درمان و توانبخشی پارگی مینیسک دسته سطلی زانو(bucket handle)
پارگی دسته سطلی، نوعی پارگی منیسک است که روی زانو تأثیر می‌گذارد. تخمین زده می‌شود که حدود ۱۰ درصد از پارگی‌های منیسک از نوع پارگی دسته سطلی هستند. این نوع پارگی‌های مینیسک اغلب در مردان جوان اتفاق می‌افتند. در حالی که انواع مختلفی از پارگی‌های مینیسک وجود دارد، درمان پارگی دسته سطلی به طور سنتی مشکل تر است (اما قطعاً غیرممکن نیست).
از آنجا که بسیاری از پارگی‌های دسته سطلی در افراد جوان و سالم رخ می‌دهند، جراحی می‌تواند به شما در حفظ فعالیت و رهایی از درد کمک کند. در حالی که بهبود این بیماری می‌تواند چندین ماه طول بکشد، اغلب می‌توانید با گذشت زمان و انجام فیزیوتراپی به فعالیت‌های فیزیکی کامل خود بازگردید.
در کلینیک توانبخشی و فیزیوتراپی امید پس از معاینه دقیق بیمار یرنامه درمانی با رویکرد پلکانی تجویز خواهد شد. درمان در این رویکرد از روش‌های ساده آغاز می‌شود و در صورت لزوم روش‌های پیچیده تر تجویز خواهند شد.
منیسک دسته سطلی چیست؟
شما دو منیسک در زانوی خود دارید: میانی (درونی) و جانبی (بیرونی). مینیسک میانی شما به شکل C است و از قسمت داخلی زانوی شما محافظت می‌کند. مینیسک جانبی شما U شکل است و بر روی نیمه بیرونی مفصل زانو قرار دارد. هر مینیسک به کاهش کلی فشار روی مفصل زانو کمک می‌کند. با این حال، مینیسک‌ها دچار پارگی می‌شوند.
یک پارگی دسته سطلی، یک پارگی تمام ضخامت مینیسک است که اغلب در بخش داخلی مینیسک میانی اتفاق می‌افتد. پارگی‌های دسته سطلی سه برابر بیشتر از مینیسک‌های جانبی، در مینیسک‌های میانی رخ می‌دهند. نام “دسته سطل” اشاره به اینکه چگونه یک بخش از مینیسک دچار پارگی می‌شود و می‌تواند مانند دسته روی سطل، به راحتی به طور معلق حرکت کند، دارد. گاهی اوقات بخش مینیسک پاره شده ممکن است به راحتی حرکت کند و در مفصل زانو فرو رود.
علل پیدایش پارگی دسته سطلی چیست؟
در حالی که شما می‌توانید یک پارگی دسته سطلی مینسک را در هر سنی تجربه کنید، این عارضه بیشتر در افراد جوان‌تر که در فعالیت‌های ورزشی منظم شرکت می‌کنند، رخ می‌دهد . پارگی‌های مینیسک اغلب به علت آسیب‌های پیخ خوردن مانند محکم کوبیدن زانو و پا با شدت و تغییر وزن و یا چرخش با سرعت اتفاق می‌افتند. مینیسک‌ها معمولاً هنگامی که شما در ۳۰ سالگی خود قرار دارید، شروع به تضعیف می‌کنند و این باعث می‌شود افراد این سن و سنین بالاتر بیشتر در معرض آسیب باشند.
راه‌های دیگری که می‌توانید یک پارگی دسته سطلی را تجربه کنید عبارتند از:
- بالا رفتن از پله‌ها
- قوز کردن
- برداشتن گام غلط در هنگام راه رفتن و چرخاندن زانو
گاهی اوقات، به علت تغییرات دژنراتیو در مفصل زانو، شما می‌توانید یک پارگی دسته سطلی مزمن داشته باشید. هنگامی که آرتروز باعث می‌شود استخوان‌های مفصل زانو به یکدیگر سائیده شوند، این ناحیه‌ها ممکن است به جای صاف بودن، غیرعادی و خشن شوند. این تغییرات باعث می‌شود که پارگی دسته سطلی به راحتی رخ دهد.
علائم پارگی دسته سطلی چیست؟
علامت اصلی پارگی مینیسک، درد و ناراحتی است. گاهی اوقات درد ممکن است به زانو و یا هر لبه از مفصل زانو گسترش یابد. علائم دیگری که اغلب به طور خاص همراه با پارگی دسته سطلی است وجود یک مفصل قفل شده زانو است. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که مفصل پس از خم شدن به طور کامل صاف نمی‌شود.
