اگر به ندرت پیش می‌آید که پای شما بلغزد و زمین بخورید، به نظر نمی‌رسد که زانوی شما مشکلی داشته باشد. اما اگر این اتفاق زیاد پیش بیاید دیگر نمی‌توانیم آن را یک اتفاق عادی در نظر بگیریم. در اینگونه موارد احتمالا شما دچار خمیدگی زانو یا ضعف زانو هستید.
کلینیک سلامت امید یکی از مشهورترین کلینیک‌های ارتوپدی تهران است که سال‌های زیادی است فعالیت می‌کند و همه بیمارانی که در این کلینیک درمان شده‌اند از نتیجه درمان‌شان راضی بوده‌اند و با خوشحالی کلینیک ما را ترک کرده‌اند. در کنار مهارت‌های استثنایی در جراحی‌های تعویض مفصل، مشاوره‌های شخصی ما نیز مفید است و به بسیاری از افراد کمک کرده است تا از نگرانی‌بیرون بیایند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در کلینیک سلامت امید با شماره تلفن‌های ۰۲۱۸۸۸۹۸۴۴۴ – ۰۲۱۲۲۷۸۰۷۰۲ تماس حاصل فرمایید.
علل، علائم و درمان ضعف و بی ثباتی زانو
تصور کنید که در حال دویدن دنبال اتووس هستید و ناگهان زانوی شما خالی می‌شود! یا در حال انجام ورزش موردعلاقه خود هستید و احساس می‌کند زانوی شما خم شده است. خالی کردن زانو می‌تواند یک فکر ترسناک باشد. بسیاری از افراد در مورد دلایل بی‌ثباتی زانو فکر نمی‌کنند تا زمانی که برای آن‌ها اتفاق بیفتد. در این مرحله است که دانستن آنچه اتفاق می‌افتد و چگونگی درمان آن از اهمیت بالایی برخوردار است. این بخش در مورد دلایل اصلی بی ثباتی و ضعف زانوی شماست.
آسیب به رباط صلیبی قدامی
صدمات رباط صلیبی بسیار شایع است و می‌تواند تأثیرات ماندگاری بر روی زانوی شما داشته باشد.
پارگی حاد رباط صلیبی معمولاً مشاهده می‌شود. برخی از افراد صدای بلند و محکمی را توصیف می‌کنند که از چند متر دورتر نیز می‌توان شنید. در طی ۳۰ دقیقه تورم ایجاد می‌شود که می تواند زانو را به دو برابر اندازه طبیعی خود تبدیل کند. علائم رایج پارگی رباط صلیبی شامل موارد زیر است:
- تورم زانو
- بی ثباتی زانو
- از دست دادن دامنه انعطاف و خم شدن زانو
- درد هنگام راه رفتن
بی ثباتی زانو به این دلیل است که وظیفه اصلی رباط صلیبی متوقف کردن حرکت استخوان ساق به جلو در حین چرخش است. بدون پشتیبانی این رباط، ساق پا به جلو حرکت می‌کند و باعث می شود تا زانو خم شود.
چگونگی درمان آن
پزشکان برای بازگرداندن عملکرد طبیعی زانو تمام پارگی‌های رباط صلیبی را عمل می‌کنند. امروزه حداقل ۳ ماه قبل از تصمیم گیری در مورد جراحی، تلاش برای مدیریت غیرجراحی توصیه می‌شود. دلیل این امر این است که اکنون مطالعات بسیاری وجود دارد که نشان می‌دهد حتی ورزشکاران می‌توانند بدون داشتن رباط صلیبی به ورزش سطح بالا بازگردند.
در حال حاضر بسیاری از پزشکان از درمان محافظه کارانه دفاع می‌کنند زیرا احتمال موفقیت آمیز بودن آن زیاد است. حتی اگر درمان محافظه کارانه موفقیت‌آمیز نباشد (بدین معنی که زانوی شما همچنان بی ثبات و ضعیف باشد) می‌توانید بعدا بدون افزایش خطر آسیب در زانو عمل جراحی را انجام دهید.
