قبل از انجام فعالیت فیزیکی، بدن خود را گرم کنید.
- بعد از اتمام فعالی فیزیکی یا جلسه‌ی تمرینی، با انجام حرکات کششی، بدن خود را سرد کنید.
- هرگز به طور ناگهانی شدت تمرینات خود را افزایش ندهید و به صورت تدریجی در تمرینات خود تغییر ایجاد کنید.