علائم دیگری که ممکن است با یک پارگی دسته سطلی تجربه کنید عبارتند از:
سفتی
پارگی‌های دسته سطلی اغلب با پارگی رباط صلیبی جلویی (ACL) همراه هستند. برخی از علائم که می‌توانند نشان‌دهنده پارگی ACL باشند عبارتند از:
- مشکل تحمل وزن در زانو
- بی ثباتی زانو
- صدا دادن زانو هنگام حرکت
- درد شدید
هر دو بیماری برای کمک به بهبود و و بازگشت به تحرک، نیاز به مداوا توسط دکتر دارند.
چه وقت باید به دکتر مراجعه کنید؟
اگر هنگام ورزش یک صدای تق مانند واضح از زانوی خود شنیدید، یا درد شدید، تورم یا قفل شدگی در زانوی خود تجربه کردید، باید به دکتر مراجعه نمایید. او علائم ناراحتی را از شما خواهد پرسید و ممکن است مطالعات تصویربرداری برای شما توصیه کنند . این مطالعات اغلب شامل یک تصویرسازی تشدید مغناطیسی (ام ار آی)(MRI) می‌شود. پزشکتان ممکن است یک پارگی دسته سطلی را در زانوی شما شناسایی کند اگر دارای یک نشانه “PCL دولایه متمایز” باشید که در آن رباط صلیبی خلفی (PCL) به علت آسیب دیدگی منیسک دولایه دیده می‌شود.
درمان پارگی دسته سطلی چیست؟
درمان اولیه
درمان پارگی مینیسک بر تحت کنترل نگه داشتن درد و التهاب تمرکز دارد. مداوای سنتی و گذشت زمان ممکن است بهترین اقدام باشند، به ویژه در مورد یک پارگی جزئی، و یا بسته به جایی که در منیسک، آسیب وجود دارد.
RICE، که به معنی استراحت، یخ، فشرده سازی و بالابردن است، درمان استاندارد است. برای چند روز اول پس از آسیب، باید هر سه یا چهار ساعت به مدت ۳۰ دقیقه یخ روی ناحیه درد اعمال شود. اعمال یخ به کم کردن درد و ناراحتی کمک خواهد کرد. قرار دادن زانو در یک باند الاستیک و مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن یا دارویی که بتوانید درد را تحمل کنید، همچنین باعث کاهش تورم می‌شود. با این درمان، می‌توانید به تدريج به فعالیت‌های عادی بازگردید.
PRP
درمان دیگر که بعضی از پزشکان برای پارگی مینیسک استفاده می‌کنند درمان پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) است . این یک روش درمان غیر جراحی است. در حالی که امیدوار کننده است، اما نتایج ممکن است همیشه خیلی قاطع نباشند. محققان همچنان در حال بررسی گزینه‌های غیر جراحی مانند این هستند.
جراحی
پزشکان معمولاً جراحی را برای ترمیم پارگی دسته سطلی، با چند استثناء توصیه می‌کنند. اول، اگر شما یک پارگی دسته سطلی مزمن دارید که علائم متداول را ایجاد نمی‌کند، معمولاً پزشکتان عمل جراحی را توصیه نخواهد کرد. دوم، اگر سابقه ابتلا به آرتروز شدید (مانند آرتروز درجه ۳ یا درجه ۴) هستید، ترمیم پارگی دسته سطلی ممکن است نشانه‌های درد در زانوی شما را از بین نبرد.
در حالت ایده‌ال، یک پزشک قادر به ترمیم مینیسک پاره شده از طریق جراحی است. پزشکان معمولاً این کار را از طریق آرتروسکوپی زانو انجام می‌دهند. این کار شامل ایجاد برش‌های کوچک و قرار دادن ابزار در این برش‌ها برای دسترسی به مفصل زانو و ترمیم ناحیه آسیب دیده است. همچنین پزشکان ممکن است در صورت امکان، قسمت‌های آسیب دیده را به هم بخیه بزنند.
گاهی اوقات پزشک نمی‌تواند آسیب را ترمیم کند. در این حالت، بخش آسیب دیده را خارج خواهد کرد. در حالی که این کار می‌تواند علائم فوری را کاهش دهد، ممکن است فرد نسبت به استئوآرتریت زودرس آسیب پذیرتر باشد.