توانبخشی در مورد آسیب رباط صلیبی منحصر به فرد است زیرا برای هر فرد متفاوت خواهد بود. با این حال، یکسری عناصر اصلی وجود دارد که در همه ثابت است، این موارد عبارتند از:
- تقویت اندام تحتانی و تقویت عضلات هسته بدن
- تمرین دویدن و کاتینگ
- کنترل اندام تحتانی در حین پریدن و کارهای تک پا
- ورزش، تمرینات خاص ورزشی به محض بهبودی شما
- آموزش بازگشت ایمن به ورزش و مدیریت تحمل بار
آرتروز
با روی کار آمدن نسل بزرگ‌تری از کودکان، شاهد افزایش تعداد کل مبتلایان به آرتروز زانو هستیم. آرتروز زانو نوعی بیماری است که عموماً با افزایش سن پیشرفت می‌کند و با از بین رفتن غضروف سالم در زانو مشخص می‌شود. علائم دیگر شامل تشکیل ضایعات استخوانی است که خارهای استخوانی کوچکی در قسمت خارجی مفصل شکل می‌گیرند و رباط‌ها رادر زانو پاره می‌کنند. در نظر داشته باشید که برخی از افراد ممکن است هیچ دردی را تجربه نکنند اما آرتروز زانو در آزمایش اشعه ایکس قابل تشخیص باشد. این امر باعث شد که یکسری توضیحات درباره علائم رایج آرتروز زانو بدهم.
علائم آرتروز با پیشرفت بیماری وخیم‌تر می‌شوند (این علائم ممکن است سال‌ها طول بکشد و راهی برای تشخیص علت آن وجود ندارد)، علائم آرتروز به طور معمول شامل موارد زیر هستند:
- درد و سفتی هنگام صبح
- سفتی و درد هنگام ایستادن بعد از نشستن طولانی مدت
- صدا و سایش مفصل زانو
- تورم و از بین رفتن تدریجی دامنه حرکت زانو
- قفل شدن و بی ثباتی زانو که ممکن است از علائم نادر این بیماری باشد
اگر چه بی ثباتی و ضعف زانوی شما علامت نادری از آرتروز است اما توجه به این نکته بسیار مهم است. علائم مکانیکی مانند بی ثباتی زانو به این معنی است که زانو پایدار نیست و مشاهده این علائم مراجعه به یک جراح ارتوپدی را الزامی می‌کند.
چگونگی درمان آن
متأسفانه در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای آرتروز زانو وجود ندارد. بهترین راه حل ما این است که در نهایت جراحی تعویض مفصل زانو را برای شما انجام دهیم.
اما فکر نکنید که هیچ امیدی نیست، زیرا شواهد خوبی وجود دارد که نشان می‌دهد ورزش و کاهش وزن می‌توانند علائم بیماری را تا ۵۰٪ کاهش دهند.
پارگی مینیسک زانو
پارگی مینیسک می‌تواند با بی ثباتی زانو همراه باشد. چارگی مینیسک به شکل‌های مختلفی می‌تواند رخ دهد، اما آن پارگی‌هایی که همراه با بی ثباتی و ضعف زانو هستند، معمولاً پارگی‌های بزرگ‌تری هستند که به نام “دسته سطلی” شناخته می‌شوند.
پارگی مینیسک معمولاً با حرکات پیچشی تحت فشار پایدار ایجاد می‌شود. این پارگی‌ها ممکن است در اثر فشار زیاد ناشی از حرکات قدرتی ایجاد شوند اما گاهی اوقات نیز ممکن است در اثر اتفاقی به سادگی بلند شدن حاصل شود. معمولاً پارگی‌های حاد مینیسك برای افراد جوان‌تر اتفاق می‌افتد و احتمال بیشتری وجود دارد که این افراد دچار پارگی بزرگ دسته سطلی شوند. با افزایش سن، مینیسک ما بیشتر مستعد پارگی است اما این پارگی‌ها بیشتر در اثر استئوآرتریت به شکل پارگی‌های دژنراتیو هستند.
اگر پارگی بزرگ باشد ممکن است زانو قفل شود و بی ثباتی و ضعف زانو رخ دهد. علائم دیگر پارگی مینیسک شامل درد هنگام تمرین‌های تحمل وزن، تورم، و عدم توانایی در صاف کردن کامل زانو است.
چگونگی درمان آن
در مورد پارگی‌های بزرگ دسته سطلی، معمولاً عمل جراحی برای اصلاح پارگی انجام می‌شود و پزشکان سعی می‌کنند تا حد امکان مینیسک را حفظ کند. اگر زانو بی‌ثبات نیست و قفل نمی‌شود، فیزیوتراپی روش درمانی مناسب و ایمنی است و می‌توانید آن را امتحان کنید.
بهبود پارگی رباط زانو به دلیل ضعف خونرسانی به منیسک تا ۱۲ ماه طول می‌کشد. بنابراین اگر در طی دو هفته بهتر نشدید نگران نباشید. بعد از ۳ ماه شما باید پیشرفت کنید اما هنوز هم ممکن است درد داشته باشید.
پارگی رباط‌های زانو
زانو چهار رباط تثبیت کننده اصلی دارد که باعث ثبات زانو در محدوده حرکات خود می‌شود. موردی که قبلاً اشاره شد رابط صلیبی قدامی بود. اگر یکی از ۳ رباط دیگر زانوی شما نیز دچار پارگی شد ممکن است دچار بی ثباتی و ضعف زانو شوید.