مدت زمان بهبودی پس از جراحی چقدر است؟
پس از جراحی، حدود دو هفته زمان بهبودی نیاز است تا زمان برای فیزیوتراپی مکرر و درمان مناسب زانو برای اطمینان از بازگشت سریع به فعالیت‌های طبیعی وجود داشته باشد. به عنوان بخشی از فیزیوتراپی، علاوه بر درمان هدایت شده، برخی تمرینات نیز به بیماران آموزش داده خواهند شد. بیماران پس از مرخص شدن از بیمارستان، سه بار در هفته به دریافت فیزیوتراپی ادامه خواهند داد. طول دوره توانبخشی به وضعیت بیمار و پیشرفت بهبود، بستگی دارد. اگر یک ترمیم در مینیسک انجام شود، ممکن است دوره بهبود و بازتوانی تا شش هفته با یک زانوبند یا یک عصای زیربغل افزایش یابد .
توانبخشی پس از عمل جراحی چیست؟
فرآیند فیزیوتراپی بستگی به سلامت جسمی و وضعیت کلی بیمار بعد از جراحی دارد. به طور معمول، برنامه فیزیوتراپی بیمار پس از عمل جراحی آرتروسکوپی زانو می‌تواند به سه مرحله تقسیم شود: بازیابی کنترل عضلات پا و کنار گذاشتن عصا، به دست آوردن حرکت و قدرت کامل زانو و بازگشت به فعالیت عادی. بعضی اوقات یک برنامه فیزیوتراپی به عنوان جایگزینی برای جراحی توصیه می‌شود. یا روش‌های درمان سنتی و فیزیوتراپی به عنوان جایگزینی برای عمل جراحی برای کنترل التهاب، درد و تورم توصیه می‌شوند. این درمان شامل روش NICE است که به معنای ضد التهاب‌های غیر استروئیدی، یخ، فشرده سازی و بالا بردن می‌باشد.
تمرین‌های زیر (در سه مرحله) برای بهبود بخشیدن به بهبود بیماران پس از جراحی طراحی شده‌اند. جدول زمانی این مراحل بستگی به بیمار خاص و وضعیت جسمی او و پیشرفت جراحی دارد.
فاز ۱
تمرینات در این فاز اولیه کمک می‌کند تا بیماران تعادل و هماهنگی خود را باز یابند و باید بلافاصله پس از مرخص شدن از بیمارستان شروع شوند. راه رفتن با عصای زیر بغل یک تمرین نیست، اما بخش مهمی از برنامه فیزیوتراپی پس از جراحی است. بیماران باید تا زمانی که کنترل عضلانی بر روی پای خود داشته باشند و بدون احساس درد و ناراحتی، بتوانند وزن خود را روی زانویشان تحمل کنند، از عصاهای ارائه شده توسط فیزیوتراپیست خود استفاده کنند.
تمرینات عضله چهار سر
تمرینات ایزومتریک عضله چهارسر (که تحت عنوان “quad sets” نیز شناخته می‌شود) می‌توانند در موقعیت نشسته یا دراز کشیده آغاز شوند. برای بیماران مبتلا به کمردرد، بهتر است این تمرین در موقعیت نشسته انجام شود. در طول ورزش، زانوی خود را به یک میز یا کف فشار دهید و این حالت را برای ۶ ثانیه حفظ کنید. این تمرین می‌تواند ۱۰ تا ۱۵ بار برای هر مجموعه تکرار شود. دو تا سه مجموعه باید در هر دوره تمرین تکمیل و تکرار شود.
تمرین بلند کردن پا به صورت صاف
تمرین بلند کردن پا به صورت صاف به صورت نشسته یا خوابیده انجام می‌شود. مچ پایی که ورزش را انجام می‌دهد، باید به اندازه زاویه ۹۰ درجه خم شود و زانو تا حد ممکن صاف باشد. سپس، تمام پا و ران از کف به ارتفاع تقریباً ۱ تا ۲/۱ فوت بلند می‌شود و به مدت ۶ ثانیه در هوا نگه داشته می‌شود. این تمرین باید برای هر مجموعه ۱۰ تا ۱۵ بار تکرار شود. دو تا سه مجموعه باید در هر دوره تمرین تکمیل شود. بیماران می‌توانند وزن این تمرین را با اضافه کردن وزنه ۲ پوندی افزایش دهند.
فاز ۲
این تمرینات به بیماران کمک می‌کند وقتی که استفاده از عصا را قطع کرده‌اند، حرکت و قدرت کامل زانو را به دست آورند.
محدوده حرکت ورزش
محدوده حرکت ورزش با نشستن روی میز و آویزان کردن پاها از دو لبه آن، انجام می‌شود. بیماران ممکن است از پای سالم خود برای کمک به صاف کردن (گسترش) و خم شدن (انعطاف) زانو استفاده کنند.
تمرینات دوچرخه
بیماران به محض اینکه زانو دارای دامنه حرکت خوبی است، می‌توانند تمرینات دوچرخه سواری را روی دوچرخه ثابت شروع کنند.
تمرین در دامنه داخلی عضله چهار سر
تمرین در دامنه داخلی عضله چهار سر برای توسعه عضله چهار سر مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای انجام این تمرین، بیماران باید با قرار دادن زانوی بدون درد، روی یک سطح صاف در یک سطح استراحت، دراز بکشند. زانوی آسیب دیده توسط یک بالشتک محکم از سطح میز جدا می‌شود. زانو سپس به طور کامل از موقعیت خمش به اندازه صفر درجه کشیده و تا حدود ۳۰ تا ۴۰ درجه بالا می‌رود. سپس پا به مدت ۶ ثانیه در این حالت نگهداشته می‌شود و سپس به آرامی پایین می‌آید.
در ابتدا، هیچ وزنه برای مچ پا برای این ورزش استفاده نمی‌شود، اما زمانی که بیماران قدرت و توانایی خود را به دست آوردند، می‌توانند تصمیم به اضافه کردن وزنه به مچ پا کنند. بیماران می‌توانند با ۲ پوند شروع کنند و وزنه‌های ۱-۲ را پوندی به مچ خود اضافه کنند.
تمرین‌های فلکسیون زانو
تمرین‌های فلکسیون زانو در حالی صورت می‌گیرد که خمش به گونه‌ای است که صورت به سمت زمین است (خم شدن به سمت شکم اتفاق می‌افتد). پا بر روی یک حوله لوله شده قرار دارد تا از ضربه خوردن انگشتان پا از میز جلوگیری شود. سپس پا به آرامی به روی میز بالا می‌رود و پایین می‌آید. در ابتدا هیچ وزنه‌ای استفاده نمی‌شود، اما زمانی که زانوی بیمار قدرت خود را به دست آورد، می‌توان از وزنه نیز استفاده نمود.
فاز ۳
هنگامی که بیماران به مرحله ۳ برنامه فیزیوتراپی رسیده‌اند، آماده بازگشت به فعالیت بدنی طبیعی هستند. مدت زمان رسیدن به این مرحله بستگی به خود بیمار و پیشرفت بهبودی او بعد از عمل جراحی دارد.
چگونه می‌توانم در حین بهبود، از روش‌های خانگی نیز استفاده کنم؟
هنگامی که بیماران راحت، قادر به راه رفتن با عصا، قادر به نوشیدن مایعات به صورت خوراکی و قادر به ادرار کردن هستند، آنها برای رفتن به خانه از بیمارستان مرخص می‌شوند. در اکثر موارد، بیماران همان روز جراحی، از بیمارستان مرخص می‌شوند. برای کاهش درد و تورم، حتماً پا را در حالی که در منزل هستید، بالا بگذارید و در چند روز اول (۴۸ ساعت)، برای به حداقل رساندن درد و تورم، ۲۰ تا ۳۰ دقیقه و چند بار در روز از یخ برای زانو استفاده کنید. هنگام مرخص شدن، یک نسخه تجویزی برای داروهای کاهش دهنده درد به بیماران ارائه خواهد شد. بیماران در هنگام مصرف داروهای مسکن، باید از رانندگی و استفاده از ابزار آلات خطرناک خودداری نمایند.
بیماران در صورت تأیید و صلاحدید پزشک خود، قادر به دوش گرفتن هستند. در این صورت ممکن است از بیماران خواسته شود که پاهای خود را با پلاستیک بپوشانند تا از خیس شدن بانداژ و محل برش‌ها جلوگیری شود چون احتمال بروز عفونت را افزایش می‌دهد. بیماران به محض اینکه کنترل و تحرک خوبی در زانو داشته باشند، می‌توانند رانندگی کنند. وقتی بیماران می‌توانند وزن خود را به راحتی بر روی پای خود قرار دهند و از کنترل عضلانی خوبی برخوردار باشند، می‌توانند عصای خود را از کنار بگذارند.
اگر بیمار تب ۱۰۱ درجه یا بالاتر، قرمزی یا افزایش درد داشته باشند که با استراحت، یخ یا داروهای مسکن بهتر نمی‌شود، باید با دکتر خود تماس بگیرند.
نشانه‌های زانو درد خطرناک: چه زمانی درد زانو جدی است؟