- PCL (رباط صلیبی خلفی): درست در کنار رباط صلیبی قدامی، در قسمت داخلی زانو، یک رباط صلیبی خلفی نیز قرار گرفته است. این رباط کمک می‌کند تا استخوان ساق پای شما بیش از حد کشیده نشود.
- این رباط معمولاً در اثر صدمات اتومبیل، جایی که فشار بیش از حد به ساق پا و زانو وارد می‌شود، آسیب می‌بیند.
- اگر رباط صلیبی خلفی شما پاره شود، وقتی کاملاً زانوی خود را صاف کنید، احساس پایداری نخواهید داشت و زانو می‌تواند به عقب خم شود.
- MCL (رباط صلیبی میانی): اصلی‌ترین رباط تثبیت کننده داخلی زانو، رباط صلیبی میانی شما است. این رباط از خم شدن زانو به سمت داخل جلوگیری می‌کند.
- وقتی زانوی شما به اجبار به داخل خم شود، رباط صلیبی میانی آسیب می‌بیند. اگر شما دچار زانوی ضربدری هستید، رباط صلیبی میانی شما کشیده می‌شود و حتی ممکن است تا حدی یا کاملا پاره شود.
- LCL (رباط صلیبی جانبی): این رباط نیز مانند رباط صلیبی میانی، زانوی شما را از خم شدن به سمت بیرون محافظت می‌کند. هنگامی که نیرویی وجود دارد که زانوی شما را به سمت بیرون فشار می‌دهد، مانند ضربه به داخل زانو، این رباط تحت فشار قرار می‌گیرد.
چگونگی درمان آن
درمان آسیب‌های مربوط به رباط‌های زانو به شدت به میزان پارگی رباط مربوط است. برای درمان بیشتر این آسیب‌ها، مرحله اول آزمایش تصویربرداری مناسب مانند MRI برای ارزیابی آسیب است.
پارگی‌های کوچک و متوسط معمولاً می‌توانند در ابتدا با بریس زانو مدیریت شوند و بعد از آن فیزیوتراپی و تمرینات پیشرفته‌تر انجام شود. اگر رباط‌های زانوی شما به طور کامل پاره شوند، معمولاً برای رفع آن به عمل جراحی نیاز خواهید داشت.
ناپایداری پاتلا
بی ثباتی پاتلا به عنوان دررفتگی‌های مداوم کشکک زانو تعریف می‌شود. مدیریت آن دشوار است و من بیمارانی داشته‌ام که زانوی آن‌ها تا دو یا سه بار در روز در جابجا می‌شد. این مشکل از هر ۱۰۰۰۰۰ نفر، ۷-۴۹ نفر را درگیر می‌کند. کشکک زانو معمولاً به سمت بیرون جابجا می‌شود و بعد از اولین جابجایی، احتمال جابجایی مجدد نیز وجود دارد.
مشکل سازترین قسمت ناپایداری پاتلا دررفتگی کشکک زانو است. این حالت معمولاً در مرحله اولیه خم شدن زانو اتفاق می‌افتد زیرا شیار زیادی برای نشستن کشکک زانو وجود ندارد.
گاهی اوقات وقتی زانوی شما در حال جابجایی است، زانو در همان زمان دچار بی‌ثباتی می‌شود. این اتفاق به دلیل از دست رفتن ناگهانی قدرت عضله چهارسر ران شما در هنگام اتصال به کشکک زانو است. علائم دیگر می‌تواند شامل سایش، صدا، ناراحتی یا درد در زانو باشد.
چگونگی درمان آن
اگر زانوی شما دائما دچار ضعف و بی‌ثباتی می‌شود، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید. من همیشه قبل از این کار به تقویت عضلات بیمار می‌پردازم، زیرا اگر این کار را انجام دهید باعث صرفه جویی در هزینه شما شده و به طور بالقوه مانع بروز هرگونه مشکل ناشی از جراحی می‌شود.
اگر می‌خواهید عضلات خود را تقویت کنید، باید مطمئن شوید که به درستی زانو را کنترل می‌کنید. فیزیوتراپی برای کمک به این مسئله بسیار مناسب خواهد بود زیرا می‌توانیم یک برنامه ورزشی برای شما تهیه کنیم که برای نیازهای شما مناسب باشد.
برخی از تمرین‌های اصلی برای شروع می‌تواند اسکوات و پل‌های جانبی باشد. از این تمرینات می‌توانید به تمرینات قدرتی یک پا و کنترل حرکات دور مفصل ران نزدیک شوید.
گزینه‌های جراحی شامل ترمیم MPFL (رباط داخلی پاتلا-فمورال)، انتقال توبروز استخوانی تیبیا یا آزاد کردن عروق جانبی می‌باشد.
ضعف عضله چهار سر ران
عضله چهار سر ران در قسمت جلویی ران شما قرار دارد. این عضله اصلی مسئول صاف کردن زانو است. گاهی اوقات زانوی شما به دلیل عدم قدرت در این عضله دچار بی ثباتی می‌شود که به آن ضعف یا نارسایی نیز گفته می‌شود. دلایل بیشماری برای ضعف این عضله وجود دارد:
- مهار درد (اگر زانوی شما بسیار دردناک باشد، مغز شما می‌تواند عضله چهار سر ران را تغییر دهد)
- ضعف بعد از عمل ترمیم رباط صلیبی قدامی یا TKR یا مینیسک
- آسیب عصبی در پشت
- عدم استفاده از عضله در افرادی که بسیار بی‌تحرک هستند
با نارسایی چهار سر ران احساس می کنید عضلات ران ضعیف است. شاید واقعاً به پای خود اعتماد نداشته باشید و ترجیح می دهید از عصا یا سایر وسایل پیاده روی استفاده کنید.
اگر به دلیل مهار درد ضعف دارید، ممکن است صدمات همراه با زانوی شما ایجاد شود که باعث می شود چهار سر ران شما نیز کار نکند.
چگونگی درمان آن
عمده‌ترین درمان ضعف عضله چهار سر ران تمرین‌های قدرتی است. شما باید به قدر کافی فعالیت داشته باشید و تمرین‌های قدرتی انجام دهید تا بتوایند قدرت را به عضله چهارسر ران خود برگردانید. مهمترین نکته در تمرین اولیه قدرتی، جدسازی است. شما واقعاً باید عضله چهار سر ران خود را جداگانه تمرین دهید، به این ترتیب آن‌ها نمی‌توانند از انجام کار شانه خالی کنند.
هنگامی که قدرت چهارسر ران شما در حال بهبود است، می‌توانید یک برنامه کلی و حرفه‌ای‌تر را شروع کنید.
سندروم سینوویال پلیکا
سینوویال پلیکا چین‌هایی در غشای اطراف مفصل زانوی شما وجود دارند. تصور می‌شود که آن‌ها از مواد مرحله رشد و نمو شما باقی مانده‌اند. مانند سایر زائده‌هایی که ممکن است داشته باشید، این چین‌ها نیز مشکلی ایجاد نمی‌کنند و نیازی به درمان ندارند مگر اینکه باعث تحریک شما شوند.
پلیکا معمولاً در قسمت جلویی و داخل زانوی شما گرفتار می‌شود و می‌تواند از طریق حرکاتی مثل خم کردن زانو، به کشکک زانو سابیده شود. سندرم سینوویال پلیکا در سال‌های جوانی زندگی تا حدود ۳۰ سالگی دیده می‌شود. در میزان دقیق شیوع این بیماری اختلاف نظر زیادی وجود دارد اما تصور می‌شود در حدود ۱۰٪ از افراد به این مشکل مبتلا شوند. (من فکر می‌کنم این عدد می‌تواند کمتر از این باشد)
بی‌ثباتی زانوی شما علامت شایع این بیماری نیست. دلیلی که من این تشخیص را داده‌ام این است که گزارش افراد به این صورت است که احساس قفل شدن در زانوی خود دارند. این توصیف نیز اغلب راه‌گشا خواهد بود.
سایر علائم شایع این سندروم عبارتند از:
- زانو درد
- صدای مفصل، صداهای مبهم، گیر کردن
- احساس صدای پوپ که هنگام حرکت اس.وات یا خم شدن زانو ایجاد می‌شود
این علائم معمولاً به میزان فعالیت فرد وابسته هستند اما ممکن است درد بعد از آن باقی بماند.
چگونگی درمان آن
این حالت معمولاً به دلیل عدم قدرت چهار سر ران و کنترل در اطراف مفصل زانو اتفاق می‌افتد. اغلب این موارد از طریق فیزیوتراپی درمان می‌شوند، از جمله تپینگ، ورزش، مدیریت بار و برخی از داروهای مسکن. این بیماری از طریق فیزیوتراپی آنلاین قابل درمان است زیرا درمان خط اصلی شامل تمریناتی در زمینه کنترل لگن و زانو است.
اگر فیزیوتراپی به طور کامل درد شما را تسکین ندهد، گزینه بعدی تزریق کورتیزون خواهد بود. پزشکان توصیه می‌کنند که فقط یکی از این موارد را امتحان کنید زیرا دوزهای اضافی درمان هیچ فایده‌ای نخواهند داشت و می‌توانند با گذشت زمان بر یکپارچگی تاندون تأثیر بگذارند.
